η πατρική αγάπη

Ο Μπαχόφεν γράφει ότι «η στενή σχέση ανάμεσα στο παιδί και τον πατέρα, η αυτοθυσία του γιού για τον γεννήτορά του, απαιτούν ένα ακόμη υψηλότατο βαθμό ηθικής ανάπτυξης από ό,τι απαιτεί η μητρική αγάπη, αυτή η μυστηριακή δύναμη που διαπερνά όλα τα γήινα όντα.

Η πατρική αγάπη εμφανίζεται αργότερα. Η σχέση η οποία υπάρχει από την αρχή κάθε πολιτισμού, κάθε αρετής, κάθε ευγενικότερης ιδέας για τη ζωή, είναι εκείνη που αναπτύσσεται ανάμεσα στη μητέρα και το παιδί.

Λειτουργεί μέσα σ' ένα κόσμο βίας ως η θεϊκή αρχή της αγάπης, της ένωσης, της ειρήνης. Η γυναίκα μεγαλώνοντας τα παιδιά της μαθαίνει πολύ πριν από τον άντρα να επεκτείνει την αγαπητική της φροντίδα πέρα από τα όρια του εγώ προς μιαν άλλη ύπαρξη και να κατευθύνει οποιοδήποτε δώρο της επινοητικότητάς της για τη διαφύλαξη και τη βελτίωση της ζωής του άλλου.

Σ' αυτό το στάδιο η γυναίκα είναι το θησαυροφυλάκιο, αφ' ενός όλου πολιτισμού, όλης της καλοσύνης, όλης της αφοσίωσης, κάθε φροντίδας για αυτούς που ζούν και αφ' ετέρου του πόνου για αυτούς που πεθαίνουν».

Ο Μπαχόφεν σημειώνει ότι το μυστήριο αποτελεί την πραγματική ουσία κάθε θρησκείας, και ότι η γεννητική ικανότητα (η μητρότητα) της γυναίκας είναι το μέγα μυστήριο και το αρχαιότερο στοιχείο στην ανάπτυξη των θρησκευτικών ιδεών.

Αρχικά οι σεξουαλικές σχέσεις ήταν ακανόνιστες και απεριόριστα ελευθερομικτικές, όπως των ζώων. «Η γυναίκα», γράφει ο Μπαχόφεν, «ένιωσε πρώτη την ανάγκη για ρυθμισμένες σχέσεις και μια καθαρότερη ηθική». Η γυναίκα δεν είναι προικισμένη με όλα εκείνα τα θέλγητρα για να παραμείνει για πάντα, μέχρι που να γεράσει, στην αγκαλιά ενός και μόνον άντρα.

Ο νόμος της φύσης απορρίπτει κάθε απαγόρευση και θεωρεί την αποκλειστικότητα ως μια προσβολή στην θεϊκότητά της.

Και συνεχίζει, λέγοντας: «Ο γάμος ως απόκλιση από τον φυσικό νόμο της ύλης θα πρέπει να εξευμενιστεί. Ο εταιρισμός (έτσι ονομάζει ο Μπαχόφεν την απεριόριστη ελευθερομιξία των δύο φύλων στο προπολιτισμικό στάδιο, ή για την ακρίβεια στο στάδιο που δεν έχει επινοηθεί ο γάμος ακόμη) και ο αυστηρός συζυγικός νόμος - αυτές οι δυό αρχές που έδειχναν ότι αλληλοαποκλείονταν παντοτινά - τώρα εισέρχονται σε μια στενότερη σύνδεση. Η πορνεία καθίσταται μια εγγύηση για τη γαμήλια αγνότητα, η οποία απαιτεί μια προηγούμενη εκπλήρωση της φυσικής κλίσης της γυναίκας.

Στον αγώνα της ενάντια σε τέτοιες απόψεις που υποστηρίζονταν από την ίδια την θρησκεία, η πρόοδος προς μιαν ανώτερη ηθική ήταν υποχρεωμένη να προχωράει πολύ αργά γιατί απειλούνταν σε κάθε της βήμα. Η ποικιλία των ενδιάμεσων σταδίων ανάμεσα στον εταιρισμό και τη μητριαρχία δείχνει τα σκαμπανεβάσματα αυτής της χιλιόχρονης πάλης.

Η Δημήτρια αρχή (δηλαδή η αρχή που επέβαλε η θεά Δήμητρα του γεωργικού σταδίου) θριάμβεψε σιγά σιγά και με την πάροδο του χρόνου η εξιλαστήρια θυσία περιορίστηκε σταθερά. Οι διαβαθμίσεις είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες.

Η θυσία η οποία αρχικά τελούνταν κάθε χρόνο, αργότερα καθιερώθηκε να τελείται μονάχα μια φορά. Αρχικά πραγματοποιούνταν από τις δέσποινες (matrons), αλλά ο εταιρισμός αργότερα περιορίστηκε στα νεαρά κορίτσια και μόνον πριν απ' το γάμο.

Αλλά και τότε ακόμη δεν είναι πια απεριόριστα ελευθερομικτικός και περιορίζεται σε ορισμένα επιλεγμένα πρόσωπα. Για να τηρηθεί αυτός ο περιορισμός, ειδικές ιερόδουλες ορίζονται κι αυτό αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς μιαν ανώτερη ηθική, μιας και μεταβίβασε την υποχρέωση ολόκληρου του γυναικείου φύλου σε μια περιορισμένη τάξη γυναικών κι απελευθέρωσε τις δέσποινες από την υποχρέωση της πορνείας».

Με άλλα λόγια ο Μπαχόφεν, που παράθεσα αυτούσιο ολόκληρο το απόσπασμα της ερμηνείας του, μάς λέει ότι αρχικά, σε ένα προπολιτισμικό στάδιο, οι άνθρωποι ήταν απεριόριστα ελευθερομικτικοί. Το στάδιο αυτό -επηρεασμένος από τις ηθικές ανδροκρατικές ιδέες της εποχής του-, το χαρακτηρίζει εταιρισμό, ενώ δεν είναι πορνεία και εταιρισμός.

Είναι απλώς πολυγαμικές ελεύθερες σχέσεις και των δύο φύλων χωρίς ιδιοκτησιακούς φραγμούς.

Πολιτισμικά στάδια είναι οι περιορισμοί που μπαίνουν μέχρι να φτάσουμε στο γάμο. Όπως χαρακτηριστικά γράφει «ο εταιρισμός είναι συναρτημένος με το κατώτατο επίπεδο της φυτικής ζωής, ενώ η μητριαρχία είναι με το ανώτερο στάδιο της γεωργίας».

Ο εταιρισμός, σημειώνει, ότι «ακολουθεί το πρότυπο της άγριας φυτικής ζωής ενώ ο αυστηρός Δημήτριος νόμος του γάμου, όπως επεκράτησε στην ανωτέρα εξελιγμένη μητριαρχία, ακολουθεί το πρότυπο του καλλιεργημένου χωραφιού».

Ανδρέας Λεντάκης, Ιερά Πορνεία (έκδ. Δωρικός, Αθήνα 1992, σσ. 269-273).