mind the gap

απ' αφορμή το μόνο ίσως κείμενο της κ. Μυτιληναίου που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο: Οδηγίες… κρίσης

Θέλω να πιστεύω πως από το άλλο Σάββατο, πρώτο του Οκτώβρη, θα ξαναβρώ την γνώριμη φωνή της Μαριάννας Κορομηλά στη γνωστή από δεκαετίες ραδιοσυχνότητα. (Κι αν, όμως, την ξαναβρώ, πόσο θα διαρκέσει μιά νέα ενδεχομένως σύμβαση;) Παρακολουθώ με ενδιαφέρον τα σχόλια ακροατών που πληθαίνουν στο radiofono.gr. Ανάμεσά τους σίγουρα κάποια ξεχωρίζουν. Παρακολουθώ και τις επισκέψεις που έχουν ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Ξεπέρασαν τις 4 χιλιάδες και αβγαταίνουν συνεχώς! Το θέμα έχει πια περάσει και στις εφημερίδες. Εναγωνίως περιμένουμε τις εξελίξεις.

Στο μεσοδιάστημα της (από 2 πλέον μηνών) ανοιχτής μας διαμαρτυρίας μού γνωστοποιήθηκε με mail, η μόνη ίσως γραφή που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο και φέρει την υπογραφή της κ. Μυτιληναίου (:η ίδια μού είναι εξίσου συμπαθής στην παρακείμενη φωτογραφία).

Πήρα να το διαβάζω και ενώ κυλούσε άνετα η γραφή, ξάφνου στραβοκατάπια. Mind the gap, επαναλαμβάνει μια άλλη γνώριμη φωνή, στους σταθμούς του Ηλεκτρικού, π.χ. στο Μοναστηράκι κ.α... Προσοχή στο διάκενο, λοιπόν, διότι γράφει η κ. Μυτιληναίου:

"δεν έχω συμφιλιωθεί με την αίσθηση της σιωπής. Τη φοβάμαι. Και νομίζω πως δεν είμαι η μόνη.
Προσπαθήστε να μείνετε πέντε λεπτά στη σιωπή. Στην αρχή θα νιώσετε μια περίεργη αμηχανία. Μετά θα ψάξετε να βρείτε έναν τρόπο να την κουμαντάρετε• αυτή την επικίνδυνα ενοχλητική ησυχία. Αν είστε στο αυτοκίνητο, θα βάλετε το ραδιόφωνο να παίξει δυνατά. Αν είστε σπίτι, θα θυμηθείτε να τηλεφωνήσετε σε κάποιο φίλο.
Μεταξύ μας, καλά θα κάνετε να τη σπάσετε τη σιωπή! Από το να σας σπάσει αυτή, καλύτερα είναι".

'Ετσι εξηγούνται όλα, λοιπόν! Η σιωπή, η κατ' εξοχήν σύμβαση δημιουργίας, αντιμετωπίζεται από την διευθύντρια του Δευτέρου ως κάτι το οβελισταίο από την προσωπική μας ζωή! "Από το να σάς σπάσει αυτή, καλύτερα να τη σπάσετε εσείς", φέρεται να μάς συμβουλεύει. Η ίδια προτίμησε να κωφεύσει στα άπειρα mail διαμαρτυρίας που έλαβε κατά την καλοκαιρινή περίοδο αδρανείας – απολύσεως της Μαριάννας Κορομηλά, φτάνοντας δε να καταργήσει την ηλεκτρονική της διεύθυνση (τα mails γυρνούσαν πίσω ανεπίδοτα). Δηλαδή, προτίμησε να σωπάσει. Οδηγίες κρίσης... λοιπόν;

_________
Την γνώμη της θα βρείτε εδωδά. Την διοικητική της πράξη εδωνά.

ταπεινά χώματα

Η βυζαντινή τοιχογραφία κάνει να φωτίζονται τα ταπεινά γαιώδη χρώματά της, που είναι χώματα, από το φυσικό φως που τα λαμπρύνει.

Και στα μωσαϊκά ακόμη, όταν ο Βυζαντινός έχει να κάνει με τα πρόσωπα ή με τα γυμνά μέρη του σώματος, χρησιμοποιεί φυσικές πέτρες του βουνού.

