[Κατά την ελληνιστική εποχή:] Μνημεία καθαρά ελληνικής τεχνοτροπίας υψώνονταν στις τέσσερις γωνιές της οικουμένης· στις πόλεις, στην αγορά, στους ναούς, στα γυμναστήρια, οι συνελεύσεις, τα συμβούλια και τα δικαστήρια έμοιαζαν να διαιωνίζουν τις μορφές της κλασικής εποχής, αλλά το πνεύμα της δεν βρισκόταν πια εκεί.
Το πολιτικόν ζώoν, που εκθείαζε ο Αριστοτέλης, είχε πεθάνει στη μάχη της Χαιρώνειας (336 π.Χ.), με την οποία έλαβε τέλος η ελληνική ελευθερία, και η πόλις, η ύψιστη έκφραση του κλασικού πολιτισμού, δεν μπορούσε να ζωντανέψει και πάλι. Λίγα χρόνια μετά την απώλεια της ελευθερίας τους, οι Αθηναίοι υποδέχονταν, το 307, τον «προστάτη» τους, Δημήτριο, με έναν ύμνο, αποκαλυπτικό για την παρακμή της εποχής:
«Οι υπόλοιποι θεοί είναι ανύπαρκτοι ή βρίσκονται μακριά· είτε δεν έχουν αυτιά να μάς ακούσουν· είτε δεν υπάρχουν είτε δεν ενδιαφέρονται καθόλου για μάς. Αλλά εσύ είσαι εδώ, και μπορούμε να σε δούμε, δεν είσαι από ξύλο ούτε από πέτρα, είσαι πραγματικός.
Απευθύνουμε σε σένα αυτές τις προσευχές: και πρώτα-πρώτα, ώ πολυαγαπημένε, να μάς φέρεις την ειρήνη, αφού είσαι ο Κύριος...»
Ιδού, λέει ο Αθήναιος (253 d), πού κατάντησαν οι «απόγονοι των πολεμιστών του Μαραθώνα». Da nobis pacem: όταν η ρωμαϊκή ειρήνη θα κάνει πραγματικότητα αυτή την ευχή, η πόλη, η κοινότητα των ανθρώπων και των θεών, τούς οποίους υμνούσε το θέατρο του Διονύσου και η ζωφόρος του Παρθενώνα, δεν ήταν παρά μια σκιά του εαυτού της.
Κώστας Παπαϊωάννου, Η κληρονομιά του Αλεξάνδρου (μτφρ. Χριστίνα Σταματοπούλου, έκδ. Εναλλακτικές εκδόσεις, Αθήνα 2013, σσ. 34-35).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου