νόστος επί μέσης Μακεδονίας

κι άδειο το χέρι ποιητή 

να γράφει ό,τι ο καφές ορίζει *

Φεύγοντας, λοιπόν, από τον Βερτίσκο (το ορεινό χωριό όπου συναντηθήκαμε -θυμάσαι;) κι ανεβαίνοντας από την δημοσιά απάνω από την κατασκήνωση, μέσ' στον παγερό εκείνον αέρα, νά τι κοίταξα και είδα:

Αντίκρυ, κατ' ανατολάς, τας Σέρρας, την πόλη και όλα εκείνα στην σειρά τα χωριά κατά μήκος του Στρυμώνα, κι' ήταν αυτά ακριβώς στην σειρά που σήμαιναν και 'άναψαν' με το σούρουπο τον φωτεινό (κρυμμένο πριν) ποταμό ενώπιόν μας. Νά 'τονε, μπροστά στα μάτια μας.

Πίσω τους, τα υψώματα 'Αγγιστρον και 'Ορβηλος, η Βροντού και το Μενοίκιον όρος (με τα 1.963 μέτρα του).

Πιο νότια κρεμόταν ασφαλώς το Παγγαίον όρος (1.965 μέτρα ετούτο) που μ' έκρυβε την Θάσο πέρα και την πόλη της Καβάλας κι είναι αυτά με τον Νέστο ποταμό τα ανατολικά όρια της Μακεδονίας χώρας.

Στον βορρά, σάμπως ξαπλωμένο οχυρό ιδού το όρος της Κερκίνης - Μπέλλες το επονομαζόμενο από τους ντόπιους, το λευκό δηλαδή βουνό που φέρει κατιτίς στην όψη απ' τον δικό μας Τρελλό εδώ, τον Υμηττό, αν και διπλό στο ύψος (2.031 μέτρα εκείνο, 1.027 μέτρα το δικό μας) και όλο μα όλο δασωμένο, όπως, άλλωστε, κι όλα τα βουνά της Μακεδονίας.

Απ' το μικρό 'φινιστρίνι' που προβάλλει ανάμεσα σ' αυτό το όρος και τ' 'Αγκιστρο, δεξιά του, διακρινόταν το έμπα του Στρυμώνα στη θέση Κλειδί των Βυζαντινών Ρωμαίων (το Ρούπελ των νεωτέρων) και φαίνονταν πίσω του και τά 'βλεπες τα βουλγαρικά πεδία λίγο. Κι είναι απ' εδώ που ακολουθώντας κανείς ευθεία τον ποταμό απάνω φτάνει ίσαμε την Σόφια πόλη της του Θεού Σοφίας.

Ανάμεσα τώρα στον Βερτίσκο και το Μπέλλες είδα τα Κρούσια όρη, φυσικό όριο των Νομών Κιλκισίου και Σερρών. Εδωνά!

Μα γυρνώντας απ' την άλλη, κατά τον νοτιά, εύχαρις διέκρινα ολοκάθαρα τον μυχό του Θερμαϊκού κόλπου και, με την φαντασία μου, 'είδα' την Μητέρα εκείνη, την Θεσσαλονίκη, την λευκή, την πρωτεύουσα της επιχώρας πόλη.

Λίγο πιο αριστερά, φάνταζε με τις κεραίες του ο Χορτιάτης, εκειδά προς την Χαλκιδική,

ενώ, απ' την άλλη μεριά, δεξιά και πίσω μακρυά, θεόρατος υψωνόταν κι ολοκάθαρος ο όγκος του Ολύμπου (: ο και

«διά το ολολαμπής είναι τοις άστροις», κατά το Etymologicon Magnum, του 1848, ετυμολογούμενος) που είναι, άλλωστε, και το νοτιότερο σύνορο της Μακεδονίας. Τον έβλεπα μ' ένα συννεφάκι επάνω, ψηλά εκεί γύρω απ' την κορυφή, τον Μύτικα (στα 2.917 μέτρα).

Στην βάση του, όμως, στην βόρεια βάση του Ολύμπου όρους, εμάντευα το αρχαίον Δίον, το αρχαίο ιερό κέντρο και πόλη των Μακεδνών και την κατοπινή Μονή του Οσίου Διονυσίου του εν Ολύμπω!

