Κυριακή 31 Μαΐου 2015

επιγραφικά χαράγματα αρχαίων κιόνων & τάφους με κρίνα



[...] 'Ενα πλήθος επιγραφικών χαραγμάτων επί των κιόνων του Παρθενώνος, του Ερεχθείου, των Προπυλαίων και αλλαχού, αναγράφοντα τους θανάτους κυρίως των παλαιών Αρχιερέων και άλλων επισημοτήτων των σκοτεινών λεγομένων αιώνων, ανεγνώσθησαν και εδημοσιεύθησαν, και ήτο πεπρωμένον φαίνεται τα μνημειακά Αθηναϊκά θαύματα του αρχαίου Ελληνισμού με την υπερήφανον σιωπήν των να μεταβάλουν τους κίονάς των εις χρονικά δια να υποστηρίξουν την Ελληνικότητα και την ζωήν των μεταγενεστέρων Αθηνών και να βαραθρώσουν μίαν πανσλαβιστικήν κακοήθειαν.
Αι Αθήναι έδιδον βασιλίσσας εις το Βυζάντιον και οι γνωστοί σοφοί τας ήθελον ερήμους.
Αλλά και κατόπιν, μέχρι της εκδόσεως του περί του Αθηναϊκού βίου έργου ημών, υπήρξαν λόγιοι και μη λόγιοι, οι οποίοι ήθελαν, αυτοί πάλιν, τας Αθήνας εξαλβανισθείσας, χωρίς να λάβουν τον κόπον να μελετήσουν τίποτε και ιδίως τα ζωντανά μνημεία, το γλωσσικόν ιδίωμα των Αθηνών, και την λαογραφίαν εν γένει μέχρι του Αγώνος και να εννοήσουν ότι άλλο ήσαν αι Αθήναι αι περικλεισμέναι και λησμονημέναι αιώνας ολοκλήρους μέσα εις τα τείχη των και άλλο τα χωριά της Αττικής, τα οποία έδωσαν γην και άσυλον εις τα φιλόπονα της Ηπείρου τέκνα· και ότι το τείχος των Αθηνών εξηκολούθει πάντοτε να το προστατεύη η πρόμαχος Αθηνά βοηθουμένη και από τον Αχιλλέα καθ' άπαντας τους αιώνας μέχρι του έτους 1821.
Αλλά και η χρησιμοποίησις του εδάφους της Αττικής υπέρ των γεωργικών πληθυσμών της Ηπείρου μήπως εξηφάνισε τα πανάρχαια Μεσόγεια και τον Μαραθώνα και την Πεντέλην και την Αραφήνα και το Θορικόν και την Οινόην (Νοινόη) και το Λαύρειον και τον Ωρωπόν και τον Καρηττόν (Γαργηττόν) και τα Καλήσια (Εκάλην) και τον Βραώνα και ό,τι άλλο θέλετε;
Νεώτερα έργα και νεώτεραι έρευναι και ανασκαφαί αξιόλογοι ήρχισαν να επαληθεύουν τα επιγραφικά χαράγματα των αρχαίων κιόνων και τα περισωθέντα χρονικά και τας παραδόσεις και τους θρύλους, και να εξαναγκάζωνται οι σοφοί να γονατίσουν ένας ένας προ του μεγαλείου της Αθηναϊκής παλαιότητος, προ των αιωνίων Αθηνών, αι οποίαι πάντοτε υπήρξαν πόλις -μικρά ή μεγάλη αδιάφορον- και ουδέποτε χωριό. [...]

Δ. Γρ. Καμπούρογλου, Το Ριζόκαστρον (από τας παλαιάς Αθήνας). Ιστορικός Οδηγός (έκδ. Εστία 1920, ανατ. Καραβία, Αθήνα 2012, σσ. 36-37). 


 *

... και αν θέλης εξέρχεσαι και εις απωτέρας εξοχάς ευφροσύνους, εις την μονήν, φερ' ειπείν, του Δαφνίου, δια να ίδης τάφους με κρίνα των Δουκών της Αθήνας Φράγκων,
ή εις τους ευύδρους Αμπελοκήπους διά να ίδης καθ' οδόν τα της πλουσίας Δουκίσσης της Πλακεντίας αλλόκοτα εκείνα παλάτια...


