Παρασκευή 6 Οκτωβρίου 2023

το μυστήριο των Ταφίων της Κέρου


[...] στην Κέρο μέχρι στιγμής βρέθηκε μόνο ένας τάφος περιέχων κυκλαδικό ειδώλιο μαζί με δύο ακέραια αγγεία, ενώ είναι εκατοντάδες τα ευρήματα από πάσης φύσεως πήλινα θραύσματα και τμήματα από σπασμένα μαρμάρινα ειδώλια ή αγγεία που σκόπιμα τούς λείπει ένα από τα μέρη που τα συναπάρτιζαν (ας θυμηθούμε το μέχρι πρότινος ελληνικό εθιμικό σπάσιμο της στάμνας με νερό που χυνόταν στον τάφο ώστε να έχει για να ξεδιψάσει ο θανών, που αποτελεί μια από τις ανάλογες πανάρχαιες και πανανθρώπινες δοξασίες [...]

*

Το σπήλαιο της Κάρου ή Κέρου θα πρέπει λοιπόν να διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο ως ένας ιερός περιφερειακός τόπος είτε της Εφεσίας είτε της Ικαρίας Αρτέμιδος (Ταυροπόλου), κατ' αναλογίαν με το μεταγενέστερο αρχαϊκό Ιερό το αφιερωμένο στον Δήλιο Απόλλωνα στην Πρεπέσινθο (Δεσποτικό) της Πάρου.

Σε ανάλογο συμπέρασμα καταλήγει και ο επικεφαλής των πρόσφατων ανασκαφών στο νησί, Colin Renfrew, ο οποίος σε αναφορά του επιλέγει ότι τα ελάχιστα σκελετικά ευρήματα σε σχέση με τα ειδώλια αποκλείουν τη χρήση του χώρου ως ένα νεκροταφείο, ενώ αποδεικνύεται ότι τα σπασμένα ειδώλια είχαν θραυστεί κάπου αλλού, μακριά από τη Κέρο και είχαν μεταφερθεί εδώ. [...]

Οι τελετές αρχικά στο σπήλαιο της Κέρου και επομένως ο κατακερματισμός των ειδωλίων θα πρέπει να λάβαιναν χώρα περιοδικώς είτε κατ' έτος στις 21 Ιουνίου (με τα σημερινά δεδομένα) όταν η πρώτη πανσέληνος βγαίνει φωτεινή στο τρίγωνο της ήβης που σχηματίζουν οι κορυφογραμμές της Κέρου (Σινάνης, 43: Κουφονήσια - Κέρος, Ταξίδια στην άλλη Ελλάδα 9 (2007)) είτε και μάλιστα, κατά την άποψή μου, κάθε οκτώ ή εννιά χρόνια, δηλαδή κατά τον «μέγαν ενιαυτόν», τότε που συμβαίνει σύνοδος της Αφροδίτης και του Ήλιου.

Το αστρονομικό αυτό φαινόμενο το είχαν παρατηρήσει οι αρχαίοι λαοί, αποτελούσε αρχή της ανανέωσης, της διαδοχής ή της καθιέρωσης της βασιλείας με ταυτόχρονη πτώση των εξουσιαστών, των αρχόντων ή των προγενέστερων βασιλιάδων δι' ανθρωποκτονίας. Κατά τον Όμηρο ο Ραδάμανθυς βασίλευσε «εννέωρος». [...]

Το τέλος των ανθρωποθυσιών από περιοχή σε περιοχή ασφαλώς δεν επήλθε άμεσα και ταυτόχρονα, όπως τεκμηριώνεται και από τις ιστορικές πηγές. [...]

*

[...] Έτσι λοιπόν σε ό,τι αφορά την Κέρο από την οποία προέρχονται τα περισσότερα κυκλαδικά ειδώλια, θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι λάβαιναν χώρα τελετουργίες με υποκατάστατα ανθρωποθυσίας από τότε που επήλθε η σταδιακή κατάργηση των ανθρωποθυσιών.

Χάρης Μ. Κουτελάκης, Αιγαίο και Χάρτες με ανατρεπτική ματιά (έκδ. Ερίννη, Αθήνα 2008, σσ. 35, 55-56, 57).

Δεν υπάρχουν σχόλια: