Βυζάντιοι κατά μεν θάλατταν ευκαιρότατον οικούσι τόπον...

Καθώς βάδιζα μέσα σ' έναν κόσμο
ακατανόητο, όπου μόνον ο ήλιος
ήτανε δίκαιος... *

38. Ο τόπος όπου κατοικούν οι Βυζάντιοι είναι εξαιρετικά πλεονεκτικός από την άποψη της θάλασσας, γιατί τους χαρίζει ασφάλεια και πλούτο όσο καμιά άλλη χώρα του γνωστού κόσμου [: εν τη καθ' ημάς οικουμένη], αλλά από στεριάς είναι ο πιο ακατάλληλος [: αφυέστατον] και για τα δύο. Βρίσκεται, από την άποψη της θάλασσας, ακριβώς στην είσοδο του Ευξείνου Πόντου, έτσι που μήτε να εισπλεύσει μήτε να εκπλεύσει είναι δυνατόν κανένας έμπορος δίχως την άδεια των Βυζαντίων. Ο Εύξεινος Πόντος έχει πολλά από τα χρήσιμα για τη ζωή των άλλων ανθρώπων προϊόντα, και όλα αυτά τα εξουσιάζουν οι Βυζάντιοι. Η περιοχή δηλαδή του Πόντου μάς εφοδιάζει με τις μεγαλύτερες και καλύτερης αναμφίβολα ποιότητας ποσότητες ζώων και δούλων για τις βασικές βιοτικές μας ανάγκες και, ακόμη, με είδη πολυτελείας, όπως είναι το μέλι, το κερί, τα αλατισμένα ψάρια, σε αφθονία.

Από τα προϊόντα που οι δικές μας χώρες παράγουν άφθονα παίρνουν λάδι και κάθε λογής κρασί [: έλαιον και παν οίνου γένος]. 'Οσο για το σιτάρι, άλλοτε κάνουν εισαγωγή και άλλοτε εξαγωγή, ανάλογα με την ανάγκη. 'Ολα λοιπόν αυτά θα ήταν απρόσιτα εντελώς για τους 'Ελληνες, ή η ανταλλαγή τους με άλλα θα ήταν απολύτως ασύμφορη, αν οι Βυζάντιοι ήθελαν να δείξουν κακοπιστία και να συμμαχούν παλαιότερα με τους Γαλάτες και τώρα με τους Θράκες, ή αν είχαν εντελώς εγκαταλείψει τον τόπο τους. Είναι τόσο στενό το πέρασμα και τόσο μεγάλο το πλήθος των βαρβάρων που κατοικούν γύρω, ώστε αναντίρρητα δεν θα μπορούσαμε να πλέουμε στον Πόντο [: άπλους αν ημίν ην ομολογουμένως ο Πόντος]. Πάντως οι Βυζάντιοι οι ίδιοι είναι ίσως εκείνοι που βγαίνουν εξαιρετικά ωφελημένοι χάρη στη νευραλγική θέση τους, αφού ό,τι πλεονάζει το εξάγουν και ό,τι τους λείπει το εισάγουν αμέσως με κέρδος [: το δε λείπον εισαγωγής ετοίμου τυγχάνει και λυσιτελούς], δίχως καμιά κακοπάθεια και κίνδυνο. Καθώς όμως είπα, πολλές ωφέλειες έχουν και οι άλλοι 'Ελληνες χάρη σε αυτούς. Αφού λοιπόν είναι κατά κάποιον τρόπο ευεργέτες όλων, δίκαιο θα ήταν όχι μόνο να τους χρωστάνε χάρη όλοι οι 'Ελληνες, μα και να τους βοηθούν, όταν κινδυνεύουν από τους βαρβάρους.

Πολύβιος, Ιστοριών Δ' (μτφρ. Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος, έκδ. Στιγμή, Αθήνα 1997 [α' Γαλαξίας 1971], σσ. 82-85).

-----

Θελκτική αναφορά στην αρχαία πολίχνη του Βυζαντίου (και την γύρω χώρα) τετρακόσια (400) και πλέον χρόνια προ της ιδρύσεως της Κωνσταντινουπόλεως. 'Αραγε, ο Κωνσταντίνος γνώριζε αυτή την περιγραφή του αρκά (επί προ Χριστού ρωμαιοκρατίας) ιστορικού; Τα εγκαίνια της Πόλεως έγιναν, ως γνωστόν, την 11η Μαΐου 330 μετά Χριστόν κι είναι τους σήμερα η ανάμνησις. Αλλ' όμως, στο motto, ψηλά, ενδιαφέρον, για τα μετεκλογικά χρονικά (που μάς ταλανίζουν), στιχάκι του λάκωνα ποιητή Νικηφόρου Βρεττάκου από το ποίημα "Η Κυρία των Αγγέλων" (όπως περιέχεται στη συλλογή του Σικελικά ποιήματα, έκδ. Αστρολάβος/Ευθύνη, Αθήνα 1990, σ.25).