Στεφ. Κουμανούδης, Καθολικόν πανόραμα των Αθηνών (έκδ. ΜΙΕΤ, Αθήνα 2005, σσ. 21-22).

Πέμπτη 28 Μαΐου 2015

στη ρωμαϊκή αγορά


Μετάβηθι εις την υψηλήν πύλην της αρχηγέτιδος Αθηνάς· αλλά μη την ζητήσης ούτω, αν θέλης να μη γίνης καταγέλαστος. Πύλην της αγοράς ειπέ, και ο τυχών σοι την δεικνύει.
Μη φοβηθής δε να περάσης υποκάτωθέν της· οι τέσσαρες αυτής κίονες ασφαλώς άνωθέν σου ίστανται.
Εκ του πλησίον δε σε προσλαλεί (δεν βλέπεις;) στήλη μεγάλη γραμματοσκέπαστος τον δασμόν του ελαίου ζητούσα και παρά σού, ως υπολαμβάνουσά σε καλλιεργητήν του δένδρου της Αθηνάς· αλλ' ο εισπράκτωρ ο αρχαίος πλέον δεν περιμένει αυτού...

Στεφ. Κουμανούδης, Καθολικόν πανόραμα των Αθηνών (έκδ. ΜΙΕΤ, Αθήνα 2005, σ. 20).

Κυριακή 24 Μαΐου 2015

παν-οράμα


[Ερώτημα:]
Εκ πολλών μερών και εντός της πόλεως, όπου και αν σταθώμεν, και εκτός αυτής εν τω προαστείω της Νεαπόλεως πλανώμενοι,
δεν βλέπομεν προς μεσημβρίαν
και την γλαυκήν του Σαρωνικού κόλπου θάλασσαν,
και την μητέρα του δικαίου Αιακού Αίγιναν,
και την κοσμοπεριβόητον Σαλαμίνα,
και απωτέρω
δεν κατοπτεύομεν, καί τοι πεζοί και χθαμαλοί μένοντες, την ορεινήν των παλαιών και νέων Πελοποννησίων χερσόνησον ουχί πλέον ως εχθράν* αλλ' ως φίλην;

Στεφ. Κουμανούδης, Καθολικόν πανόραμα των Αθηνών (έκδ. ΜΙΕΤ, Αθήνα 2005, σ. 9).


------
 * Ως εχθράν· εννοεί από την εποχή του Πελοποννησιακού τότε πολέμου.-
 

Τετάρτη 20 Μαΐου 2015

με το σουγιαδάκι



[...] τους παρακολουθεί. Μπαμ μπαμ! Σωριάζονται κάτω κι οι δυό. Τούς θάψαν στο φεγγάρι. «Αιώνια θα φιλιούνται», λέει η Ευφροσύνη μ' έναν βαθύ αναστεναγμό.
Εκείνη, όμως, απ' όλα τα πράγματα πιο πολύ αγαπάει τα εικοσιτέσσερα γράμματα. Απ' όλους τους ανθρώπους αυτά την καταλαβαίνουν καλύτερα και περνούν καλά μαζί. Στη σκέψη ότι μπορεί να χαθούν την πιάνει πανικός.
Μια μέρα ρώτησε την δασκάλα της αν πεθαίνουν τα γράμματα. «'Οχι», τής είπε η κυρία Κυβέλη, «μόνο οι λέξεις πεθαίνουν, αλλά γεννιούνται άλλες, όπως και οι άνθρωποι». Μέσα στα γράμματα κρύβονταν όλες οι μεταμορφώσεις: 'Εβαζες ένα «α» μποροστά στο θάνατο και γινόταν α-θάνατο.
Κανείς δεν μπορούσε να πεί πως ήταν ψέμα. Αλλού ήταν το ψέμα. Να σφίγγει το μολύβι και να σχηματίζει γράμματα στο λευκό χαρτί. Με το σουγιαδάκι της να χαράζει γράμματα στους κορμούς των δέντρων. Θεόρατοι κορμοί και το κοριτσάκι προχωρεί και χαράζει την απέραντη ιστορία του δάσους. Ο ιππότης ξεπεζεύει, τρέχει σαν τρελλός από κορμό σε κορμό, διαβάζει. Το άσπρο του άλογο με σκυμμένο κεφάλι και το ένα πόδι ορθό, σκαλίζει το χώμα με νευρικό ρυθμό. Μια μια ξεθάβονται οι λέξεις, σαν ψυχές πετούν τα ονόματα, σα νυχτοπεταλούδες γεμίζουν το σκιερό δάσος. Πίσω τους τρέχει ο ιππότης, τα χέρια του απλώνονται προς αυτά, ενώ η βελουδένια κάπα του ανεμίζει πίσω. Γύρω του φτερουγίζουν τα ονόματα. 'Οχι, όχι, κανένα από αυτά. Και νά! Σ' ένα λιγνό κλαδάκι αυτό που αναζητά: «La quale amor chiamava la Mandetta». Λυπήσου ώ Mandetta το φτωχό Guido που σβήνεται αργά αργά απ' το χρόνο στου δέντρου τον κορμό!


