λαβόντα την άφεσιν των εσφαλμένων

'Αγιοι Θεόδωροι Κλαυθμώνος

Τον πριν παλαιόν όντα σου ναόν μάρτυς

και μικρόν και πήλινον και σαθρόν λίαν

ανήγειρε Νικόλαος ο σος οικέτης

ο Καλόμαλος σπαθαροκανδιδάτος

ός εύρε σε προστάτην παιδιόθεν μέγαν

βοηθόν και πρόμαχον πολλών κινδύνων

όν πρέσβευε του άνω τυχείν κλήρου

λαβόντα την άφεσιν των εσφαλμένων

+ Μηνί Σεπτεμβρίω ινδικτιώνος γ'. έτους ΣΤΦΝΗ (;)

 

[=Τον παλαιό σου ναό, που ήταν μικρός, χωμάτινος και σαθρός, ξανάχτισε ο δούλος σου Νικόλαος ο Καλόμαλος, σπανθαροκανδιδάτος, ο οποίος από παιδί σε είχε προστάτη και μεγάλο βοηθό και υπερασπιστή σε πολλούς κινδύνους· γι' αυτόν μεσολάβησε να τύχει της άνωθεν σωτηρίας, αφού λάβει άφεση των αμαρτιών του. Σεπτέμβριος, τρίτη ινδικτιών, έτος 6558 από Κτίσεως Κόσμου (1049 μ.Χ.)].

Βυζαντινή Αθήνα, “Κτιτορικές επιγραφές ναών της Αθήνας” (έκδ. Δήμος Αθηναίων, Αθήνα 2004, σ. 80).

ενοχλείς και επηρεάζεις

ΚΥΡΙΛΛΟΣ 

Ελέω Θεού Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης. 

Ιερώτατε Μητροπολίτα Ευρίπου εν αγίω πνεύματι αγαπητέ συλλειτουργέ της ημών Μετριότητος, κυρ-Παΐσιε· χάρις είη σαυτή Ιερότητι και ειρήνη από Θεού. 

Διά της παρούσης ημετέρας πατριαρχικής επιστολής δηλοποιούμεν τη Αρχιερωσύνη σου ότι ανηνέχθη ημίν πώς, ουκ οίδαμεν όπως, ενοχλείς και επηρεάζεις το αυτόθι Γαλατάκη ευρισκόμενον ιερόν Μοναστήριον Βασιλικόν, και Σταυροπηγιακόν υπάρχον, το επ' ονόματι του αγίου Νικολάου τιμώμενον και προξενείς ταραχάς και συγχύσεις εις τους εν αυτώ πατέρας, 

όπου δεν συμφέρει τούτο τελείως με το να είναι σταυροπηγιακόν και ελεύθερον και δεν έχεις κανένα λόγον δικαίου. Προς δε τούτοις ολιγωρείς και περιφρονητικώς φέρεσαι εις το επιδοθέν εις το αυτό Μοναστήριον πατριαρχικόν Σιγγίλιον το παριστάνον την αυτονομίαν και αδουλωσίαν αυτού, και εμποδίζεις το μνημόσυνον του κανονικού Πατριαρχικού ημών ονόματος. 

Διά τούτο ήθελε σού γείνει η προσήκουσα κατά κανόνας εκκλησιαστική παιδεία· όμως κατά το παρόν εφιλανθρωπεύθημεν διά τινας αξιολόγους μεσιτείας και πρόσεχε λοιπόν καλώς να μη απομείνης πλέον αβοήθητος. 'Ετι δε και να απέχης από την εξουσίαν του Μετοχίου της Παναγίας όπερ εστί του Μοναστηρίου και ευρίσκεται εις θέσιν Πολιτικά. Και να μείνη εις την εξουσίαν του ρηθέντος Σταυροπηγιακού Μοναστηρίου μετά πάντων των προσόντων αυτώ κτημάτων και αφιερωμάτων· και στοχάζου από τα τοιαύτα τα μη διαφέροντά σοι πλέον να λείπης διά να μη σε ακολουθήση εκκλησιαστική παιδεία. 

Ούτω ποίησον και μη άλλως εξ αποφάσεως 

η δε του Θεού χάρις είη μετά της σης Ιερότητος.

αρχιμ. Ιερώνυμος Λιάπης [τα νυν αρχιεπίσκοπος], «Μονή Γαλατάκη» (ανάτυπον εκ του Μεσαιωνικά Μνημεία Ευβοίας, έκδ. Ι. Μ. Χαλκίδος, Αθήνα 1972, σσ. 21-22). Η επιστολή εστάλη περί τα 1752.

