η γής αγκομαχά για να γεννήσει

«Η γής αγκομαχά για να γεννήσει
φύτρα της κόλασης» *

«Είναι βροχή που χτυπά στο παράθυρο;
Είναι αγέρας που τραντάζει την πόρτα;» **

[...] Μα σκέψου, Θωμά, σκέψου τη δόξα μετά θάνατο.
Όταν πεθάνει ο βασιλιάς, έρχεται άλλος βασιλιάς,
Κι ένας άλλος βασιλιάς είναι άλλη βασιλεία.
Ο βασιλιάς ξεχνιέται σαν έρχεται άλλος:
Ο Άγιος και ο Μάρτυρας κυβερνούν απ' τον τάφο.
Σκέψου, Θωμά, σκέψου τους εχθρούς εξουθενωμένους,
Να σέρνουνται με συντριβή, τρομαγμένοι από έναν ίσκιο·
Σκέψου τους προσκυνητές, ορθούς κατά σειρά
Μπρος στη λειψανιθήκη που αστράφτει από διαμαντικά,
Από γενεά σε γενεά γονατιστούς παρακαλώντας·
Σκέψου τα θαύματα, με τη χάρη του Θεού,
Σκέψου τους εχθρούς σου, κάπου αλλού.

*

Ένα Χριστιανικό μαρτύριο δεν είναι τυχαίο πράγμα· οι Άγιοι δε γίνουνται στην τύχη. Ένα Χριστιανικό μαρτύριο δεν είναι ακόμη το αποτέλεσμα της βούλησης ενός ανθρώπου να γίνει Άγιος, όπως ένας άνθρωπος με τη θέληση και την προσπάθεια μπορεί να γίνει κυβερνήτης ανθρώπων. Ο μαρτυρικός θάνατος είναι πάντα βουλή Θεού, είναι σημείο της αγάπης Του [...].

*

σημ. [...] Ο Θωμάς αγιοποιήθηκε στα 1173 [μόλις στο τρίτο χρόνο από την αδόκητο θανή του] από τον Πάπα Αλέξανδρο. Η εορτή του στις 7 Ιουλίου. Ο τάφος του ήταν από τα πιο περίφημα προσκυνήματα της δυτικής Χριστιανοσύνης. Ο ίδιος ο βασιλιάς Ερρίκος Β' πήγε και τον προσκύνησε εν-μετανοία. Ο τάφος αυτός καταστράφηκε κατά διαταγή του Ερρίκου Η' στα 1538.

Τα λάφυρά του, λέει ο χρονογράφος, σε χρυσάφι και πολύτιμες πέτρες, γέμισαν δυό μεγάλες κασέλες, τόσο βαριές, που η καθεμιά χρειάστηκε έξι-εφτά ανθρώπους για να τη βγάλουν από την εκκλησία.

Το περιστατικό το αναφέρει και ο Κερκυραίος Νίκανδρος Νούκιος, ο πρώτος Έλληνας των συγχρόνων καιρών που μάς άφησε σημάδια του ταξιδιού του στην Αγγλία. Μάς διηγείται:

«Ο μεν ουν Ενρίκος, ως τοις ανέκαθεν βασιλεύσι διάδοχος γενόμενος, τίσιν ως αποστάτην κατεδίκασε και αλάστορα της πατρίδος τον Θωμάν. Την γαρ σορόν των τούτου λειψάνων πυρί παραδούναι εκέλευσεν. Όθεν οι προς τούτο τεταγμένοι ταχέως το προσταχθέν απεπλήρουν. Ην μεν ουν οράν τα ποτέ μεν ως αγίου τιμώμενα λείψανα και εκθειαζόμενα, διά της λεωφόρου συρόμενά τε και θεατριζόμενα και μεθ' απάσης ως ειπείν ύβρεως ελαυνόμενα και εν μέση τη πόλει πυρί παραδιδόμενα και αποτεφρούμενα· την δε σποδόν τηλεβόλω τιθέντες τω αέρι παρέπεμπον».
[Αποδημίαι, Β΄55 - πρβλ. και Δοκιμές, Β΄, σελ. 100 κ.εξ.].

Ο Νίκανδρος πρέπει ν' άκουσε το γεγονός οχτώ περίπου χρόνια αργότερα· δεν ξέρω πόση είναι η γραφικότητα που προσθέτει σ' αυτό το ιστορικό. Πάντως δεν υπάρχει αγγλική μαρτυρία για την ανατίναξη της σποδού του Θωμά με τηλεβόλο.

Θ.Σ. Έλιοτ, Φονικό στην Εκκλησιά (μτφρ. Γ. Σεφέρης, έκδ. Ίκαρος, Αθήνα 1974, σσ. 48: ο Τέταρτος Πειρασμός προς τον Θωμά, 64: από το χριστουγεννιάτικο κήρυγμα του 1170 του Θωμά Μπέκετ, και σημ. σσ. 114-115). -Τα motto εκ του ιδίου (ό.π., σ. 52, μιλάει ο Χορός & σ. 54, όπου μιλούν οι Πειρασμοί).