ο τρόπος της ύπαρξης

τον στάχυν
η βλαστήσασα τον αγεώργητον,
και σωτήριον κόσμω,
αξίωσόν με τούτον τρώγοντα
σώζεσθαι *

[...] η χριστιανική (εκκλησιαστική – κοινωνούμενη) εμπειρία ευαγγελίζεται έναν Θεό, αιτιώδη αρχή της ύπαρξης και των υπαρκτών, ελεύθερον από κάθε αναγκαίο προκαθορισμό της ύπαρξής του, ελεύθερον από δεδομένη (ανερμήνευτα) ουσία. Θεό, ο οποίος θέλει να υπάρχει και η ελεύθερη θέλησή του «υποστασιάζει» τον τρόπο της ύπαρξής του ως ελευθερία αγάπης –με τη «σημαντική» σχετικότητα της γλώσσας μας λέμε: είναι ο Πατήρ. Η λέξη δηλώνει όχι όνομα ατόμου (Δίας, Ωρομάσδης) αλλά τον αίτιο δημιουργικού ενεργήματος ιδρυτικού του υπαρκτικού γεγονότος: αυτόν που, αχρόνως και αγαπητικώς, υποστασιάζει ελεύθερα την ύπαρξή του, την συγκροτεί ως αγαπητική κοινωνία υποστάσεων: «Γεννά» ο Πατήρ τον Υιό και «εκπορεύει» το Πνεύμα. Με αυτές τις τρείς λέξεις: Πατήρ, Υιός, Πνεύμα, που δηλώνουν αναφορικότητα και σχέση (όχι οντική αυτονομία ατομικότητας) όπως και με τους προσδιορισμούς: αγέννητος, γεννητός, εκπορευτόν, η αποφατική γλώσσα της εκκλησιαστικής εμπειρίας κατορθώνει το επίτευγμα να πεί ότι ο Θεός αγάπη εστί: 'Οτι αιτιώδης αρχή της ύπαρξης και των υπαρκτών είναι μια προσωπική (αυτοσυνείδητη, λογική) ελευθερία, όχι μια απρόσωπη (μηχανική, αιτιωδώς ανερμήνευτη) αναγκαιότητα.

Χρήστος Γιανναράς, 'Εξι φιλοσοφικές ζωγραφίες (έκδ. 'Ικαρος, Αθήνα 2011, σσ. 47-48).

*

επέπεσεν επί τον τράχηλον αυτού,
και κατεφίλησεν αυτόν

------
* Το motto εκ της Ακολουθίας της Θείας Μεταλήψεως (Θεοτοκίον της α' ωδής του Κανόνος). Αλλά το ως άνω ενδεικτικό (πατρότητος) στιχάκι εκ του σημερινού ευαγγελίου της Κυριακής του Ασώτου (Κατά Λουκάν, ιε'20). Και να υπογράψω τούτο το postάκι ως «ο καταφαγών σου τον βίον μετά πορνών»! (ό.π. στ.30), απόδοσις εις το αρκτικό εκείνο και κοινώς ομονοούμενόν τε και ομολογούμενον: «δος μοι το επιβάλλον μέρος της ουσίας»! ( ό.π. στ.12). Ο ίδιος.