για την ειρήνη, την εικονομαχία και την λατρεία των εικόνων...

γιατί 

αν αυτή, που όλοι ευχόμαστε στους θεούς να την αξιωθούμε 

και υπομένουμε σαν το μοναδικό αναμφισβήτητο ανθρώπινο αγαθό, 

εννοώ την ειρήνη... *

Ουχ ως θεούς, φασί τας εικόνας προσκυνούμεν οι πιστοί. μη γένοιτο! αλλά μόνον την σχέσιν και την αγάπην εμφανίζοντες. 'Οθεν πολλάκις, του χαρακτήρος λειανθέντος, ως ξύλον μένει αργόν.

Τούτο δε και επί του τύπου γίνεται του σταυρού. 'Εως αν μεν εισί συνεζευγμένα τα δύο ξύλα, και σώζη του σταυρού τον τύπον, ορθώς και ηκριβωμένως προσκυνώ τον σταυρόν∙ επάν δε διαιρεθώσιν απ' αλλήλων, και τον τύπον τη διαιρέσει λύσωσιν, ουκέτι προσκυνώ τα εξ αλλήλων διηρημένα ξύλα.

Ούτω λοιπόν και διά τον Χριστόν προσκυνώ την εικόνα, και διά της εικόνος του Χριστού αυτόν προσκυνώ τον Χριστόν.

Ει γαρ και τοις χείλεσί μου ου πάρεστι σωματικώς Χριστός, αλλ' όμως τη καρδία και τω νω πάρειμι εγώ πνευματικώς προς τον Χριστόν. Και ότι ταύτα ούτως έχει, εκ του υποδείγματος του περί τον σταυρόν δήλον.

[...]

Ο γουν προσκυνών την εικόνα εν αυτή προσκυνεί τον βασιλέα∙ η γαρ εκείνου μορφή και το είδος εστιν η εικών.

αγίου Αθανασίου Αλεξανδρείας, Εκ περικοπής λόγος περί των αγίων εικόνων (BEΠΕΣ τ. 37, σ. 73, στ. 1-16, 30-32).

*

Επέχρωσε δε και ζωγράφος [τον ναό του -τόπου του- μαρτυρίου του αγίου] τα άνθη της τέχνης εν εικόνι διαγραψάμενος, τας αριστείας του μάρτυρος, τας ενστάσεις, τας αλγηδόνας, τας θηριώδεις των τυράννων μορφάς, τας επηρείας, την φλογοτρόφον εκείνην κάμινον, την μακαριωτάτην τελείωσιν του αθλητού, του αγωνοθέτου Χριστού της ανθρωπίνης μορφής το εκτύπωμα, πάντα ημών ως εν βιβλίω τινί γλωττοφόρω διά χρωμάτων τεχνουργησάμενος, σαφώς διηγόρευσε τους αγώνας του μάρτυρος, και ως λειμώνα λαμπρόν τον νεών κατηγλάισεν∙ οίδε γαρ και γραφή σιωπώσα εν τοίχω λαλείν και τα μέγιστα ωφελείν, και ο των ψηφίδων συνθέτης, ιστορίας άξιον εποίησε το πατούμενον έδαφος.

αγίου Γρηγορίου Νύσσης, Εγκώμιον εις τον Μέγαν Μάρτυρα Θεόδωρον (ΕΠΕ τ. 11, σ. 250). 



----- 
* Στο motto ολίγος Πολύβιος, Ιστοριών Δ' 74 (μτφρ. Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος, έκδ. Στιγμή, Αθήνα 1997 [α' Γαλαξίας 1971], σσ. 142-145). 

Για την προσπάθεια του σεβαστού εκείνου Αρτάβασδου, με το δύστροπο όνομα ει και εικονόφιλος/λάτρης ορθόδοξος (του αρμένη αυτού στρατηγού που νυμφεύθηκε την 'Αννα των Ισαύρων και γίνηκε αυτοκράτωρ για δεκαέξι μήνες, επαναστατώντας κατά του νομίμου Κοπρωνύμου -του και γαμπρού του- με τις ευλογίες των ορθοδόξων πατριαρχών, δηλαδή τόσο του πατριάρχη Αναστασίου όσο και του πάπα Ζαχαρία (τελευταίος έλλην στην Ρώμη πατριάρχης, το 742 μ.Χ.), για την προσπάθειά του, λοιπόν, εν μέσω σφοδράς εικονομαχίας να αναστηλώσει τις εικόνες, βλέπε εδωδά [Ι] κι εδωδά [ΙΙ]. Η προσπάθεια αυτή γίνηκε εκατό (100) ακριβώς χρόνια πριν από την τελική νίκη της ορθοδοξίας, επί αυγούστης Θεοδώρας, το 843 μ.Χ., αλλά και 45 χρόνια πριν την 7η Οικουμενική Σύνοδο, επί Ειρήνης της Αθηναίας, το 787 μ.Χ., που το πρώτον όρισε την αναστήλωση των εικόνων.