Ο σωματικός θάνατος δεν διακόπτει την σχέση της ψυχής με το φθειρόμενο σώμα. Η ψυχή, λόγω της γνωστικής της δυνάμεως, γνωρίζει και θα μπορέσει να βρεί όλα τα στοιχεία του σώματος κατά την ανάστασή του κατά τη Δευτέρα Παρουσία, χωρίς να εμποδίζεται ούτε από την απόσταση ούτε από το χρόνο.
Η ψυχή αναχωρώντας προς τον ουρανό αναμένει και ποθεί την επανασύνδεσή της με το σώμα, που θα γίνει κατά την ανάσταση των νεκρών. Τότε θα λάβει και πάλι το δικό της σώμα, αλλά μεταμορφωμένο και ανακαινισμένο πλέον και θα ανασυγκροτηθεί, έτσι, πάλι ο όλος άνθρωπος.
Παρά τον προσωρινό χωρισμό της ψυχής από το σώμα, δεν καταργείται η υπόσταση του ανθρώπου. Η ψυχή δεν παύει να υπάρχει, αλλά ζεί και διατηρεί πλήρως την αυτοσυνειδησία της. Έχει πλήρη συναίσθηση της καταστάσεώς της, είναι αναγνωρίσιμη, θυμάται περιστατικά, πρόσωπα και πράγματα της επίγειας ζωής, διατηρεί ζωντανές και ακέραιες τις πνευματικές λειτουργίες και δυνάμεις.
*
Το διάστημα που μεσολαβεί από τον σωματικό θάνατο του ανθρώπου μέχρι την Δευτέρα Παρουσία του Χριστού, οι Άγιοι Πατέρες το ονομάζουν «μέση κατάσταση των ψυχών». Πρόκειται για την ζωή που ζεί η ψυχή μετά την έξοδό της από το σώμα, χωρισμένη δηλαδή από το σώμα, μόνη της. Στην «μέση κατάσταση» η ψυχή υφίσταται την λεγομένη «μερική κρίση», η οποία είναι καθοριστική και προδικάζει εν πολλοίς και την τελική και οριστική κρίση του όλου ανθρώπου κατά την Δευτέρα Παρουσία του Χριστού.
Παραμένοντας στην μέση κατάσταση η ψυχή, ανάλογα με τον τρόπο της ζωής της στην γή, προγεύεται την παραδείσια μακαριότητα ή την οδύνη της Κολάσεως περιμένοντας να ενωθεί με το σώμα της κατά την Δευτέρα Παρουσία, ώστε να κριθούν μαζί, ως όλος άνθρωπος.
*
Στο σημείο αυτό, θεωρούμε χρήσιμο να κάνουμε μια αναγκαία διευκρίνιση και να τονίσουμε την διάκριση που γίνεται από τους Πατέρες, αφενός ανάμεσα στον Παράδεισο και στη Βασιλεία του Θεού και αφετέρου ανάμεσα στον Άδη και στην Κόλαση.
Με τον όρο Παράδεισο, εννοούμε τον νοητό τόπο και την κατάσταση εκείνη, κατά την οποία οι ψυχές των δικαίων και των αγίων μόνες, χωρίς τα σώματά τους, προγεύονται τα αγαθά της Βασιλείας των Ουρανών. Ενώ η Βασιλεία των Ουρανών είναι η κατάσταση εκείνη, όπου μετά την Δευτέρα Παρουσία, την ανάσταση των νεκρών σωμάτων και την τελική κρίση, θα εισέλθουν οι ψυχές έχοντας επανακτήσει τα αναστημένα σώματά τους, ως ψυχοσωματικές δηλαδή οντότητες, ως ολοκληρωμένοι άνθρωποι, και θα απολαμβάνουν στην πληρότητά τους τα αγαθά της Βασιλείας του Θεού. Η Βασιλεία του Θεού είναι το τελικό στάδιο της σωτηρίας μας και της θεώσεώς μας.
Κατά αντιστοιχία προς τον Παράδεισο, με τον όρο Άδη εννοούμε τον νοητό τόπο και την κατάσταση εκείνη, όπου οι ψυχές των αμετανοήτων αμαρτωλών, μόνες, χωρίς τα σώματά τους, προγεύονται τα δεινά της Κολάσεως. Ενώ Κόλαση είναι η τελική κατάσταση που θα βιώνουν μόνιμα πλέον οι αμετανόητοι αμαρτωλοί, μετά την τελική κρίση και την ανάσταση των σωμάτων τους, ως ψυχοσωματικές οντότητες, ως ολοκληρωμένοι άνθρωποι.
αρχιμ. Αθανάσιος Αναστασίου, προηγ. Μεγ. Μετεώρου, Το μυστήριο του θανάτου και τα μετά θάνατον (έκδ. Ι.Μ. Αγ. Στεφάνου, Μετέωρα 2019, σσ. 20-22).