μια πρόταση νοήματος

Ό,τι ονομάζουμε νοηματοδότηση της καθημερινότητας του ανθρώπου αποτελεί θεμελιώδες κριτήριο στην προοπτική της κριτικής ερμηνείας του υπαρκτού, όταν η κριτική μας πρόσβαση διερευνά τη γνησιότητα ή αλλοτρίωση των σχέσεων του ανθρώπου με τα υπαρκτά

-την εμμονή στην εμπειρική καθολικότητα της σχέσης ή την αλλοτρίωσή της σε εξάρτηση, υποταγή, ιδιοτελή αποσπασματικότητα, εξουσιαστική ιδιο-τροπία.

Κίνδυνος υποταγής της κριτικής στην ιδεολογία υπάρχει, όταν η νοηματοδότηση των σχέσεων αγνοεί ή παραβιάζει τον εμπειρικό χαρακτήρα των σχέσεων –όταν περιορίζει τη δυναμική των σχέσεων με κάποιαν a priori δεοντολογία σχέσεων. 8.1.

*

8.2. Η φιλοσοφία δεν μπορεί να δώσει απάντηση σε όλα τα προβλήματα του ανθρώπου. Μπορεί όμως να δώσει νόημα στα προβλήματα – στις σχέσεις του ανθρώπου με τους συνανθρώπους του και με τον κόσμο. Και τότε η φιλοσοφία μπορεί, πραγματικά, να αλλάξει τον κόσμο.

*

8.21. Η φιλοσοφική οντολογία είναι μια πρόταση νοήματος της ανθρώπινης ύπαρξης και των σχέσεών της -μια νοηματοδότηση του τρόπου της υπάρξεως. Και η κριτική οντολογία θεμελιώνει την πρότασή της στην υπαρκτική αυτεπίγνωση του υποκειμένου ως εμπειρία ελευθερίας και ετερότητας.

Η ελευθερία και η ετερότητα μάς γίνεται προσιτή ως γνωστικό-εμπειρικό γεγονός μέσα από τη σχέση και τη δυναμική απροσδιοριστία της σχέσης.

Κριτήριο πραγματικότητας είναι η εμπειρία της σχέσης με την πραγματικότητα και η επαλήθευση της γνησιότητας της σχέσης μέσω της κοινωνικής της διεύρυνσης – η επίσης απροσδιόριστη δυναμική του κοινωνικού γεγονότος που συγκροτεί την Ιστορία και τον πολιτισμό.

*

9. Αλήθεια για την κριτική οντολογία είναι η σχέση. Και η σχέση -επομένως και η αλήθεια- δεν είναι ποτέ δεδομένη. Είναι κατόρθωμα.

Χρήστος Γιανναράς, Προτάσεις κριτικής οντολογίας (έκδ. Δόμος, Αθήνα 2005, σσ. 152-153, 156).