Contra Errores Graecorum

Δυστυχώς
τα πολλά διαβάσματα και
η καθιστική ζωή
μ' έχουν, ως φαίνεται,
ανεξίτηλα σφραγίσει *

Ο Καρλομάγνος διέβλεψε ευφυώς ότι η φιλοδοξία του για συγκρότηση αυτοκρατορίας προϋπέθετε πολιτιστική βάση πολιτικής ενότητας οπωσδήποτε διαφοροποιημένη από αυτήν της τότε Ρωμαϊκής Οικουμένης. Η καινούργια βάση δεν μπορούσε να μη βασίζεται στη χριστιανική πίστη, άρα έπρεπε να εξευρεθεί μια διαφορετική εκδοχή αυτής της πίστης τόσο σε θεωρητικό επίπεδο όσο και σε πρακτικές εκφάνσεις. Εκδοχή ορθότερη και γνησιότερη από αυτή των Ελλήνων, φανερά διαφοροποιημένη και, κυρίως, με διακριτή δυτική ταυτότητα. Μόνο με μια τέτοια, καινούργια αφετηρία πολιτισμένου συλλογικού βίου θα μπορούσε να δικαιολογηθεί και μια νέα «τάξη πραγμάτων» χριστιανική στον διεθνή χώρο με κέντρο τη φραγκική πια Δύση.

Μάλλον για τους προφανείς αυτούς λόγους κάνει τότε την εμφάνισή της μια πολεμική γραμματεία που καταγγέλλει τις «πλάνες» των Ελλήνων – σώζονται τουλάχιστον δέκα βιβλία, από τον 9ο ως και τον 13ο αιώνα, με τον κοινό τίτλο Contra Errores Graecorum. Ενώ ταυτόχρονα ανασύρεται από το ιστορικό περιθώριο ο Αυγουστίνος, για να αποτελέσει το καίριο ιδεολογικό εύρημα και όπλο των Φράγκων.

Χρήστος Γιανναράς, Ενάντια στη θρησκεία (έκδ. 'Ικαρος, Αθήνα 2006, σσ. 226-227).



-----
* Το motto εκ του Γιώργου Ιωάννου, "Τα λαϊκά σινεμά", από τη συλλογή Για ένα φιλότιμο (έκδ. Κέδρος, Αθήνα 1980).