για τον πόνο ξανά

ΦΥΣΤΙΚΙ 

Δίχως λύπη ούτε χαρά 

ολόκληρο τραγανό αρμυρό 

σχηματικό *

Ο πόνος είναι το αρχέτυπο της εργασίας μέσα σε μια διηρημένη κοινωνία και συγχρόνως το όργανό της. Οι φιλόσοφοι και οι θεολόγοι πάντοτε τον εξαίρουν. Οι παιάνες που τού αφιερώνουν αντανακλούν το γεγονός ότι η ανθρωπότητα έχει μέχρι σήμερα γνωρίσει την εργασία μόνον ως απόρροια της κυριαρχίας. Δικαιώνουν τον πόνο διότι φέρνει τον άνθρωπο προς τον Λόγο. Ο Λούθηρος ερμηνεύει τον 90ο ψαλμό ως εξής: «Δίδαξέ μας να μάθουμε ότι πρέπει να πεθάνουμε για να γίνουμε συνετοί». Ο Καντ λέγει ότι «ο πόνος είναι το κεντρί της δραστηριότητας» και ο Βολταίρος ότι «αυτό το αίσθημα του πόνου ήταν απαραίτητο για να μάς διεγείρει την αυτοσυντήρηση».

Οι ιεροεξεταστές δικαιολογούσαν κάποτε τη βδελυρή τους υπηρεσία στους ληστρικούς τους αφέντες λέγοντας ότι είχαν αποστολή να σώσουν την πλανημένη ψυχή ή να την ξεπλύνουν από τις αμαρτίες της. Η γλώσσα τους ήδη απεικονίζει τον ουρανό σαν ένα είδος Τρίτου Ράιχ μέσα στο οποίο ο αναξιόπιστος και ο σκανδαλώδης μπορούν να εισχωρήσουν περνώντας μέσα από ένα αναμορφωτικό στρατόπεδο. Αν κανένα από αυτά τα δυστυχή θύματα της Ιεράς Εξετάσεως δραπέτευε, εκδίδονταν εντάλματα συλλήψεως που τον περιέγραφαν «ως κάποιον ο οποίος παραφρόνως απέρριπτε το σωτήριο φάρμακο που τού προσφέρεται για την ίασή του, και αρνείται το κρασί και το λάδι, που καταπραΰνει τις πληγές του». [...] Ο φασισμός ανέβασε ξανά τον πόνο στον θρόνο του. [...] Η νέα τάξη του φασισμού είναι ο Λόγος ο οποίος αυτοαποκαλύπτεται ως άλογος.

Max Horkheimer, Το τέλος του Λόγου (μτφρ. Στ. Ροζάνης, έκδ. 'Ερασμος, Αθήνα 2005 (3η), σσ. 55-56).


----- 
* Στα motto και πάλι ολίγος Συμεών, ιερομοναχός, εκ του βιβλίου του Συμεών μνήμα έκδ. 'Αγρα, Αθήνα 1993.-Εδώ εγγραφή της 21ης Ιουνίου 1991 με την επισημείωση: «Πριν ξημερώσει»).