λευκό επίθετο χρώμα*

Πολυρρήνιοι δε...**

Δεν είναι με ασφάλεια γνωστό πότε εμφανίζονται τα παλαιότατα ίχνη του ανθρώπου στην Κρήτη. Η παρουσία του στην Παλαιολιθική και την Μεσολιθική εποχή είναι αβέβαιη.

[...]

Η Προέλευση των Πρώτων Κατοίκων

Το μεγαλύτερο πρόβλημα της Νεολιθικής εποχής στην Κρήτη είναι η προέλευση των πρώτων κατοίκων που αποίκισαν, όπως τονίστηκε, την Κνωσό. [...] Τα ευρήματα της Κνωσού θυμίζουν αμυδρά παράλληλα των Κυκλάδων, της Δωδεκανήσου, των νησιών του βορείου Αιγαίου, της νοτιοδυτικής Μικράς Ασίας, λιγώτερο της Μακεδονίας και της Θεσσαλίας. Οι σχέσεις αυτές της Αρχαιότερης Νεολιθικής φάσεως της Κρήτης [φάση Ι: 5700-4000 π.Χ.] με το ανατολικό Αιγαίο και την δυτική Μ. Ασία είναι αβέβαιες, είναι όμως αδύνατον ο διά θαλάσσης πρώιμος αυτός αποικισμός της Μεγαλονήσου να έγινε από διαφορετική κατεύθυνση κι όχι διά μέσου των γειτονικών νησιών, της Δωδεκανήσου ή των Κυκλάδων. Τα ευρήματα των μεταγενεστέρων Νεολιθικών φάσεων της Κρήτης ελάχιστα διαφωτίζουν το πρόβλημα, γι' αυτό και το θέμα της καταγωγής των νεολιθικών κατοίκων της παραμένει ανοικτό.

[...]

Χωρίς αμφιβολία οι νεολιθικοί κάτοικοι της νήσου αποτέλεσαν τον αρχικό φυλετικό πυρήνα του μινωικού πληθυσμού, του δημιουργού του μινωικού θαύματος.

Γιάννης Σακελλαράκης, «Νεολιθική Κρήτη», αρχικά στον τόμο επιμ. Δ.Ρ.Θεοχάρης, Νεολιθική Ελλάς, Αθήνα 1974. Κατόπιν στον συγκεντρωτικό άρθρων του καθηγητού τόμο Κρητομυκηναϊκά (1965-1974), (έκδ. Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη, Ηράκλειον Κρήτης 1992, σσ. 293, 298, 307).



-----
Η χρονολόγηση που δίδει προ 40 σχεδόν ετών, στα 1974, ο καθηγητής Σακελλαράκης για την αρχαιότερη αυτή φάση της εν Κρήτη Νεολιθικής να συσχετιστεί με τα νεώτερα δεδομένα όπως παρουσιάστηκαν προσφάτως στην έκθεση νεολιθικών ευρημάτων από τα Βαλκάνια στο εν Αθήναις Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, βάσει πορισμάτων αμερικανών αρχαιολόγων (D.W.Anthony-J.Y.Chi, Institute for the Study of the Ancient World at New York University – Princeton University Press, ίδε οικείον κατάλογο εκθέσεως, έκδ. 2010), όπου σαφώς εμφαίνεται η έναρξη της νεολιθικής εποικίσεως της Ευρώπης εκ των ελληνικών θέσεων (Διμήνι 6000 π.Χ. κλπ.) και κατόπιν της διασποράς αυτών βαθμηδόν προς βορράν, άχρι εκείνης της απωτάτης Ιρλανδίας συν τη Σκανδιναβία, μετά μίαν όμως χιλιετία! Εννοείται ότι η καταγωγή του νεολιθικού πολιτισμού ανάγεται στην 8η ίσως χιλιετία σε θέσεις της Μέσης Ανατολής, η οποία εκ των πραγμάτων 'είδε φως' ενωρίτερον! Προσοχή! η διασπορά ετούτη (πλην της υπό του Σακελλαράκη αναφερομένης εν Κρήτη, ο οποίος παρεμπιπτόντως δίδει κάποια στοιχεία και για την Προκεραμεική Κνωσό των ετών 6100-5700 π.Χ., ό.π., σσ. 292-293) να λογισθεί πολιτισμική και ουχί άλλης τινός όψεως (π.χ. φυλετική. Απελθέτω απ' εμού η ανοητία). Ο ίδιος.

* Στον τίτλο οι τρεις πρώτες λεξούλες χαρακτηρίζουν το χρώμα των πήλινων αγγείων της αρχαιότητας εφόσον τούς αποδόθηκε στην εξωτερική όψη (επίθετο). Αντίστοιχα βρίσκουμε κατάλοιπα «επιρράμματα» στον ιματισμό, πολύτιμα, συνήθως χρυσά.

** Στο motto δυό λεξούλες από τον Πολύβιο, Ιστοριών Δ' 55 (μτφρ. Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος, έκδ. Στιγμή, Αθήνα 1997 [α' Γαλαξίας 1971], σσ. 110-111). Είν' αυτού που έκαμα τα πρώτο-δεύτερά μου ταξείδια, εν έτει σωτηρείω 1989... Θυμάμαι!