για το κάλλος και τον καλλωπισμό

'Ετσι εξηγείται, πάντοτε και σήμερα, το ιδιαίτερα ισχυρό φαινόμενο, το Κάλλος να υποβαθμίζεται ή να αντικαθίσταται από τον καλλωπισμό. Είναι σύνηθες, στις παρά φύσιν κινήσεις του ανθρώπου, η φιλοκαλία να εξορίζεται από την ειδωλοποιό φιλαυτία, η φιλοτεχνία από τη φιλαρέσκεια, η φιλοπονία από τη φιληδονία. Υπάρχει μια αχαλίνωτη στροφή και δουλεία στον καλλωπισμό, καρπός του προπατορικού αμαρτήματος· ο άνθρωπος δηλαδή να επιδιώκει να επικαλύπτει την αισχύνη ή την ασχήμια του με ένα είδος βίαιου ή αήθους εξωραϊσμού προς διόρθωση ή βελτίωση τάχα της εξωτερικής – σαρκικής μορφής του, με κριτήρια, όπως συμβαίνει με κάθε αμαρτία, τις ατομικές ή αυθαίρετες επιθυμίες του. Ο καλλωπισμός είναι μια πανάρχαιη εφεύρεση, ή τεχνική, με την οποία ανταλλάσσεται συχνά ή συνήθως, το κάλλος των αρετών από μια κούφια επιφάνεια, ώστε ο άνθρωπος να μη σεμνύνεται πλέον για τον πλούτο «των αθεώρητων και εκ των θεωρημάτων αρετών του», αλλά για το μέγεθος και την επιτυχία των προκλήσεων και των εντυπώσεων του ακραίου αισθησιασμού του.

π. Μιχαήλ Καρδαμάκης, Μαθητεία στην ομορφιά. Φιλοκαλικές δοκιμές (έκδ. Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2007, σ. 191).