Θεοδώρου Καντέρμπουρυ (+690)

Ὁ σπουδαιότερος τῶν Ἀρχιεπισκόπων Καντέρμπουρυ. Ἑλληνικῆς καταγωγῆς, γεννήθηκε στήν Ταρσό τῆς Κιλικίας τό 602 καί σπούδασε στήν Ἀθήνα. Ἀργότερα ἔγινε μοναχός. Σέ μεγάλη ἡλικία βρέθηκε στή Ρώμη, κατά τήν ἐκλογή Ἀρχιεπισκόπου Καντέρμπουρυ, μετά τόν θάνατο ἀπό ἐπιδημία τοῦ ἀρχιεπ. Βιγκχάρδου. Ὁ τότε Πάπας Βιταλιανός ἐξέλεξε τόν Ἀφρικανό κληρικό Ἀδριανό, ἀλλά ἐκεῖνος πρότεινε τόν Ἕλληνα Θεόδωρο. Ὁ Βιταλιανός δέχθηκε μέ τόν ὅρο νά συνοδεύση ὁ Ἀδριανός τόν Θεόδωρο στή Βρεττανία.

Ὁ Θεόδωρος χειροτονήθηκε διαδοχικά Διάκονος καί Πρεσβύτερος καί τήν 26. 3. 668 Ἐπίσκοπος. Ἔφυγε γιά τήν ἕδρα του συνοδευόμενος ἀπό τόν Ἀδριανό καί τόν Ἡγούμενο τῆς Νορθουμβρίας Βενέδικτο. Κατά τήν διαδρομή συνάντησε στό Παρίσι τόν πρ. Ἐπίσκοπο τοῦ Ντόρσεστερ ἅγ. Ἀγιλβέρτο καί τόν προσέλαβε στή συνοδεία του.

Στό Καντέρμπουρυ ἔφθασε τήν 27. 5. 669 καί ἀμέσως διόρισε Ἡγούμενο τῆς Μονῆς τοῦ ἁγ. Πέτρου τόν Βενέδικτο. Παρά τήν ἡλικία του καί τό γεγονός, ὅτι ἦταν ἀπολύτως ξένος μέ τήν ἡμιβάρβαρη Ἀρχιεπισκοπή του, ἐπέδειξε θαυμαστό ζῆλο γιά τήν ἱεραποστολή καί τήν ὀργάνωσή της. Μαζί μέ τόν Ἀδριανό ἵδρυσε τήν περίφημη Σχολή τοῦ Καντέρμπουρυ. Περιόδευσε ὅλη τήν χώρα, χειροτόνησε Ἐπισκόπους καί συγκάλεσε Συνόδους, ὅπως τοῦ HERTFORD (τό 670, μέ τήν ὁποία θεσπίσθηκαν Κανόνες ζωῆς τῶν Χριστιανῶν) καί τοῦ HETFILD (τό 680, μέ τήν ὁποία ἀναγνωρίσθηκαν οἱ μέχρι τότε πέντε Οἰκουμενικές Σύνοδοι καί καταδικάσθηκε ὁ Μονοφυσιτισμός - Μονοθελητισμός).

Κοιμήθηκε είρηνικά τό 690, σέ ἡλικία 88 ἐτῶν. Ἐνταφιάσθηκε κοντά στόν ἅγ. Αὐγουστῖνο, πρώτο Ἀρχιεπίσκοπο τοῦ Καντέρμπουρυ, στή Μονή τῶν ἁγ. Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου. Τό 1091, λίγα μόλις χρόνια μετά τήν ἔκπτωση τῆς Βρεττανίας ἀπό τήν Ὀρθόδοξη Πίστη καί τήν ἐπιβολή διά τῆς βίας τοῦ Παπισμοῦ, τό Λείψανό του ἀνακομίσθηκε ἀδιάφθορο. Μετά τήν Διαμαρτύρηση δέν ὑπάρχουν πληροφορίες γιά τήν τύχη του. Ἡ μνήμη του τιμᾶται τήν 19η Σεπτεμβρίου.

Εκ του συναξαρίου της ημέρας. Βλέπε σχετική ανάρτηση του καθ. Αντ. Μάρκου εδωδά.

