δαίμονες

1. Πολύ αργά (22 Οκτωβρίου 1913)
Πολύ αργά. Γλυκύτητα του πένθους και του έρωτα.
Να σού χαμογελά εκείνη μες στη βάρκα.
Αυτό ήταν το ωραιότερο.
Η διαρκής λαχτάρα να πεθάνεις και το να συγκρατιέσαι ακόμα,
αυτό και μόνο είναι ο έρωτας *

Η δομή του λόγου έχει ως εξής:
παρ. 1-3: Η κατά τον Πλάτωνα διαίρεση των έμψυχων όντων σε τρία μέρη: θεούς, δαίμονες και ανθρώπους· τα διάφορα είδη θεών.
παρ. 3-5: Το απρόσιτο των θεών.
παρ. 6-18: Οι δαίμονες ως ενδιάμεσοι μεταξύ θεών και ανθρώπων: τα καθήκοντά τους, οι τόποι κατοικίας τους, η φύση τους γενικά.
παρ. 19-20: Η φύση του προστάτη δαίμονα του Σωκράτη.
παρ. 21-24: Επιχειρήματα προς το ακροατήριο για την ανάγκη λατρείας και σεβασμού προς τον προσωπικό δαίμονα του καθενός.

*

Μεταξύ των ορατών θεών, πρέπει να τοποθετήσεις, αν συμφωνείς με τον Πλάτωνα, και άλλα ουράνια σώματα: τον Αρκτούρο, τις βροχοποιούς Υάδες, τις δύο Άρκτους [Βιργίλιος, Αινειάς ΙΙΙ, 516] και άλλους παρόμοια απαστράπτοντες θεούς, τους οποίους βλέπουμε τις έναστρες νύχτες, με καθαρό καιρό, να στολίζουν και να στέφουν τη χορεία του ουρανού με αυστηρή χάρη και άγρια ομορφιά, όταν θωρούμε τα ποικίλα από τις θαυμαστές λάμψεις ανάγλυφα μέσα σε αυτή την τελειότατη «ασπίδα του κόσμου», όπως την αποκαλεί ο Έννιος.

*

Θα σημάνω υποχώρηση μπροστά σε πράγματα που υπερβαίνουν κατά πολύ τη μετριότητά μου και θα ανακαλέσω την ομιλία αυτή από τον ουρανό στη γή. Σ' αυτή, το προηγμένο ζώο είμαστε εμείς, οι άνθρωποι, αν και οι περισσότεροι, από αδιαφορία απέναντι στην αληθινή διδαχή, τόσο πολύ ευτέλισαν τους εαυτούς τους με σφάλματα όσο και με τους εξιλασμούς απ' αυτά, εμποτίστηκαν από τις εγκληματικές τους πράξεις και, σχεδόν απεκδυόμενοι την ευγένεια του είδους μας, αποθηριώθηκαν φρικτά, σε βαθμό που δημιουργείται η εντύπωση ότι δεν υπάρχει κατώτερο ζώο στη γή απ' τον άνθρωπο. Τώρα όμως το θέμα μας δεν είναι η απαρίθμηση των σφαλμάτων μας [...].

*

«... Υπάρχουν εξάλλου κάποιες ενδιάμεσες θεϊκές δυνάμεις, που βρίσκονται σε εκείνο το μέρος του αέρα, μεταξύ των κορυφών του αιθέρα και των εγκάτων της γής, χάρη στις οποίες και οι επιθυμίες μας και τα κατορθώματά μας φτάνουν ως εκείνους» (Πλάτων). Οι δυνάμεις αυτές ονομάζονται από τους Έλληνες δαίμονες, και δρούν μεταξύ των κατοίκων της γής και του ουρανού, μεταφέροντας από εδώ αιτήματα και από εκεί αρωγές, ενώ κάποιες διερμηνεύουν μεταξύ των δύο και μεταφέρουν χαιρετισμούς εκατέρωθεν. Μέσω αυτών, όπως ισχυρίζεται ο Πλάτων στο Συμπόσιο (202d-e), πραγματοποιούνται όλες οι θεϊκές αναγγελίες και τα διάφορα θαύματα των μάγων, όπως μάς παραδίδονται, και όλα τα είδη των χρησμών. Από αυτούς, ο καθένας είναι επιτετραμμένος κάποιου είδους μαντικής, όπως ακριβώς δηλαδή ανατίθεται η διοίκηση των επαρχιών· άλλοι ευθύνονται για το πλάσιμο των ονείρων, άλλοι για το διαχωρισμό των εντοσθίων, άλλοι κατευθύνουν την ευοίωνη πτήση των πτηνών και άλλοι τα διδάσκουν το προφητικό κελάηδισμα, άλλοι εμπνέουν τους μάντεις, άλλοι ρίχνουν κεραυνούς και άλλοι κάνουν τα σύννεφα να πάλλονται, διαχειρίζονται δηλαδή όλ' αυτά, μέσω των οποίων προβλέπουμε το μέλλον. Πρέπει λοιπόν να θεωρούμε ότι όλα τούτα πραγματοποιούνται με τη θέληση, την εύνοια και το κύρος των επουρανίων θεών, αλλά και χάρη στην υπακοή, τη δράση και τις υπηρεσίες των δαιμόνων.

Απουλήιος, Το δαιμόνιον του Σωκράτη (μτφρ.-εισαγ.-σημ. Γ. Ανδρικόπουλος, έκδ. Ροές, Αθήνα 2019, εκ της εισαγωγής σ. 15, σσ. 25, 29, 36-37).

*

13. Μια φορά έσπασα το πόδι μου:
ήταν η ωραιότερη εμπειρία της ζωής μου.*

-----
* Τα motto εκ του Θραύσματα από τον Κάφκα (μτφρ. Λένια Ζαφειροπούλου, έκδ. Νεφέλη, Αθήνα 2018, σσ. 12, 28 - από τα μέρη IV & Ι).