ποίηση και ανασκαφή

μη μαν ασπουδεί γε και ακλειώς απολοίμην,
αλλά μέγα ρέξας τι και εσσομένοισι πυθέσθαι *

Ποίηση και ανασκαφή μοιάζει να αποτελούν μια αντινομία, που νομίζω πως δεν είναι πραγματική για δύο κύριους λόγους: γιατί ο ανασκαφέας ασχολείται με το χώμα, τη γη, και –το σημαντικότερο- γιατί ανασκάπτοντας σκαλίζει πεισματικά τον χρόνο και παράλληλα καταφέρνει να τον αναποδογυρίζει.

[…]

Ο αρχαιολόγος που βυθίζεται στον χρόνο γίνεται αυτόματα ένα εργαλείο του, μια γέφυρα από το παρόν στο παρέλθον, βιώνοντας αυτόματα τη διαχρονικότητα. 'Ενας ποιητής, ο Τ.Σ. 'Ελιοτ, υποστήριξε στα Τέσσερα κουαρτέτα του πως «time present and time past are both present in time future» - πως το παρόν κα το παρεθόν είναι και τα δύο παρόντα στο μέλλον. Αν είναι αλήθεια, τότε ο ανασκαφέας του χρόνου έβαλε πλώρη και για το μέλλον. Είναι φανερό λοιπόν πως ο χρόνος του ανασκαφέα είναι χρόνος ποιητικός.

Γιάννης Σακελλαράκης, Η ποιητική της ανασκαφής (έκδ. 'Ικαρος, Αθήνα 2003, σ. 65, 68-69).




-----
* Στο motto δυό στίχοι εκ του ομηρικού Χ 304-305. Είναι τα λόγια του 'Εκτορα καθώς αντιμετωπίζει τον Αχιλλέα στην τελική αναμέτρηση. Σε ελεύθερη απόδοση:

Να μην πεθάνω στα μουγγά και δίχως καμιά δόξα
μα κάνοντας κάτι τρανό, θάμα για όσους θά 'ρθουν.