ο γνήσιος δημιουργός

επάνω ο ουρανός, κάτω η νύχτα
στη μέση ο αφαλός
διαρκώς νυχτώνω *

...ο γνήσιος δημιουργός προαισθάνεται στην «καρδιά» του ανθρώπου τις οδεύσεις, τις στάσεις, τις επιλογές που θα φτιάξουν την αληθινή ιστορία. Ο Ντοστογιέφσκι, γράφει ο Σολζενίτσυν (Νόμπελ, 117), προέβλεψε τις δαιμονικές δυνάμεις που θα εξαπολύονταν μέσα στο μηδενισμό του 20ου αιώνα. Μάς έρχονται αυτόματα στο νου κι άλλα παραδείγματα. Ο Κάφκα και ο Πικασσό περιέγραψαν πολύ πριν από τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο κι από τα συγκεντρωτικά καθεστώτα, τον κόσμο της υποψίας και των βασανιστηρίων, τον αφανισμό των προσώπων, τον «θάνατο του ανθρώπου». Ενώ διαβάζοντας τους Αδελφούς Καραμαζώφ, τον Δόκτορα Ζιβάγκο του Παστερνάκ, και τα μυθιστορήματα του Σολζενίτσυν, διαβλέπομε την ισχύ που συγκεντρώνουν ήδη μυστικά οι «δυνάμεις του καλού» (Ο Πρώτος Κύκλος, 212) και που αύριο, μέσω μιας «νεφέλης μαρτύρων», θα φωτίση ίσως την ιστορία μας.

Olivier Clement, Το πνεύμα του Σολζενίτσυν (μτφρ. Ελ. Δαλαμπίρα, έκδ. Εστία, Αθήνα χ.χ., σσ. 89-90).



-----
* Στο motto, βλάσφημο δίστιχο του Ντίνου Χριστιανόπουλου, από την συλλογή «Μικρά ποιήματα. Το κορμί και το σαράκι», όπως περιλαμβάνεται στο τομίδιο Ποιήματα (β' έκδοση, Διαγώνιος, Θεσ/νίκη 1992, σ. 153).