δ' όσοι φρονούσιν εις ημάς μέγα

ΑΦΡΟΔΙΤΗ:

Πολλὴ μὲν ἐν βροτοῖσι κοὐκ ἀνώνυμος θεὰ κέκλημαι Κύπρις οὐρανοῦ τ' ἔσω• ὅσοι τε Πόντου τερμόνων τ' Ἀτλαντικῶν ναίουσιν εἴσω, φῶς ὁρῶντες ἡλίου, τοὺς μὲν σέβοντας τἀμὰ πρεσβεύω κράτη, 5 σφάλλω δ' ὅσοι φρονοῦσιν εἰς ἡμᾶς μέγα. ἔνεστι γὰρ δὴ κἀν θεῶν γένει τόδε• τιμώμενοι χαίρουσιν ἀνθρώπων ὕπο. δείξω δὲ μύθων τῶνδ' ἀλήθειαν τάχα. 

 ὁ γάρ με Θησέως παῖς, Ἀμαζόνος τόκος, 10 Ἱππόλυτος, ἁγνοῦ Πιτθέως παιδεύματα, μόνος πολιτῶν τῆσδε γῆς Τροζηνίας λέγει κακίστην δαιμόνων πεφυκέναι• ἀναίνεται δὲ λέκτρα κοὐ ψαύει γάμων, Φοίβου δ' ἀδελφὴν Ἄρτεμιν, Διὸς κόρην, 15 τιμᾶι, μεγίστην δαιμόνων ἡγούμενος, χλωρὰν δ' ἀν' ὕλην παρθένωι ξυνὼν ἀεὶ κυσὶν ταχείαις θῆρας ἐξαιρεῖ χθονός, μείζω βροτείας προσπεσὼν ὁμιλίας. τούτοισι μέν νυν οὐ φθονῶ• τί γάρ με δεῖ; 20 

ἃ δ' εἰς ἔμ' ἡμάρτηκε τιμωρήσομαι Ἱππόλυτον ἐν τῆιδ' ἡμέραι• τὰ πολλὰ δὲ πάλαι προκόψασ', οὐ πόνου πολλοῦ με δεῖ. ἐλθόντα γάρ νιν Πιτθέως ποτ' ἐκ δόμων σεμνῶν ἐς ὄψιν καὶ τέλη μυστηρίων 25 Πανδίονος γῆν πατρὸς εὐγενὴς δάμαρ ἰδοῦσα Φαίδρα καρδίαν κατέσχετο ἔρωτι δεινῶι τοῖς ἐμοῖς βουλεύμασιν. καὶ πρὶν μὲν ἐλθεῖν τήνδε γῆν Τροζηνίαν, πέτραν παρ' αὐτὴν Παλλάδος, κατόψιον 30 γῆς τῆσδε, ναὸν Κύπριδος ἐγκαθείσατο, ἐρῶσ' ἔρωτ' ἔκδημον, Ἱππολύτωι δ' ἔπι τὸ λοιπὸν ὀνομάσουσιν ἱδρῦσθαι θεάν. 

ἐπεὶ δὲ Θησεὺς Κεκροπίαν λείπει χθόνα μίασμα φεύγων αἵματος Παλλαντιδῶν 35 καὶ τήνδε σὺν δάμαρτι ναυστολεῖ χθόνα ἐνιαυσίαν ἔκδημον αἰνέσας φυγήν, ἐνταῦθα δὴ στένουσα κἀκπεπληγμένη κέντροις ἔρωτος ἡ τάλαιν' ἀπόλλυται σιγῆι, ξύνοιδε δ' οὔτις οἰκετῶν νόσον. 40 

ἀλλ' οὔτι ταύτηι τόνδ' ἔρωτα χρὴ πεσεῖν, δείξω δὲ Θησεῖ πρᾶγμα κἀκφανήσεται. καὶ τὸν μὲν ἡμῖν πολέμιον νεανίαν κτενεῖ πατὴρ ἀραῖσιν ἃς ὁ πόντιος ἄναξ Ποσειδῶν ὤπασεν Θησεῖ γέρας, 45 μηδὲν μάταιον ἐς τρὶς εὔξασθαι θεῶι• 

ἡ δ' εὐκλεὴς μὲν ἀλλ' ὅμως ἀπόλλυται Φαίδρα• τὸ γὰρ τῆσδ' οὐ προτιμήσω κακὸν τὸ μὴ οὐ παρασχεῖν τοὺς ἐμοὺς ἐχθροὺς ἐμοὶ δίκην τοσαύτην ὥστε μοι καλῶς ἔχειν. 50 

ἀλλ' εἰσορῶ γὰρ τόνδε παῖδα Θησέως στείχοντα, θήρας μόχθον ἐκλελοιπότα, Ἱππόλυτον, ἔξω τῶνδε βήσομαι τόπων. 