Ενώ, στων επομένων προς βορράν υψωμάτων, των Πιερίων δηλαδή τους πρόποδες, εμάντευα την αρχαία πρωτεύουσα (προ του 400 π.Χ.) πόλη, τα νύν Βεργίνα, τότε Αιγές! Εκεί εγύρισε να θαφτεί κι ο Φίλιππος, στα πάτρια της τουρκιστί 'Φιλιπέ-βιλαετή'* Μακεδονίας κι είναι εκεί σήμερα ανασκαμμένοι οι τάφοι του... Τα κόκαλά του θα τα ιδείς, ως λένε, στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης, μ' όλα του τα χρυσαφικά μαζί εκτεθειμένα!

Του βλέμματος ο κύκλος έκλεινε βορειοδυτικά με το Πάϊκον όρος (1.650 μ.) πέρα από τον Αξιό τον ποταμό. Το βουνό αυτό χωρίζει τον Νομό Πέλλας από το Κιλκίς,

ενώ, στην πεδιάδα της Κεντρικής Μακεδονίας που απλωνόταν μεταξύ Πάϊκου (στον βορρά), Πιερίων (στον νότο) και Θεσσαλονίκης - Χορτιάτη (ανατολικά) εμάντευα την Πέλλα εκείνη, την όλως και όντως λευκή, αλλοτινή πρωτεύουσα του Φιλίππου, αλλά και του Αλεξάνδρου, την μέση-μέση πρωτεύουσα των Μακεδνών, δηλαδή των 'Υψηλών' κατοίκων.

Να σού πώ ακόμη πως ήταν γι' αυτόν, τον σήμερα μπαμπακιασμένο, κάμπο που γράφτηκαν τα «μυστικά του βάλτου» ποτε, των αρχών του αιώνα μας [ενν. του εικοστού] και της γιαγιάς της διάπλασης των παίδων Πηνελόπης Δέλτα.

Το ταξείδι αυτό, ως έδειξεν η μοίρα, με ανέσυρέ τε και ανέδειξε εις... Θεόν... του Ολύμπου, ο οποίος

θεάται αφ' υψηλού τα πάντα μέρη!

Ο Βερτίσκος, αν και χθαμαλό βουνό (μόλις 1.103 μ.), λόγω της θέσεώς του όμως στο κέντρο της Μακεδονίας, ελάλησεν πλουσίως!

Την δυτική Μακεδονία δεν ανέφερα διόλου στο πέρασμά μου αυτό, του βλέμματος, διότι πέραν της κοίλης γραμμής και τόξου: Πάϊκο-Βέρμιο-Πιέρια-'Ολυμπος εμπλέκονται στην ματιά και προσβάλλουν την όρασή σου οι ορεινοί όγκοι της άφατης Πίνδου.

Μοναδικό φώς εκεί μέσα, ανάμεσα σ' εκείνα τα υψώματα, προβάλλει ο θεός ποτε Αλιάκμων, ο οποίος κατέρχεται (να σε μαγεύει) από Καστοριά σε Γρεβενά, για να σε βγάλει, μέσω Σερβίων στην... Βεργίνα, την προμνημονευθείσα, πριν να χυθείς τε και χαθείς κι εσύ στον κόλπο τον Θερμαϊκό και το Αιγαίον πέλαγος, το γαλανό, που σ' αναμένει.-

στην Θεσσαλονίκη την λευκή, 

την βασίλισσα Πέλλα των 

Πελαργών [σου] * 

(περινόστευά τε και έγραφα στα 1996, τον Σεπτέμβρη θυμάμαι

και πάνε τόσα χρόνια από τότε...). 

-----
* Στο motto ολίγος Γλαύκος Κουμίδης, από το ποίημά του «Του αοράτου», περιεχόμενο στην συλλογή Foreign Titles (Works in Progress No.9) - (έκδ. Πουπούξιος, Κολωνία 1996, σ. 25). Και 'Φιλιπέ-βιλαετή' τουρκιστί, κατά μία παραφθορά του κυρίου ονόματος, η Μακεδονία (ίδε Ν.Μακρή, Εγχειρίδιον Ελληνοτουρκικών λέξεων και φράσεων, Εν Αθήναις 1891 [επανέκδοση Δ.Ν. Καραββία], σ.87). - Στο δεύτερο motto όμως, σπάραγμα εκ των λοιπών εγκαυμάτων (έκδ. Οδός Πανός, Αθήνα 2011, σ.72).