Τα ζωηρά χρώματα, τα κόκκινα, τα χρυσαφιά, τα μπλέ και δυνατά έρχονται σαν καρυκεύματα βοηθητικά που τα χρησιμοποιεί με μέτρο τόσο στα ψηφιδωτά όσο και στις εικόνες.

Το φως έρχεται σαν ήρεμη ευλογία από τον ουρανό...*

Είναι ωραία η εναλλαγή των εποχών, έτσι όπως τα τελευταία χρόνια έρχονται στην ώρα τους. Οι βροχές, τα πρωτοβρόχια ετούτα, μπορεί να με ταλαιπώρησαν με τα βρογχικά μου, αλλά απ' την άλλη έκαναν την γή να μοσχομυρίσει και τα βουνά ένα γύρω να πρασινίσουν και πάλι. Κι έτσι κοίταξα ξανά πως και πως να με χορτάσει η ως άνω παράγραφος από τον ζωγράφο Τσαρούχη, με την αφοριστική της διάθεση. Επίκεντρο και πάλι το φώς και τα χώματα. Κυριακάτικο μεσημεριανό και Καλήν όρεξη... να ευχηθώ.


_________
* Γιάννης Τσαρούχης, Σκόρπιες Σκέψεις για την Τέχνη και την Ανάσταση. (Καθ' υπαγόρευσιν στην Αθηνά Σχινά, ΣΥΝΑΞΗ 2, 'Ανοιξη 1982, σσ.55-6).

ανοιχτή διαρκής διαμαρτυρία

ΚΑΙ ΕΝΑ ΜΟΝΟ ΣΑΒΒΑΤΟ ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ Μαριάννα Κορομηλά ΣΤΟ ραδιόφωνο ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΧΑΜΕΝΟ ΣΑΒΒΑΤΟ

τo χαμόγελo τoυ Αχιλλέα

Τον Αχιλλέα ανέκαθεν θεωρούσα μεγάλο τσογλάνι. Είχα τους λόγους μου. Στο βιβλίο του για την αφήγηση και την ποιητική στα ομηρικά έπη, ο καθ. Αντώνης Ρεγκάκος, καταπιάνεται με την μοναδική στιγμή μέσα στην Ιλιάδα, όπου εμφανίζεται, ο χολωμένος ήρωας, να χαμογελά (Ψ 555-7). Γράφει (σ.30):

"ο Αχιλλέας χαμογελάει [μείδησεν - χαίρων] στον Αντίλοχο, επειδή ξέρει ότι πρόκειται μόνο για ένα παιχνίδι, ένα αγώνισμα [:πρόκειται για τα «άθλα επί Πατρόκλω»], που, όσο διαρκεί, αναστέλλει και απωθεί τη θανάσιμη σοβαρότητα και πραγματικότητα του πολέμου.

'Eτσι και ο ποιητής, τοποθετώντας σεσοφισμένα τις αναδρομές και τις προλήψεις που αφορούν τραγικές καταστάσεις σε νέα συμφραζόμενα, «χαμογελάει» για να υπαινιχθεί ότι και η δική του ενέργεια, η αφήγηση της ιστορίας, έχει τον χαρακτήρα παιχνιδιού".

Μελέτησα προσεκτικά τα κεφάλαια αυτού του βιβλίου. Μού άρεσε πολύ η συλλογιστική του Ρεγκάκου. Θεμελιώνει τα συμπεράσματά του "σε μια αυστηρή εσωτερική ανάλυση του ομηρικού κειμένου" [Gr. Nagy - Harvard]. Αναλαμβάνει, αν μπορούμε να το πούμε αυτό, να υπερασπιστεί τον ποιητή και το έργο του, έναντι των ποικίλων θεωρίων και υποθέσεων που συναποτελούν το λεγόμενο ομηρικό ζήτημα.

Ο Αντώνης Ρεγκάκος είναι καθηγητής στο Αριστοτέλειο. Θα χαρώ να δώ μεταφερμένα στην ελληνίδα φωνή και τα άλλα του μελετήματα, όπως αυτά σημειώνονται στο βιογραφικό του. 'Οσο δεν αναλαμβάνουν έγκριτοι μελετητές να παρουσιάζουν αυτά τα θέματα, το κενό θα "αναπληρώνεται" από "επικίνδυνους" καιροσκόπους.


----------
Το βιβλίο εκδόθηκε από τις εκδόσεις Πατάκη τον Μάρτιο [2006] και φέρεται εισαγόμενο στην προσωπική μου βιβλιοθήκη κατά τον μήνα Μάϊο. Στο οπισθόφυλλο, κριτικό σημείωμα του Θανάση Τριαρίδη, του οποίου προσφάτως προανήγγειλε, ο Reader, την έντυπη έκδοση των ηλεκτρονικώς δημοσιευμένων μελένιων λεμονιών του.

περί λύχνων αφάς

Περί λύχνων αφάς, είναι η μαγική εκείνη ώρα που παίρνει να σκοτεινιάζει. Το φυσικό φως του ήλιου χάνεται σιγά σιγά. Είναι τότε που ανάβουμε (αφάς) τα λυχναράκια. 'Οπως, ακριβώς, συμβαίνει στα κατά τόπους μπαράκια γύρω από τον ιερό βράχο, που αναψοκοκκινισμένος πλέον, μάς συνέχει. Πρώτα, ο θεσπέσιος φωτισμός, ανάβει στα Προπύλαια και το Ερέχθειον. Τελευταία ο φροντιστής δίνει φως στα βράχια ένα γύρω παίρνοντας μας την ανάσα... Ομολογουμένως, πρόκειται για τον πιό πετυχημένο φωτισμό που δόθηκε ποτέ στην Ακρόπολη. Ο τρόπος που αναδύονται στην οπτική μας αντίληψη οι στύλοι των ιερών, οι αντιθέσεις φωτός και σκιάς... κάνουν να ζωντανεύει στη φαντασία μας το ιερό προσκύνημα.

Μ' αρέσει αυτή η στιγμή. Είναι μιά φορτισμένη στιγμή αυτή, η περί λύχνων αφάς, από αρχαιοτάτων χρόνων. Δόθηκε σ' αυτήν ο τύπος της ιεροτελεστίας. Το βιώνουμε στον εσπερινό, εκεί που λέει: "ο ήλιος εβασίλευσεν...". Είναι η λειτουργική - λατρευτική πράξη της πτώσης που βιώνουμε στον εσπερινό. 'Ερχεται η νύχτα, λοιπόν, και μαζί της ανέρχονται οι πρώτες μας σκέψεις...

Φέρνω κατά νού μιάν δυνατή παράγραφο από τον Γιανν. που ήδη έχω αναφέρει σε τούτο το blog (πέρισυ για την ακρίβεια, αν και δεν ενδιαφέρει εδώ η παραπομπή). Πρόκειται για καλογραμμένη σκέψη. Κι είναι περί θανάτου:

«...το μόνο δοκιμαστήριο αντοχής της προσωπικής τού καθενός ποιότητας,
είναι (απλά και ρεαλιστικά) ο θάνατος.
Λίγες στιγμές ή λίγες ώρες μετά τον θάνατο,
το λείψανο του ανθρώπου αποδείχνει άχρηστες όλες τις "πεποιθήσεις",
όλα τα ιδεολογήματα, τους φανατισμούς, τις πλεκτάνες της ανασφάλειας.
Το μόνο που κληροδοτεί το λείψανο
είναι η ποιότητα που αφήνει πίσω του,
όση αγάπη κατόρθωσε να αποτυπώσει στη ζωή των "περιλειπομένων".
Είναι μέτρο πολιτικής ευφυΐας η μνήμη θανάτου.
Για τη "μαγιά" που συνειδητοποιεί προτεραιότητες».

Στο τέλος της μέρας ρίχνω στο σώμα μου καυτό νερό, που γλύφει με το σαπούνι κάθε πτυχή, αποκαθαίροντας κείνες τις εμβόλιμες σκέψεις που αναιδώς με καταβαράθρωσαν. Το να γυρεύεις το φώς δε σημαίνει πως το 'χεις πτυχίο στην φούχτα σου.


-------------
Το παρόν γράφηκε για κείνους που εθλίβησαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, τον τελευταίο καιρό, στην σμικρά ghetonia μας. Και εννοώ τον ggLolita, για τον γνωστό λόγο, τον Πρόβατο, για άλλον λόγο ετούτον, αλλά και τον Reader's Diggest που έπληξεν όλη αυτή η ανώνυμη και δήθεν ανώνυμη μάστιγα που παρακολουθήσαμε στο blog του.

