Ο κεντρικός του χωρίου [Κερτέζης (770μ.)] ναός είνε ακαλλής και νεωτέρας κακοζήλου τέχνης, εν δε τω νεκροταφείω υπάρχει ναός βυζάντιος αρχαιότατος, ως δύναταί τις εικάσαι εκ των εισέτι σωζομένων λειψάνων τοιχογραφιών κατά τον νάρθηκα αυτού, διότι αι λοιπαί, αι εν τω ναώ, κατεστράφησαν υπό τε των πυρκαϊών και των αγροίκων επισκεπτών του ναού∙ την καταστροφήν δε συνεπλήρωσαν ήδη αυτοί οι κάτοικοι, διευρύναντες τα κατά τους πλαγίους τοίχους παράθυρα και καταστρέψαντες τον τε ρυθμόν του ναού καί τινας εισέτι σωζομένας τοιχογραφίας.
Κορύλλος Π. Χρίστος (έζησε από του 1843 έως μετά το 1919), Πεζοπορία από Πατρών εις Σπάρτην [1889], (επανεκδ. Πανεπιστημίου Πατρών, Πάτρα 1997, σ. 36).
δυό βέβαια διαφορετικές αναγνώσεις:
Από τους πέντε τόμους της Φιλοκαλίας ο αναγνώστης αποκλείεται να συναγάγει, έστω και έμμεση νύξη, για τη μετοχή στην Εκκλησία ως μοναδική δυνατότητα εισόδου στη Βασιλεία, μοναδική οδό πραγμάτωσης του χριστιανικού ευ-αγγελίου. Αντίθετα, πείθεται ο αναγνώστης, σε κάθε σελίδα, ότι η σωτηρία κερδίζεται με την ατομική αποκλειστικά προσπάθεια: την εργασία των εντολών, την φυλακήν του νοός, την νοερά προσευχή.
[...]
Οι Ορθόδοξοι αποδίδουμε στη Δύση τη θεσμική παγίωση και επιβολή της θρησκειοποίησης του εκκλησιαστικού γεγονότος, την υποταγή στη νοησιαρχία, στον ηθικισμό, στον νομικισμό. 'Ομως η περίπτωση της Φιλοκαλίας μάλλον καταδείχνει ότι η Δύση είναι «μέσα μας» - τα ιστορικά της βλαστήματα ενυπάρχουν δυσδιάκριτα στην «εσώτερη» ορμέμφυτη ανάγκη του κάθε ανθρώπου για ατομοκεντρική θωράκιση και κατασφάλιση.
Χρήστος Γιανναράς, Ενάντια στη θρησκεία (έκδ. 'Ικαρος, Αθήνα 2006, σσ. 300, 304).
*
[...]
Ανάλογα ισχύουν και για την έννοια Εκκλησία, η οποία εκτός του θέσμου ή του ναού δηλώνει στην Φιλοκαλία το ευχαριστιακό σώμα κατ' εικόνα της τριαδικής αγαπητικής κοινωνίας (βλ. τ. Γ΄, σελ. 349, κφ. π΄∙ τ. Δ΄, σελ. 183, κφ. ρλζ΄∙ σελ. 208-212, κφ. ιε΄∙ σελ. 284-289 [...]).
'Αλλωστε ο Μακάριος και ο Νικόδημος ήταν Κολλυβάδες και οι Κολλυβάδες κήρυτταν ως στοιχείο της επιστροφής στους Πατέρες την εμμονή στην λειτουργική πράξι της Εκκλησίας και στην συχνή θεία μετάληψι.
Ισχύουν επίσης για την αγάπη ως εκκλησιαστικό τρόπο υπάρξεως του πιστού (πρβλ. πρόχειρα: τ. Α΄, σελ. 24, κφ. ρμη΄∙ σελ. 238, κφ. ιβ΄ και ιδ΄∙ τ. Γ΄, σελ. 75∙ σελ. 266, κφ. ρμγ΄∙ τ. Δ΄, σελ. 4, στ. 11), ως ελευθερία στην προσφορά και διόλου ως ατομικιστική επιβεβαίωσι.
Στέλιος Ράμφος, Το αδιανόητο τίποτα. Φιλοκαλικά ριζώματα του νεοελληνικού μηδενισμού. Δοκίμιο φιλοσοφικής ανθρωπολογίας (έκδ. Αρμός, Αθήνα 2010, σ. 30).
-----
Υ.Γ.: Και για άλλες αναγνώσεις με σχετική αναζήτηση στο άωρον τετράδιό μου, κάνε κλικ εδωδά.
Ο Θεός δεν είναι «αεί Πατήρ,
αλλ ήν ότε ο Θεός μόνος ην
και ούπω Πατήρ ην,
ύστερον δ' επιγέγονε Πατήρ».
