Αποτελεί ιδιαιτέρας σημασίας γεγονός, ότι η εκκλησιαστική μας παράδοση, για την οποία η μετοχή των πιστών στο κάλλος του Θεού, είναι επίτευξη μιας στάσεως ή ενός τρόπου ζωής και όχι κατόρθωμα μιας επιστημονικής ή αισθητικής γνώσεως, γέννησε αυτό που ονομάστηκε «Φιλοκαλία», για την οποία θα μιλήσουμε στα επόμενα, η οποία φαίνεται ήδη να ερημώνεται στην επικρατούσα λαίλαπα του ευσεβισμού. Η Φιλοκαλία πάντως είναι το πνευματικό κίνημα, που δια της ασκήσεως εν χάριτι, μεταμορφώνει όλη την ανθρώπινη ύπαρξη και διαμορφώνει ένα έτερο τρόπο ζωής και πολιτείας, δια της διαρκούς θεωρίας του φωτός, του αεί αποκαλυπτομένου κάλλους της αείφωτης τριαδικής Θεότητας. Υπάρχουμε –και ο άνθρωπος και ο κόσμος- γιατί πρώτα είμαστε οι αγαπημένοι του Θεού, οι αγαπώντες την επιφάνεια της ομορφιάς και της δόξας του προσώπου Του, στην κοινωνία της τριαδικής και ωραίας αγάπης. Στο φως αυτής της αγάπης, η θεωρία δια των οφθαλμών της πίστεως γίνεται μέθεξη ερωτική, μια οντολογική τρυφερότητα και ευαισθησία, όπου ο θείος έρωτας αφανίζει το σκότος και το θάνατο, την αγωνία και τις μέριμνες, αλλά και τις τύψεις και τις ενοχές μας, όταν η αγαπώσα καρδία είναι μεγαλύτερη από τις πράξεις μας και ο αγαπών Θεός μεγαλύτερος από την οδύνη της καρδιάς μας.
π. Μιχαήλ Καρδαμάκης, Μαθητεία στην ομορφιά. Φιλοκαλικές δοκιμές (έκδ. Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2007, σ. 60).
6 σχόλια:
Στιχ. 'Ακουσον Θύγατερ.
Οι συνεχόμενοι θλίψεσιν αδοκήτοις Αγνή,
σε προστασίαν μόνην, κεκτήμενοι Παρθένε,
βοώμεν ευχαρίστως∙
Σώσον ημάς, Παναγία Θεόνυμφε∙
συ γαρ υπάρχεις του κόσμου καταφυγή,
και αντίληψις του γένους ημών.
Προσόμοιο της Θεοτόκου που ψάλλεται στα απόστιχα του μικρού εσπερινού τω Σαββάτω εσπέρας του α' ήχου. Εκ της Παρακλητικής. Ο ίδιος. Για τους πονεμένους και τους εν θλίψεσιν. Αν και το τροπάριο το τονίζει: αδοκήτοις και όχι τους κατ' ιδίαν δόκησιν συνεχόμενους.
"Τω επί των ώμων, το πλανώμενον πρόβατον άραντι,
και καθελόντι διά ξύλου, την αυτού αμαρτίαν,
Χριστώ τω Θεώ
βοήσωμεν∙
Ο ανυψώσας το κέρας ημών, Αγιος ει Κύριε".
Με την ευκαιρία καταθέτω εδώ και αυτό το τροπάριο της γ' ωδής του σταυροαναστάσιμου κανόνος της Κυριακής του α' ήχου, που φέρει κάτι στην έκφραση από τον κανόνα των Χριστουγένων!. Εκ της Παρακλητικής πάντα. Ο ίδιος.
"Προφήτα θαυμάσιε Χριστού,
Βαπτιστά και Πρόδρομε,
την ξηρανθείσαν καρδίαν μου,
τοις ατοπήμασι,
ποταμούς δακρύων,
αενάως ποίησον,
προχέειν,
δυσωπώ σε πρεσβείαις σου,
όπως σωζόμενος, διά σού ο πολυώδυνος,
μεγαλύνω τον σε μεγαλύνοντα".
Κατανυκτικό τροπάριο του Προδρόμου που ψάλλεται μεταξύ άλλων εις το Κύριε εκέκραξα στον σημερινό εσπερινό (Δευτέρα εσπέρας) του α' ήχου. Εκ της Παρακλητικής. Ο ίδιος.
"Νοσημάτων ψυχικών,
και παθών των σαρκικών,
των του βίου δυσχερών,
και παντοίων πειρασμών,
και θλίψεων,
διάσωσόν με Κυρίου
Πρόδρομε".
"Σωματικαίς ηττήθην ηδοναίς,
και γέγονα άλογος,
υπάρχων λογικώς∙
Λόγε Θεού,
ο διά λόγου Πόρνην σώσας,
σώσον με τον δείλαιον,
ίνα υμνώ και ευλογώ,
την σην αγαθότητα".
Τροπάρια από τον όρθρο της Τρίτης της εβδομάδος του α’ ήχου. Το πρώτο είναι αντλημένο από την έκτη ωδή του κανόνος του Προδρόμου, το δε δεύτερο από την εβδόμη ωδή του κατανυκτικού κανόνος της ημέρας. Εκ της παρακλητικής. Ο ίδιος.
Ωραία όλα αυτά και συμφωνώ με την φιλοκαλία και το φως αλλά δεν φτάνει να είναι η αγαπώσα καρδία μεγαλύτερη από τις πράξεις μας, διότι οι πράξεις είναι που μας καθορίζουν τελικά και όχι οι προθέσεις. Και ναι μεν πιστεύω πως κάτι καλό θα βρεις σε όλους τους ανθρώπους (η διαστροφή μου) αλλά τελικά από τις πράξεις θα κριθούν, έτσι δεν είναι;
Ο αγαπών Θεός... χμμμ... αν ο κόσμος είναι πλασμένος από αγάπη, και μερικές φορές το πιστεύω αυτό, τότε γιατί να υπάρχει τόση ασχήμια, τόση βία, τόση οδύνη; Η μήπως αυτή είναι η ισορροπία του κόσμου;
Νομίζω πως ο Ηράκλειτος τα έχει πει όλα τελικά.
Καλημέρα.
'Οπου "αγαπώσα καρδία" εννόησε τον Θεό. Δεν ξέρω γιατί αποσκορακίζεις την ασχήμια. Κι αυτή του Θεού είναι. Και πολλές φορές πιο υγειής από την "ομορφιά". Η τελευταία καμιά φορά τυγχάνει κάλπικη. - Ναί, ο Ηράκλειτος είπε αρκετά. Ο ίδιος.
Δημοσίευση σχολίου