πολὺς δ' ἅμ' αὐτῶι προσπόλων ὀπισθόπους κῶμος λέλακεν, Ἄρτεμιν τιμῶν θεὰν 55 ὕμνοισιν• οὐ γὰρ οἶδ' ἀνεωιγμένας πύλας Ἅιδου, φάος δὲ λοίσθιον βλέπων τόδε. 

Η είσοδος της Αφροδίτης [πρβλ. κατά το στιχηρόν του Πάσχα: Δεύτε από θέας Γυναίκες ευαγγελίστριαι, καὶ τῇ Σιὼν εἴπατε· Δέχου παρ' ἡμῶν χαρᾶς (: ή, αράς! τουλάχιστον εδώ) εὐαγγέλια...] στην τραγωδία του Ευριπίδη Ιππόλυτος. Η οποία ταυτόχρονα μάς εισάγει σε όλη την κείμενη τραγωδία. Το κείμενο εκ του Euripidis fabulae (J. Diggle (ed.), vol. 1. Oxford: Clarendon Press, 1984).

τα μυστικά της ομορφιάς

Κάπου αλλού, ένα απόσπασμα κωμωδίας αποδεικνύει ότι οι γυναίκες ελαφρών ηθών δεν δίσταζαν να διαβιβάζουν από γενιά σε γενιά τα μυστικά της ομορφιάς:

«Μόλις βγάλουν τα δικά τους χρήματα, στρέφουν την προσοχή τους στα κορίτσια που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στο επάγγελμα. Τις αναμορφώνουν, τους αλλάζουν όψη.

Αυτή είναι πολύ κοντή; Φελλό στα παπούτσια της. Η άλλη είναι πολύ ψηλή; Κομψά πασουμάκια και το κεφάλι γερμένο προς τον ώμο, για να φαίνεται κοντύτερη. Αυτή εκεί δεν έχει περιφέρεια; Φουρό αμέσως και το κοινό θα μείνει άφωνο από τα ωραία της οπίσθια.

Είναι σαν τους άνδρες ηθοποιούς με τα πρόσθετα στήθη. Τις βάζουν να στέκονται στητές και να προκαλούν με τα μισοσηκωμένα τους φορέματα. Τα φρύδια τους είναι πολύ αραιά; Τους τα βάφουν με μαύρο χρώμα. Είναι πολύ σκουρόχρωμες; Τις πασπαλίζουν με πούδρα.

Εάν το δέρμα της εταίρας είναι πολύ λευκό, βάζει χρώμα. Εάν κάποιο μέρος του κορμιού της είναι όμορφο, το απογυμνώνει. 'Εχει ωραία δόντια; Θα προσπαθεί να γελάει συνέχεια, ώστε η συντροφιά της να θαυμάσει το στόμα της, που την κάνει τόσο περίφανη. Εάν δεν έχει διάθεση να γελάσει... κρατάει ανάμεσα στα χείλη ένα κλαδάκι μυρτιάς, ώστε να χαμογελάει είτε το θέλει είτε όχι».

('Αλεξις, απόσπασμα 18)

Bérénice Ceoffroy-Schneiter, Γυκαικείο Κάλλος (μτφρ. Ιω. Λεκκάκου, έκδ. 'Αγρα, Αθήνα 2005, σσ. 20-21). Ο 'Αλεξις υπήρξε «ποιητής της Μέσης Κωμωδίας που αναφέρεται και ως δάσκαλος ή θείος του Μένανδρου. 'Εζησε περίπου από το 372 ώς το 270 π.Χ. (Σ.τ.μ.)» (ό.π.).

βυθίζω το φεγγάρι

Τις νύχτες πέφτει 

Λιβάνι ο έρωτας 

Στα καρβουνάκια *

Η πολύ χαμηλή θερμοκρασία γεμίζει χαρά τη φύλακα του μουσείου, μια γυναίκα εξήντα ενός χρονώ, υπεύθυνη του τελευταίου πατώματος του Μουσείου Καλών Τεχνών του Καταντζάρο. Κανείς σχεδόν δεν επισκέπτεται το μουσείο και κανείς δεν ανεβαίνει στο πάνω πάτωμα· με το κρύο που κάνει, δικαιολογείται να φοράει το βαρύ μάλλινο παλτό της που χρησιμεύει σαν κάλυμμα για να κάθεται να αυνανίζεται κάθε τόσο μες στο χειμώνα, στυλώνοντας το βλέμμα στον φλογερό και μύωδη Ιωάννη το Βαπτιστή, που βρίσκεται στην άλλη άκρη της χωρίς θέρμανση αίθουσας, έργο ενός ανώνυμου μαθητή του Καραβάτζιο.