και τότε ενούμεθα... (iii)

* θεότητι γαρ καθ' υπόστασιν ήνωται,
και δύο φύσεις εν τω μεταλαμβανομένω υφ' ημών σώματι του χριστού,
ηνωμέναι καθ' υπόστασιν εισίν αδιασπάστως,
και των δύο φύσεων μετέχομεν:
του σώματoς, σωματικώς,
της θεότητος, πνευματικώς.
μάλλον δη άμφοιν κατ' άμφω.
υφιστάμεθα γαρ πρώτον, και τότε ενούμεθα.
αλλά κατά συνανάκρασιν του σώματος και αίματος.

Ιωάννης ο Δαμασκηνός, (Μedieval Sourcebook, page 102).

Ξετυλίγει, κανείς, το κουβάρι αφ' εσπέρας. Το αφήνει όλη νύχτα να μουλιάσει στις σκεπές. Μέχρι που πάει να ροδίσει και να χαράξει πίσω απ' το βουνό. Τότε μαζεύεται.

Την σχολαστική θεολογία στον τόπο μας πρώτος ανατάραξε ένας ελληνοαμερικανός, νεαρός τότε (1957), ορθόδοξος ιερέας. Ο π.Ιωάννης Ρωμανίδης. Βαθύς γνώστης της πατερικής μας γραμματείας και παράδοσης. Καθηγητής, κατόπιν, στο Αριστοτέλειο. 'Ελαβε μέρος σε συνομιλίες με ετεροδόξους και κατάφερε, επειδή ακριβώς ήταν άνθρωπος προσευχής, να διακρίνει που χωλένει η σχέση μας μαζί τους. Ορθοτομώντας, ακριβώς, την αλήθεια του βιώματος, ήτοι την ακριβή θεολογία. Στα κείμενά του παρατηρούμε, ωστόσο, κάποιες παράξενες εκφράσεις -ίσως και να προκαλούν θυμηδία- πράγμα που οφείλεται στην δυσκολία του να εκφραστεί στην καθομιλουμένη ελληνική, αφού ως πρώτη του γλώσσα έλαβε την αγγλική της αμερικής, όπου έζησε και ανδρώθηκε. Την δυσκολία του αυτή περιγράφει και ο ίδιος στην προσωπική του αλληλογραφία με ρωμηούς (εκδόθηκε από τον Γ. Μεταλληνό, πρ. Ιω. Ρωμανίδης, ο «προφήτης της Ρωμηοσύνης» προσωπογραφούμενος μέσα από άγνωστα ή λίγο γνωστά κείμενα, έκδ. Αρμός 2003) και δεν διέλαθε της προσοχής και του σχολιαστή του (ο.π. σημ.32, σσ.100-101).

Μίλησε για την Θεραπευτική Θεολογία, θεραπευτική της ψυχής, με την νηπτική προσευχή. Την προσήλωση και επιστροφή, δηλαδή, του δίκην οφθαλμού νοός στην καρδιακή ενδοχώρα, απ' όπου αναπέμπει τω Θεώ θυσίαν αινέσεως. Διέκρινε, σύμφωνα πάντα με την ορθόδοξη παράδοση, πως ο Θεός είναι φωτιά, μόνο που άλλος την βλέπει και αισθάνεται να καίγεται ενώ ο θεόφιλος δροσίζεται. Καυτηριάζοντας συγχρόνως το γελοίο της σχολαστικής-παπικής θεολογίας περί κολάσεως. Αντιλήφθηκε πρώτος την αλλοπρόσαλλη θεολογία του Αυγουστίνου, μέγα κεφάλαιο της λατινικής σκέψης, και την συνετάραξε εκ θεμελίων. Αν ο σημερινοί δεσποτάδες εκλέγονταν μεταξύ των εχόντων νηπτική σχέση με τον Θεό, όπως είχαν οι αρχαίοι, στην πρώτη εκκλησία, η εκκλησία μας θα είχε άλλη όψη σήμερα. Τα κείμενά του δεν έχουν όλα μεταφραστεί στην ελληνική. Πέθανε το 2001.

Ο λόγος του καίριος όσο δεν φαντάζεσαι γεννά από μόνος του τον σεβασμό προς τον λυόμενο. Τον γράφοντα εννοώ, και προσευχόμενο.