Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου 2022

για την γραφή και το ποίημα τρίζει


Σε ποιά γλώσσα γράφω τώρα; *

1. Στο μάκρος του παρόντος κειμένου ένας ανάποδος πάει κι έρχεται δαιμονισμένος πυρετός. Μια πάνω και μια κάτω είπα στο τέλος τελικά θα σπάσει το θερμόμετρο.

Βγάζεις μια λέξη και το ποίημα τρίζει κάποτε σωριάζεται στο πάτωμα.

Η γραφή περπατώντας τώρα δύσκολα, σταβά, πότε χωνεύει το θεματικό υλικό πότε ταράζεται από σκέψεις απειθάρχητες παραστρατήματα-παρεκτροπές της μνήμης. Πολλές επαναλήψεις φτηνοπράματα και λύσεις πρόχειρες. Οργίζομαι κι αρχίζω πάλι απ' την αρχή. Ο χρόνος κομματιάζεται τότε μου βγαίνουν άλλα επίπεδα κινήσεις άξαφνες και παρορμήσεις απαιτητικές οδυνηροί παροξυσμοί του συναισθήματος.

Το ασυνεχές στην επιφάνεια μέσα από τα χάσματα να φαίνονται (μόλις να φαίνονται) παράπλευρες-παράλογες συνδέσεις στην αφήγηση. Το ασυνεχές στο βάθος - κλιμάκωση στοιχείων και στίχων πολλαπλά σπαράγματα από πρόσωπα και σύγχρονες / παλιές εικόνες.

Έτσι μέρα και νύχτα γράφοντας και σβήνοντας έπεφτα ανύποπτος κάθε φορά μπροστά στο τίποτα κι απόμενα γυμνός στη μέση ενός τοπίου που γκρεμιζόταν. Στο όνειρο πάντα η Πελοπόννησο. [...]

*

2. Πρέπει να πάψεις να φοβάσαι. Είναι απαράδεχτο να φοβάσαι. Υπάρχει τρόπος να ψάξεις, να καθορίσεις από πού και από τι προέρχεται αυτός ο φόβος. Ο φόβος είναι αθλιότητα, μην ξεπέφτεις εκεί. Πιάσε από την αρχή τη γλώσσα σου. Κοίταξε τον τρόπο που εσύ την κάνεις να δουλέψει, να λειτουργήσει. Πώς συνταιριάζεις τις λέξεις στη γλώσσα; Σε τι κανόνες, σε τι νόμους υπακούεις; Γιατί δεν γκρεμίζεις αυτό το καλοστημένο (ή δήθεν) γλωσσικό σου οικοδόμημα γιατί δεν το ξαναφτιάχνεις από την αρχή, με άλλη γραμματική, με άλλη σύνταξη, άλλες λέξεις, (ακόμα κι αυτό) άλλες σχέσεις, συναρτήσεις, δομές; Γιατί δέχεσαι υποταγμένος το κοινώς αποδεχτό νόημα, τη σημασία που σού έχει επιβληθεί αυτών ή εκείνων των λέξεων; Γιατί δεν τις τορπιλλίζεις; γιατί φοβάσαι; Δεν είναι αργά. Έτσι κι αλλιώς επικοινωνία δεν υπάρχει. Είναι απαράδεχτο να φοβάσαι.[...]

*

3. Το έχεις καταλάβει πως κυκλοφορείς μέσα σε μια γλώσσα στρωμένη, ετοιμασμένη, δοκιμασμένη από τα πριν; Που ελέγχεται από ανθρώπους άλλους, τροποποιείται, συντάσσεται, κατευθύνεται από άλλους; Που τα όριά της, η λογική της, η εκφραστικότητά της κ.λ.π. καθοριστήκανε, αιώνες τώρα, χωρίς να σε ρωτήσουνε, προτού εσύ υπάρξεις; Δε μιλάω για δημοτική ή καθαρεύουσα αυτό είναι μια άλλη (βρώμικη) ιστορία. Μιλάω γενικά για τη γλώσσα, γι' αυτό το παράλληλο και φοβερότερο Σύστημα Που οργανώθηκε σιγά-σιγά με τόσες αντιμαχόμενες (κι υποταγμένες) γλώσσες. Και όλοι (απελπιστικά όλοι) σού λένε: Αν θες να υπάρξεις, να σε ακούσουμε, να σε (ενδεχομένως) αναγνωρίσουμε, μέσα εδώ θα κινηθείς, σ' αυτόν τον κύκλο, αλλιώς καταδικάζεσαι, καταδικάστηκες. [...]

*

4. Στη γλώσσα της ποίησης σημασία έχει όχι μόνο αυτό που βλέπεις (διαβάζεις) γραμμένο αλλά και το άλλο που δεν βλέπεις γραμμένο. Αυτό που κάποτε ακούγεται σα δεύτερος ήχος στα ενδιάμεσα των συλλαβών και των λέξεων -δεν είναι η σιωπή, μη βιάζεσαι- είναι ο ήχος που αφήνουν οι λέξεις όταν οι συλλαβές και οι λέξεις τρίβονται -τα κόκκαλά τους τρίβονται- η μια με την άλλη. [...]

*

5. Η σύνθεση του ποιήματός μου φανερώνεται τώρα σιγά σιγά τα πρόσωπα στο βάθος ωριμάζουν. Ωστόσο οι μέρες νεύρα και κακό χειρόγραφα μισά δεφτέρια παραπεταμένα οι λέξεις που καμιά φορά δε θέλουνε με το στανιό δε γίνεται να ζωντανέψουν.

Υπάρχει ένα ακατέργαστο υλικό. Σκέψη περίσκεψη λοιπόν μια τέχνη που να σκέφτεσαι πάνω στην τέχνη σου. Ό,τι πετάξεις όφελος. Κι ό,τι κρατάς καταγραφή ξερή τα λυρικά να λείπουνε.

Στο τραπεζάκι απέναντι (φωτογραφία σε κάθισμα) κοιτάζει η μάνα μου στριφογυρίζω με κοιτάζει.
[...]

Κώστας Βούλγαρης, Στο όνειρο πάντα η Πελοπόννησο (έκδ. Γαβριηλίδης, Αθήνα 2001, σσ. 9-10, 23-24, 47-48, 73, 87). - Το motto εκ του ιδίου (ό.π., σ. 111).

Δεν υπάρχουν σχόλια: