εσπερινά

Μαζεύονται σιγά-σιγά οι βροχές. Λίγα σύννεφα αραιαχνισμένα μείναν στους ουρανούς. Δίνουν μια θαμπή απροσπέλαστη όψη στα ουράνια.

Ξημερώνει ψυχοσάββατο. Το ψυχοσάββατο της Πεντηκοστής. Οι γιορτές των νεκρών.

Στις εκκλησιαστικές κατά τόπους συνάξεις μνημονεύει ο καθένας (κι ο ιερέας μαζί) τις ψυχές των κοιμηθέντων οικείων. Προσκομίζονται τα ονόματά τους και δηλώνεται η μεταξύ μας παρουσία τους. Κι ας έχουν φύγει από καιρό.

Η πράξη αυτή ανταποκρίνεται σε ένα πανάρχαιο και παναθρώπινο αίτημα: την κοινωνία ζώντων και τεθνεώτων. Το ίδιο συμβαίνει παντού. Και μείς και κάθε λαός. Οι μακρυνοί γιαπωνέζοι, για παράδειγμα, στην παραδοσιακή τους θρησκεία σημειώνουν εξέχουσα την λατρεία των προγόνων. Μού έκανε πάντα εντύπωση αυτό. Να λοιπόν που βρίσκει το αντίστοιχό του εδώ.

Κάνουμε το τραπέζι στους νεκρούς με σταράκι και ρόδι. Πανάρχαιες συνταγές.

*

Στις πρόσφατες ανακαλύψεις στον Ορχομενό (αναφέρει το δελτίο τύπου) βρέθηκε κοντά σε αγροτικό ιερό ένα αρχαίο νεκροταφείο. Το ιερό αναφέρεται σε κάποιαν άγνωστη γυναικεία καρποφορία της ζωοδότρας γής.

Την προσοχή μου ωστόσο τράβηξε το σχόλιο για μιάν ενεπίγραφη λατρευτική στήλη από το ιερό, η οποία χρησιμοποιήθηκε κατόπιν ως δομικό υλικό για τη κατασκευή μεταγενέστερου τάφου. Στέκομαι ακριβώς στο χρονικό εκείνο όριο (πάνυ αρχαίο) κατά το οποίο έπαυσε το ιερό να λειτουργεί, οπότε και έχασε η πλάκα την όποια λατρευτική (χάριν του κειμένου) αξία της. Το όριο αυτό ανέδειξε έναν νέο κόσμο. Με άλλες, διάφορες ιεραρχήσεις. Στέκομαι, λοιπόν, ανάμεσα στον παλαιό εκείνον κόσμο του αρχαίου ιερού και τον νέο τότε κόσμο των τάφων της ανασκαφής, όπως σηματοδοτήθηκε από αυτήν την πολιτισμική αλλαγή.

*

Πίσω στο χωράφι ξανά. Με το βλαστολόγημα και την αφαίρεση των περιττών, αναδεικνύονται τα τσαμπιά (εν σμικρώ) που κρέμουν καλοσχηματισμένα στον αμπελώνα. -Είδες, πέρασεν ο καιρός, ζυγίζεται η καταβολή του καρπού στο μάτι του αμπελουργού και δεν σού 'δειξα τον τρόπο με τον οποίο προσεύχονται τον μάρτη οι κληματαριές...