Τζίνα Πολίτη, «Η επιστροφή στη σάλα» στο: Επιστροφή. Τρία διηγήματα (έκδ. 'Αγρα, Αθήνα 2011, σ. 18). 

Σάββατο 16 Μαΐου 2015

αναζητώ στους νόστους του βλέμματός σου το φανέρωμά μου



«...ανάρρυσις ρυθμών η προσμονή σου και σε φωνάζω από τη θάλασσα
όταν η λαχτάρα μου κρουσταλλιάζη των χρόνων την αναίρεσι
ιδού φως υετίζον οι ζέφυροι συνοδοί σου ως εγγίζεις της έγνοιας τα έλυτρα».

Από την τελευταία ποιητική συλλογή του Β. Ν. Μπόνου, που εμφανίστηκε στα γράμματα το 1966 με τη συλλογή «Η άλως» και έχει έκτοτε παρουσιάσει πέντε ακόμη ποιητικά βιβλία.


ΠΟΙΗΣΗ Β. Ν. Μπόνος - Η ερωδύφις 
(Εκδόσεις Ταμύναι, σελ. 45)


TO BHMA * Προθήκες ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 16/05/1999


-----
* Το εν λόγω ξεροκόμματο αποτελεί τάχα μου δημοσιογραφική είδηση, δημοσιευμένη στην ως άνω καθημερινή εφημερίδα ως εικός από δεκαπενταετίας και βάλε και με εσφαλμένη την ένδειξη τομής των στίχων, όπως μπορεί κανείς να διαπιστώσει ανατρέχοντας στο ως άνω link. Η ερωδύφις πια δεν αποτελεί την τελευταία συλλογή του όντως μεγάλου αυτού ποιητού. Κι αποτελεί εισέτι ζητούμενο να προβάλει το έργο του απ' την σκιά. Ταμύναι, βέβαια δεν είναι οι εκδόσεις, αλλά ο τόπος καταγωγής του ποιητού και τέλος πάντων έκδοσης του βιβλίου του, τα νυν Αλιβέρι! Για την διόρθωση όλων αυτών των ατοπημάτων, καθώς και την κατάληξη της υποτακτικής στο 'κρουσταλλιάζη', κατέστη αναγκαία η αναδημοσίευση εδωδά. Ο τίτλος του παρόντος αποτελεί στίχο από την ίδια συλλογή, βλ. στην συγκεντρωτική σήμερα έκδοση αυτόμελα, σ. 180, ενώ η δημοσιευμένη στροφή αλιεύεται σήμερα στην ίδια έκδοση στη σ. 165. Ο ίδιος.-

