σινδόνα ἐπὶ γυμνοῦ

Παρίσιοι, 25 / ΧΙ / 1954. 

Απεβίωσε σήμερον 

εκ καρδιακής προσβολής, 

εις ηλικίαν 37 μόλις ετών, 

ο μεγάλος Γάλλος ηθοποιός 

του θεάτρου και του κινηματογράφου 

Ζεράρ Φιλίπ. *

Και κάποιος νέος τον ηκολούθησε γυμνός,

τυλιγμένος μ' ένα σινδόνι.

Και τον έπιασαν οι νέοι που συμμετείχαν

στο απόσμασμα.

Εκείνος όμως αφήκε το σινδόνι εις τα χέρια των

και καθώς ήτο νύχτα

έφυγε γυμνός

ανάμεσα από αυτούς.

(Και έτσι έμεινε εντελώς μόνος ο Κύριος,

εγκαταλελειμμένος από τους μαθητάς του

και από οιανδήποτε άλλον, που θα έτρεφε

κάποιαν συμπάθειαν προς αυτόν).

*

Η περιγραφή στο πρωτότυπο κείμενο είναι πιο λιτή και ουσιαστική: 

51 Καὶ εἷς τις νεανίσκος ἠκολούθησεν αὐτῷ,

περιβεβλημένος σινδόνα ἐπὶ γυμνοῦ·

καὶ κρατοῦσιν αὐτὸν οἱ νεανίσκοι.

52 ὁ δὲ καταλιπὼν τὴν σινδόνα γυμνὸς

ἔφυγεν ἀπ᾿ αὐτῶν.

Εκ του Κατά Μάρκον (κβ΄, 51-52)

----- 
* Το motto πάντως αντλημένο από την μόνιμη στήλη της Καθημερινής: "49 χρόνια πρίν... 26.XI.1959", την οποία επιμελείται ο Μιχάλης Ν. Κατσίγερας. Εδώ απόσπασμα από δημοσίευση της 26.11.2008, όπου συνοψίζονται πρόσθετες πληροφορίες για τον δημοφιλή άλλοτε εκλιπόντα.

για την αθανασία της ψυχής, τότε

Φώς γαλήνιο 

κατά μέσον της νυκτός 

τούτο το μύρο *

«Ο Σωκράτης –γράφει ο δανός φιλόσοφος στο Ημερολόγιό του- δε συγκέντρωσε πρώτ' απ' όλα μερικές αποδείξεις για την αθανασία της ψυχής με σκοπό να ζήσει ύστερα μ' αυτή την πεποίθηση, με τη δύναμη δηλαδή των αποδείξεων. Εντελώς αντίστροφη είναι η περίπτωσή του. Είπε: η δυνατότητα να υπάρχει αθανασία με απασχολεί σε τέτοιο βαθμό που χωρίς αμφιβολία διακυβεύω ολόκληρη τη ζωή μου πάνω σ' αυτό σαν να ήταν το πιο βέβαιο απ' όλα τα πράγματα. Και έτσι έζησε. Και η ίδια η ζωή του είναι απόδειξη της αθανασίας της ψυχής. Δεν πίστεψε απλώς στη δύναμη των αποδείξεων κι ύστερα να ζήσει: όχι, η ίδια η ζωή του είναι η απόδειξη. Και μονάχα με το θάνατό του, το θάνατο ενός μάρτυρα, η απόδειξη είναι πλήρης».

Από το βιβλίο του Μιχ. Κ. Μακράκη, Η φιλοσοφία του Kierkegaard (έκδ. 'Ιδρυμα Γουλανδρή-Χορν, Αθήνα 1983, σ. 304).

Σιγή των άστρων 

σταγόνα-σταγόνα 

μύρο στην ψυχή *

----- 
* Στα motto και πάλι ολίγος Συμεών, ιερομοναχός, εκ του βιβλίου του Συμεών μνήμα (έκδ. 'Αγρα, Αθήνα 1993.-Εδώ εγγραφές της 16ης Δεκεμβρίου 1991 και της 22ας Οκτωβρίου 1992, η δεύτερη με την επισημείωση: «Kent»). 

ψυχοθεραπεία

Τρεις πεταλούδες 

ώ, κάθε που χάριζες 

τα δυό σου μάτια! *

Η ψυχοθεραπεία –δηλαδή η συστηματική συναισθηματική επαναμάθηση- αντιπροσωπεύει ένα σχετικό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο η εμπειρία μπορεί και να αλλάξει τα συναισθηματικά πρότυπα και να διαπλάσει τον εγκέφαλο.

Daniel Goleman, Η συναισθηματική νοημοσύνη. Γιατί το «EQ» είναι πιο σημαντικό από το «IQ» (μτφρ. Αν. Παπασταύρου, έκδ. Ελληνικά γράμματα, Αθήνα 2008 (42η), σ. 314).


----- 
* Στο motto το χάϊ – κάϊ L' impair του Δ.Ι. Αντωνίου (έκδ. Ερμής, Αθήνα 1972 (2η 1981), σ.17).

συναισθηματικές δεξιότητες

Καρπό έκστασης αιώνιο 

γλύκισμ' αγάπης υλικό 

σήμα πόθου οριστικό 

παρά θιν' αλός *

[...] αυτοί που έχουν αισιοδοξία, ακόμα και μπροστά στις πιο ανυπέρβλητες δυσκολίες, είναι όσοι διαθέτουν τις κατάλληλες συναισθηματικές δεξιότητες. Αυτές περιλαμβάνουν την κοινωνικότητα, την αυτοπεποίθηση, την αισιόδοξη στάση μπροστά στην αποτυχία και την απογοήτευση, την ικανότητα «ταχείας ανάρρωσης» από τις στενοχώριες, και την καλόβολη διάθεση.