Αρείου, Θάλεια (παρ' Αθανασίω 1. Λόγος κατά Αρειανών, 5). (Βλ. ΒΕΠΕΣ τ. 37, σ. 90). Το σχετικό με τον Υιό αρειανικό χωρίο («ην ποτε ότε ουκ ην») είναι γνωστό και δεν το παραθέτω (βλ. αυτόθι). Αλλά, πώς να πείσεις έναν που για πρώτη φορά ακούει κάτι περί της Τριάδος; Σχετική μαρτυρία [εγκώμιον στον νηπιοβαπτισμό;] που απαντάει στο ερώτημα αυτό, βλέπε στο βίντεο εδωδά, με τίτλο "για την Ορθοδοξία στην Τουρκία σήμερα". Των Πατέρων της Α' Οικουμενικής Συνόδου η σημερινή Κυριακή, μία μόλις Κυριακή προ της παλαιάς τε και αρχαίας Εορτής της Πεντηκοστής, αλλά και η λεγόμενη Ημέρα του πατέρα σήμερα για κάθε γονιό. Ο ίδιος.
*
ΣΥΝΟΔΙΚΟΝ
[...]
3ο. σ. 159 «Tοις την μωράν των έξωθεν φιλοσόφων λεγομένην σοφίαν προτιμώσι, και τοις καθηγηταίς αυτών επομένοις, και τάς τε μετεμψυχώσεις των ανθρωπίνων ψυχών, ή και ομοίως τοις αλόγοις ζώοις ταύτας απόλλυσθαι, και εις το μηδέν χωρείν δεχομένοις, και δια τούτο ανάστασιν, κρίσιν, και την τελευταίαν των βεβιωμένων ανταπόδοσιν αθετούσιν, Ανάθεμα. τρίς».
4ο. σ.159 «Τοις την ύλην άναρχον, και τας ιδέας, ή συνάναρχον τω Δημιουργώ πάντων και Θεώ δογματίζουσι, και ότι περ ουρανός και γη, και τα λοιπά των κτισμάτων, αΐδιά τέ εισι και άναρχα, και διαμένουσιν αναλλοίωτα, και αντινομοθετούσι τω ειπόντι∙ Ο ουρανός και η γη παρελεύσονται, οι δε λόγοι μου ου μη παρέλθωσι∙ και από γης κενοφωνούσι, και την θείαν αράν επί τας εαυτών άγουσι κεφαλάς, Ανάθεμα. τρις».
[...]
8ο. σ.160 «Τοις μετά των άλλων μυθικών πλασμάτων, αφ' εαυτών και την καθ' ημάς πλάσιν μεταπλάττουσι, και τας Πλατωνικάς ιδέας, ως αληθείς δεχομένοις, και ως αυθυπόστατον την ύλην παρά των ιδίων μορφούσθαι λέγουσι, και προφανώς διαβάλλουσι το αυτεξούσιον του Δημιουργού, του από του μη όντος εις το είναι παραγαγόντος τα πάντα και ως Ποιητού πάσιν αρχήν και τέλος επιτιθέντος εξουσιαστικώς και δεσποτικώς, Ανάθεμα. α'».
[...]
10ο. σ.160 «Τοις δεχομένοις, και παραδίδουσι τα μάταια και Ελληνικά ρήματα, ότι τε προΰπαρξίς εστι των ψυχών, και ουκ εκ του μη όντος τα πάντα εγένετο, και παρήχθησαν∙ ότι τέλος εστί της κολάσεως ή αποκατάστασις αύθις της κτίσεως, και των ανθρωπίνων πραγμάτων, και διά των τοιούτων λόγων την Βασιλείαν των Ουρανών λυομένην πάντως, και παράγουσαν εισάγουσιν, ην αιωνίαν και ακατάλυτον αυτός τε ο Χριστός και Θεός ημών εδίδαξε, και παρέδοτο, και διά πάσης της Παλαιάς και Νέας Γραφής ημείς παρελάβομεν, ότι και η Κόλασις ατελεύτητος, και η Βασιλεία αΐδιος, διά των τοιούτων λόγων εαυτούς τε απολλύουσι, και ετέροις αιωνίας καταδίκης προξένοις γινομένοις, Ανάθεμα. τρίς».
[...]
Του Ιταλού Ιωάννου (του Καλαβρού), Αναθέματα, προστεθέντα στο Συνοδικόν της Κυριακής της Ορθοδοξίας τον ύστερο ια' αιώνα (εκ του Κεφαλαίου αυτού ια'), εκ του Τριωδίου ειλημμένα, την κυριώνυμον ημέρα της λαμπράς Ορθοδοξίας.