*

Μια εικοσιτετράχρονη παίκτρια τσέλο κάθεται γυμνή σε ένα σκαμνί στην κρεβατοκάμαρά της στη Μανίλα. 'Εχει απλώσει τα πόδια της και με το αριστερό της χέρι τραβάει προς τα πίσω τα χείλη του αιδοίου της, ενώ με το δεξί περνάει την άκρη του δοξαριού πάνω από την κλειτορίδα της με ένα αχαλίνωτο τρέμουλο.

*

'Ενας ανθρωπολόγος πλησιάζει ένα δεκαεπτάχρονο αγόρι που στέκεται σε μια ακρογιαλιά κοντά στη Σούβα, στις νήσους Φίτζι, και που χωρίς να νιώθει ντροπή αυνανίζεται κι εκσπερματώνει στο απαλό κύμα του Ειρηνικού. Ρωτάει το παιδί πώς λέγεται αυτό που κάνει. Η απάντηση του νέου είναι «Τοκολάνο», που σημαίνει «βυθίζω το φεγγάρι».

Harry Mathews, Ιδιαίτερες απολαύσεις (μτφρ. Ιουλία Ραλλίδη, έκδ. 'Αγρα, Αθήνα 1986, σσ. 32, 46, 57).

-----

* Στο motto χάικου του Χρίστου Γ. Παπαδόπουλου (Κάϊρο) από τα χάϊκου της ερήμου (εδώ το νο 7).

ο πρόναος ούτος, ήτοι νάρθηξ

θα σού φέρω ένα πράσινο πανωφόρι από την Κίνα 

που θά 'χει πάνω κεντημένους δράκους, 

θα σού βάλω τα κατακόκκινα μεταξωτά βρακιά 

από το άγαλμα του Θείου Βρέφους 

στη Σάντα Μαρία Νοβέλα, 

για να μην πουν ότι μάς λείπει γούστο, 

ή πώς η οικογένεια δε βαστάει από μεγάλο σόι. *

στην Μονή Καισαριανής αναγράφεται

Ιστόρηται ο πρόναος ούτος, ήτοι νάρθηξ,

διά δαπάνης των προσδραμόντων τη Μονή

φόβω λοιμού

τη κραταιά χειρί της πανυμνήτου Τριάδος,

και σκέπη της Μακαρίας Παρθένου,

οίτινες εισίν, ο ευγενής και λογιώτατος Μπενιζέλος,

υιός Ιωάννου,

άμα ταις ευγενέσιν αδελφαίς και τη τεκούση,

και τη λοιπή αυτού συνοδεία,

επί ηγουμένου Ιεροθέου του σοφωτάτου ιερομονάχου,

διά χειρός δε Ιωάννου Υπάτου του εκ Πελοποννήσου.

'Ετει ΑΧΠΒ' μηνί Αυγούστω κ'

[Δηλαδή: Ιστορήθηκε αυτός ο πρόναος, δηλαδή ο νάρθηκας, με έξοδα αυτών οι οποίοι από το φόβο λοιμού προσέφυγαν στη Μονή με τη βοήθεια της παντοδύναμης και Πανυμνήτου Τριάδος και με την προστασία της Μακαρίας Παρθένου, δηλαδή του λογιότατου Μπενιζέλου, γιού του Ιωάννη, με τις ευγενείς στην καταγωγή αδελφές του και τη μητέρα του και την υπόλοιπη συνοδεία του, επί ηγουμένου Ιεροθέου, του σοφότατου ιερομονάχου, διά χειρός δε του Πελοποννήσιου Ιωάννη Υπάτου. 20 Αυγούστου του 1682].

Βυζαντινή Αθήνα, “Κτιτορικές επιγραφές ναών της Αθήνας” (έκδ. Δήμος Αθηναίων, Αθήνα 2004, σ. 81).


-----
 * Το motto εκ του 'Eζρα Πάουντ, 32 ποιήματα (εισαγ.-μτφρ.-σημ. Γ. Λειβαδάς, έκδ. Κουκούτσι, Αθήνα 2013, σσ. 40-41).