Τρίτη 12 Μαΐου 2015

η βρωμιά δεν είναι παντού βρωμιά



Δω που ήρθα άνθρωπος δε με γνώριζε και λίγο σα να λευτερώθκα. Αλλά τό 'ξερα ότι η βρωμιά θα μ' ακολούθαγε. Δέκα χρόνια ήταν αυτά. 'Αντρας δεν έγινα με τη δουλειά, όπως οι άλλοι, αλλά με το σκοτωμό. Κι ήξερα καλά ότι θα ξαναρχόταν, γιατί και που τελείωσε ο πόλιεμος εγώ πάλι έψαχα τα αίματα. Κοίταγα γύρω τους ανθρώπους και το μόνο που έβλεπα ήταν πού θα κόψω, πού θα σφίξω, πού θα χτυπήσω για να τούς σωριάσω. 'Επρεπε να βάλω χαλινό στην ψυχή μ', γιατί άμα συνέχιζα έτσ' αργά ή γρήγορα θα κατέληγα στο απόσπασμα. 'Ετσ' κάθσα και σκέφτκα και τότες κατάλαβα ότι η βρωμιά δεν είναι παντού βρωμιά. Να σ' το πώ αλλιώς, άμα δείς έναν ζευγά με τις λάσπες μες στην εκκλησιά, βρωμιάρη θα τον πείς. 'Αμα τον δείς όμως με τις λάσπες στο χωράφ' θα τον πείς άξιο. Επειδή το λοιπόν αυτές οι λάσπες δεν καθαρίζουνε ποτές από τα παπούτσια κανενός, γιατί απ' αυτές είναι φτιαγμένη η ψυχή τ', πρέπει να κοιτάξεις να βρείς το σωστό χωράφ'. Είπα, αφού τα αίματα έμαθες, Αργύρη, στα αίματα θα πορεύεσαι. Εκεί τό 'χεις ταμένο.


Δημοσθένης Παπαμάρκος, απόσπασμα από το διήγημα· «Νόκερ», περιεχόμενο στην συλλογή· Γκιάκ (έκδ. Αντίποδες, Αθήνα 2014, σ. 116). 


-----
Δυστυχώς, ήθελε κι άλλη δουλειά σύνολος ο τόμος ως προς την γλώσσα του γράφοντος προτού εκδοθεί και βγεί στα βιβλιοπωλεία.-

Παρασκευή 8 Μαΐου 2015

η παιδική ηλικία



[...] «Πότε νομίζεις ότι τελειώνει η παιδική ηλικία» την είχε ρωτήσει κάποτε, χρόνια αργότερα, μια φίλη. «'Οταν τη θάβουμε», είχε απαντήσει, «ας πούμε αυτή τη στιγμή». Και θυμήθηκε ένα ζεστό καλοκαιρινό βραδάκι που οι μεγάλοι κάθονταν στον μυρωδάτο κήπο πίνοντας δροσερά ποτά, κι εκείνη καθόταν στα γόνατα του θείου της του Λάκη που χάιδευε αφηρημένα τα μπουτάκια της και την έκανε ολόκληρη ν' ανατριχιάζει, κι ο φίλος του θείου του Λάκη, που τον λέγανε κύριο Αντουάν, είχε πεί: «'Α! Οι ενήλικοι! Οι ενήλικοι ils se croient eternels! Θεωρούν εαυτούς αιωνίους!». Κι ένιωσε τότε να την πνίγει άρωμα λουίζας και να ξεψυχάει εκεί, πάνω στα γόνατά του.


Τζίνα Πολίτη, «Η επιστροφή στη σάλα» στο: Επιστροφή. Τρία διηγήματα (έκδ. 'Αγρα, Αθήνα 2011, σσ. 32-33).

Δευτέρα 4 Μαΐου 2015

είσοδος και θέα στην πόλη


Καλλίστην θεωρώ την από δυσμών εκ του ελαιώνος πρόσοψιν της πόλεως, μάλιστα μετά μεσημβρίαν. Ανάμεσα των δένδρων βλέπεις εκείθεν ικανάς των μειζόνων της πόλεως οικοδομών με ευχάριστόν τινα εξ αυτών των ελαιών σχηματιζομένην διακοπήν. Απωτέρω η ακρόπολις όλη χρυσόχροος τότε φαίνεται και ως επί του όπισθέν της μελανού εισέτι Υμηττού επερειδομένη, και θαρρείς, ξένε, κινείται κ' εκείνη προς σε καθ' όσον και συ πλησιάζεις...

Στεφ. Κουμανούδης, Καθολικόν πανόραμα των Αθηνών (έκδ. ΜΙΕΤ, Αθήνα 2005, σ. 11).