«άωρον κίνημα» *
Τύφλωσις ώφθη, ο Τυφλός
τοις τάχα βλέπουσι,
σκοτίζων και τας φρένας, και τας ψυχάς, και τον νούν,
την τούτου θεωρούσιν άωρον βλέψιν,
και φωνήσαντες ηρώτων δεινώς,
Πώς άρτι οράσαι, ως είς των φως ορώντων, τυφλός υπάρχων εκ γενετής,
και προκαθήμενος τρίβοις, και προσαιτών;
'Οθεν υπέδειξε τον το φως χορηγούντα, και πλαστουργήσαντα τα φώτα εν τω κόσμω,
εξ ων κηρύττεται,
Υιός Θεού προάναρχος,
επ' εσχάτων εκ της Παρθένου βροτός φανείς,
δι' οίκτον εκ θείου Πνεύματος.
Τροπάριο μεστό θεολογίας από τα Στιχηρά Προσόμοια της Εορτής του Τυφλού, που εορτάζουμε σήμερα και το οποίο ψάλλεται την Δευτέρα της 6ης εβδομάδος του Πεντηκοσταρίου, σε ήχο πλάγιο του πρώτου, δηλαδή στον ήχο της εβδομάδος, κατά το ομόηχον∙ 'Οσιε πάτερ. Εκ του ομωνύμου εκκλησιαστικού βιβλίου αντλημένο. Ο ίδιος.
-----
* Στο motto δυό λεξούλες, έκφρασις προσφιλής, ως λέγουσιν τινές, έκφρασις με την οποία αποκαλούσε κι ονόμαζε ο Κοραής εκείνος την Ελληνική Επανάσταση τε και Παλλιγγενεσία. Οι λεξούλες του τίτλου εξηγήθηκαν ήδη.-
[...]
Μόνο από τα τέλη του 7ου αιώνα (και συγκεκριμένα με την Πενθέκτη εν Τρούλλω Οικουμενική Σύνοδο, το 692) αρχίζει μια ραγδαία αύξηση του αριθμού των Κανόνων που αναφέρονται σε γενικές περιπτώσεις ατομικών αμαρτημάτων, σε διαβλητές εκδηλώσεις κοινωνικής συμπεριφοράς (κληρικών και λαϊκών), στον καθορισμό επιτιμίων για κοινωνικά εγκλήματα, στη συσχέτιση της φυσικής ζωής (ιδιαίτερα της σεξουαλικής) με τη μετοχή στη ζωή της Εκκλησίας.
[...]
Και με την αγαθότερη διάθεση αν αντιμετωπίσει κανείς τέτοιους Κανόνες, δεν μπορεί να μη διακρίνει τη σκιά ενός καινούργιου Νόμου, σε πολλά ανάλογου με τον Μωσαϊκό, να απειλεί τη ζωή της Εκκλησίας. Ωσάν να μην προηγήθηκε ο αγώνας της γενιάς των Αποστόλων για την άρνηση της δουλείας στον Νόμο, ωσάν να μην είναι η Εκκλησία το τέλος, η υπέρβαση και κατάργηση της θρησκευτικής εκδοχής του Νόμου, επαναφέρουν οι Κανόνες διακρίσεις «καθαρών» και «ακάθαρτων» αντικειμένων, «καθαρών» και «ακάθαρτων» ανθρώπων. Και καθόλου παράδοξο που υπάρχει τελικά και κανόνας «περί του μη οδοιπορείν άνευ ανάγκης εν Κυριακή ημέρα» (κανών α' εκ των Ζ' Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως) κατά πιστή αντιγραφή του Νόμου των Εβραίων.
[...]
γενιές ανθρώπων, χιλιάδες ή εκατομμύρια ανθρώπων, που έζησαν τη μία και μοναδική ζωή τους πάνω στη γη σε κόλαση φαντασιωδών ενοχών, απωθημένων επιθυμιών, αδυσώπητου άγχους, ναρκισσιστικού αυτοβασανισμού. Γενιές ολόκληρες παγιδευμένες αθέλητα στον βασανισμό του νομικισμού, στην αναπηρία του ανέραστου βίου. Ταύτισαν τον έρωτα με τον τρόμο της αμαρτίας, την αρετή με την απέχθεια για το ίδιο τους το σώμα, την αισθητή έκφραση της στοργής με τη σιχασιά της ταπεινωτικής παραχώρησης στο κτήνος.
'Ολα αυτά για να υπηρετηθεί η ορμέμφυτη ανάγκη εξασφάλισης βεβαιοτήτων ατομικής σωτηρίας, αιώνιας κατασφάλισης του εγώ.-
Χρήστος Γιανναράς, Ενάντια στη θρησκεία (έκδ. 'Ικαρος, Αθήνα 2006, σ. 114, 115-116, 117-118. -Περισσότερα για τους κανόνες, σσ. 108-118.). Της αγίας Φωτεινής σήμερα της Σαμαρείτιδος, της και άνδρα μη εχούσης. Ο ίδιος.