Daniel Goleman, Η συναισθηματική νοημοσύνη. Γιατί το «EQ» είναι πιο σημαντικό από το «IQ» (μτφρ. Αν. Παπασταύρου, έκδ. Ελληνικά γράμματα, Αθήνα 2008 (42η), σσ. 355).



----- 
 * Στο motto και πάλι ολίγος Συμεών, ιερομοναχός, εκ του βιβλίου του Συμεών μνήμα (έκδ. 'Αγρα, Αθήνα 1993.-Εδώ εγγραφή της 20ης προς 21η Ιουνίου 1991, με την επισημείωση: «Μεσάνυχτα»).

για τον πόνο ξανά

ΦΥΣΤΙΚΙ 

Δίχως λύπη ούτε χαρά 

ολόκληρο τραγανό αρμυρό 

σχηματικό *

Ο πόνος είναι το αρχέτυπο της εργασίας μέσα σε μια διηρημένη κοινωνία και συγχρόνως το όργανό της. Οι φιλόσοφοι και οι θεολόγοι πάντοτε τον εξαίρουν. Οι παιάνες που τού αφιερώνουν αντανακλούν το γεγονός ότι η ανθρωπότητα έχει μέχρι σήμερα γνωρίσει την εργασία μόνον ως απόρροια της κυριαρχίας. Δικαιώνουν τον πόνο διότι φέρνει τον άνθρωπο προς τον Λόγο. Ο Λούθηρος ερμηνεύει τον 90ο ψαλμό ως εξής: «Δίδαξέ μας να μάθουμε ότι πρέπει να πεθάνουμε για να γίνουμε συνετοί». Ο Καντ λέγει ότι «ο πόνος είναι το κεντρί της δραστηριότητας» και ο Βολταίρος ότι «αυτό το αίσθημα του πόνου ήταν απαραίτητο για να μάς διεγείρει την αυτοσυντήρηση».

Οι ιεροεξεταστές δικαιολογούσαν κάποτε τη βδελυρή τους υπηρεσία στους ληστρικούς τους αφέντες λέγοντας ότι είχαν αποστολή να σώσουν την πλανημένη ψυχή ή να την ξεπλύνουν από τις αμαρτίες της. Η γλώσσα τους ήδη απεικονίζει τον ουρανό σαν ένα είδος Τρίτου Ράιχ μέσα στο οποίο ο αναξιόπιστος και ο σκανδαλώδης μπορούν να εισχωρήσουν περνώντας μέσα από ένα αναμορφωτικό στρατόπεδο. Αν κανένα από αυτά τα δυστυχή θύματα της Ιεράς Εξετάσεως δραπέτευε, εκδίδονταν εντάλματα συλλήψεως που τον περιέγραφαν «ως κάποιον ο οποίος παραφρόνως απέρριπτε το σωτήριο φάρμακο που τού προσφέρεται για την ίασή του, και αρνείται το κρασί και το λάδι, που καταπραΰνει τις πληγές του». [...] Ο φασισμός ανέβασε ξανά τον πόνο στον θρόνο του. [...] Η νέα τάξη του φασισμού είναι ο Λόγος ο οποίος αυτοαποκαλύπτεται ως άλογος.

Max Horkheimer, Το τέλος του Λόγου (μτφρ. Στ. Ροζάνης, έκδ. 'Ερασμος, Αθήνα 2005 (3η), σσ. 55-56).


----- 
* Στα motto και πάλι ολίγος Συμεών, ιερομοναχός, εκ του βιβλίου του Συμεών μνήμα έκδ. 'Αγρα, Αθήνα 1993.-Εδώ εγγραφή της 21ης Ιουνίου 1991 με την επισημείωση: «Πριν ξημερώσει»).

για τον πόνο

Πόνος προς πόνο 

ότι μόνος 

καθάπερ πόντος *

Ο πόνος είναι το μέσο για να ανακαλέσουμε τους ανθρώπους από τον νοητό κόσμο στον οποίο όλοι οι εμπειριστές φιλόσοφοι, ακόμη και ο Καντ, τους έχουν απαγορεύσει να εισχωρήσουν. 'Ηταν πάντοτε ο καλύτερος διδάσκαλος για να φέρει τους ανθρώπους κοντά στον Λόγο. Ο πόνος οδηγεί τους ανθιστάμενους και τους δύστροπους, τους ευφάνταστους και τους ουτοπιστές πίσω στους εαυτούς των. Τους ξανακάνει σώμα, μέρος του σώματος. Ο πόνος εξισορροπεί και εξισώνει τα πάντα, τον άνθρωπο με τον άνθρωπο, τον άνθρωπο με το ζώο. Απορροφά ολόκληρη τη ζωή του όντος, το οποίο βασανίζει, υποβιβάζοντάς το σε ένα περίβλημα πόνου. Ο ακρωτηριασμός του εγώ, από τον οποίο έχει συνθλιβεί ολόκληρη η ανθρωπότητα, αυτοεπαναλαμβάνεται κατ' αυτόν τον τρόπο σε κάθε περίπτωση βασανισμού.

Max Horkheimer, Το τέλος του Λόγου (μτφρ. Στ. Ροζάνης, έκδ. 'Ερασμος, Αθήνα 2005 (3η), σσ. 54-55).


----- 
* Στα motto και πάλι ολίγος Συμεών, ιερομοναχός, εκ του βιβλίου του Συμεών μνήμα (έκδ. 'Αγρα, Αθήνα 1993.-Εδώ εγγραφή της 1ης Οκτωβρίου 1991).