γνώσις αληθής

Ν.Γ.Π.: «Γνώσις αληθής υπάρχει η των θλιβερών υπομονή και το μη αιτιάζεσθαι τους άλλους ανθρώπους διά τας ιδίας ημών συμφοράς».

Σ.Τ.: 'Ομως ο λόγος του Τζόυς, με τον οποίο σας αποδίδουν συγγένεια, είναι κατεξοχήν ανυπόμονος.
Ν.Γ.Π.: Γιατί δεν λένε ότι συγγενεύω με τον αυτοκράτορα Ιωάννη Κατακουζηνό, που αποσύρθηκε στο Βατοπέδι (του Αγίου 'Ορους) και έγραψε εκεί την αυτοβιογραφία του, πιο παραληρηματικά από τον Τζόυς; 'Αλλωστε, ο Τζόυς δεν έσκυψε στη γη σαν εμένα ή τον Μέτερλινγκ, ο οποίος με το βιβλίο του Ο θησαυρός των ταπεινών κατέβηκε την ανθρώπινη κλίμακα.

Σ.Τ.: Στη Νοημοσύνη των φυτών ο Μέτερλινγκ αποδίδει τόση σημασία στα φυτά όση κι εσείς, που φωτογραφηθήκατε, μεταμφιέζοντας τα κάτω άκρα σας σε φιδόχορτο.
Ν.Γ.Π.: Βέβαια. Αυτό λέγεται L' intelligence des fleurs, αλλά διαφέρουμε με τον Μέτερλινγκ. Εγώ φωτογραφήθηκα έτσι για να δείξω τον εκπτωτικό χαρακτήρα του ανθρώπου. Για να δείξω ακόμα ότι ο τάφος είναι παράδεισος. Αυτό μόνο το συλλαμβάνουμε με την έννοια της αντιύλης, που η σημερινή τεχνολογία μας βοηθάει να καταλάβουμε. 'Οταν έχουμε ένα στερεό σώμα, η συνεκτικότητα της ύλης έχει έναν ορισμένο βαθμό. 'Οταν φθείρεται η ύλη, σημαίνει ότι μειώνεται η συνεκτικότητά της. Από τον μεγαλιθικό πολιτισμό, μέσω της ξερολιθιάς, φτάνουμε στην εποχή των τούβλων του Μεγάλου Θεοδοσίου. Δηλαδή στον πηλό. Μπαίνουμε στην έννοια του χώματος.

Σ.Τ.: Σήμερα, όμως, έχουμε μπει στην έννοια του μπετόν και του γυαλιού.
Ν.Γ.Π.: 'Οχι.

Σ.Τ.: Μια βόλτα στη Νέα Υόρκη θα σας πείσει.
Ν.Γ.Π.: 'Εστω: τι είναι το μπετόν; Ο κονιορτός. 'Ητοι η εκμηδενισμένη συνεκτικότητα της ύλης. Οι πατέρες λένε ότι η θάλασσα θα φάει τον βράχο. 'Ετσι, το σώμα στο ακρογιάλι πλησιάζει τη ρευστότητα του νερού, όπως ρευστή είναι η γέννηση και ο πολλαπλασιαμός, όπως νερό ζητούν τα παιδιά που κηπεύουν λουλούδια.

Σ.Τ.: 'Αλλοι όμως λένε πως «τα μυστικά της θάλασσας ξεχνιούνται στο ακρογιάλι».
Ν.Γ.Π.: Αυτά τα λέει ο Σεφέρης που δεν έχει μυστικιστικό υπόβαθρο. Επανέρχεται όλο στα ίδια , με τις πάγιες, ευρωπαϊκού τύπου, ιδέες του. Δεν μπορεί να ξέρει αυτός για τα μυστικά της θάλασσας. Κρατάει πάντα το λογικό του. Δεν μπορεί να καταλάβει το μεγαλείο της Γαλλίας, που επιτρέπει στο ζευγάρι να έχει από τέσσερις εραστές ο καθένας - σαν τον άλλον τον ξινισμένο, τον Γκαμπριέλ Μαρσέλ. Δεν μπορούμε να ζητήσουμε συνέπεια από το απομονωμένο άτομο, όπως αυτό ζητούσε. Ο Θεός δεν πάτησε ένα κουμπί να μας κάνει όλους τέλειους, για να μην υπάρχει η απόλυτη ταύτιση μαζί Του - θα γινόμαστε παγωτό μέσα στην αλήθεια Του. Τι πρόσθεσε ο Κύριος σε όλες τις προηγούμενες αντιλήψεις; 'Εφερε τη γνώση του κονιορτού των ανθρώπων κι ακόμα πιο πολύ τη γνώση του αέρα τους - γιατί στον αέρα τα μόρια αλληλοαπωθούνται. Γιατί στον αέρα δεν υπάρχει θάνατος. Γι' αυτό, κινώντας τον αέρα ο παπάς πάνω απ' το δισκοπότηρο, μετασχηματίζει το νερό και το ψωμί σε σώμα και αίμα. Γίνεται μια μετάταξις των λογικών σχημάτων, των σχημάτων του λόγου.

κυρ-Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Προσεύχομαι στα πράγματα, για να με δώκουν ζωή, συνέντευξη στον Στ. Τσαγκαρουσιάνο τον Μάιο του 1985, δημοσιευμένη κατόπιν στον τόμο: Αντίο παλιέ κόσμε. Συνομιλίες με αξιοσημείωτους ανθρώπους (4η έκδ. 01 Κείμενα, Αθήνα 2007, σσ. 49-51).