Σάββατο 25 Φεβρουαρίου 2023

η κατάληψη από τους Τούρκους και άλλοι εχθροί της πόλεως


Μετά την κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους, όλοι οι κάτοικοι ανεξαιρέτως, όσοι είχαν γλυτώσει τη σφαγή, αιχμαλωτίστηκαν και οδηγήθηκαν στο στρατόπεδο των νικητών. Στην πόλη και στους δρόμους της δεν έμεινε ούτε ένας, εκτός από κάργες και αδέσποτα σκυλιά. Οι ελάχιστοι διασωθέντες, μπροστά στην εικόνα τής ολοκληρωτικής καταστροφής, πίστεψαν πως είχε έρθει η συντέλεια του κόσμου.

Ο Μουράτ Β΄, ο πορθητής της Θεσσαλονίκης, αποφάσισε να επαναφέρει όσους από τους κατοίκους μπορούσε στην παντέρημη πόλη. Διέταξε να τού φέρουν τους αιχμαλώτους που τού αναλογούσαν, στους οποίους ευθύς χάρισε την ελευθερία τους. Αγόρασε και πολλούς από τους αιχμαλώτους των γενιτσάρων, ενώ όσοι Θεσσαλονικείς είχαν προλάβει να απομακρυνθούν από την πόλη, σιγά-σιγά άρχισαν να επιστρέφουν.

*

Στα τείχη της πόλης του Αγίου Δημητρίου έσπασαν τα κύματα των επιθέσεων μυριάδων εχθρών. Επιδρομές Γότθων, Ούννων, Αβάρων, Σλάβων και Βουλγάρων που εποφθαλμιούσαν τον πλούτο και τη φήμη της πόλης σχετίζονται με την ιστορία και τίς εκάστοτε επισκευές των τειχών.

Ο Θεοδόσιος μετά την ήττα των ρωμαϊκών στρατευμάτων από τους Γότθους, χρησιμοποιεί ως βάση και ορμητήριο την Θεσσαλονίκη εναντίον των βάρβαρων επιδρομέων. Στα χρόνια του Ζήνωνα, μεταξύ 474 και 491, η πόλις γλυτώνει από νέα επιδρομή των Γότθων.

Ο Ιουστινιανός, αναγνωρίζοντας την πολιτική και στρατιωτική της πόλης σημασία, την καθιστά το έτος 536 κέντρο της διοίκησης του πραιτωρίου του Ιλλυρικού.

Επί Μαυρικίου, το 586 μ.Χ. πολιορκούν για πρώτη φορά την Θεσσαλονίκη οι Σλάβοι. Ανάλογη προσπάθεια των Αβάρων το 597, επίσης αποτυγχάνει. Σκληροί πόλεμοι γίνονται γύρω της στα κατοπινά χρόνια εναντίον Σλάβων, Βουλγάρων και Αβάρων.

Στα θαύματα του Αγίου Δημητρίου αναφέρεται πώς από ένα παραπύλιο της βόρειας πλευράς οι Σλάβοι πέτυχαν να μπούν για λίγες ώρες στην πόλη, που σώθηκε με επέμβαση θαυμαστή τού αγίου. Ο Ιουστινιανός Β΄ τέλος, το 688, διαλύει τον στρατό των Σλάβων.

Όμως τα θαλάσσια τείχη παραμελούνται μετά από μακρά περίοδο ειρήνης, και η Θεσσαλονίκη πέφτει το 904 στα χέρια των Σαρακηνών. Άφθονη λεία και εικοσιδύο χιλιάδες απ' τους κατοίκους της παίρνουν αιχμαλώτους οι Σαρακηνοί. [...]

Το σχέδιο του πρωτοσπαθάριου [...] προσπάθησε να ανοικοδομήσει το τείχος. Πριν όμως ολοκληρωθούν οι εργασίες, ο εχθρός φάνηκε στο πέλαγος. Ωστόσο η πόλη σύντομα ξαναβρίσκει την ακμή της.

Το 1185 εκπορθούν την Θεσσαλονίκη οι Νορμανδοί της Σικελίας. Πολλοί Θεσσαλονικείς βρίσκουν τον θάνατο, και πολλά από τα μνημεία της καταστρέφονται.

ΤΕΙΧΕΣΙΝ ΑΡΡΗΚΤΟΙΣ ΟΡΜΙΣΔΑΣ ΕΞΕΤΕΛΕΣΕ ΤΗΝ ΔΕ ΤΗΝ ΠΟΛΙΝ ΧΕΙΡΑΣ ΕΧΩΝ ΚΑΘΑΡΑΣ, αναφέρει η από πλίνθους επιγραφή στον τετράγωνο πύργο, διακόσια πενήντα μέτρα βορείως της Νέας Χρυσής Πύλης, στο ανατολικό τμήμα του τείχους, απέναντι από το νεκροταφείο των Διαμαρτυρομένων.

«Χέρια καθαρά», όπως λέγεται, από το αίμα των επτά χιλιάδων Θεσσαλονικέων που εσφάγησαν στον ιππόδρομο από τη γοτθική φρουρά του Θεοδοσίου του Μεγάλου, επειδή είχαν στασιάσει εναντίον της.

«Τον μιμήθηκες [ενν. τον Δαβίδ] στο έγκλημα αλλά όχι και στην μετάνοια» *

Αλέξανδρος Κοσματόπουλος, Ο πιο σύντομος δρόμος (έκδ. Αθ. Αλιντζή, Θεσσαλονίκη 2022, σσ. 124, 125-126, 126-127). - Στην κατακλείδα απόλογος του Αμβροσίου Μεδιολάνων, εκ του ιδίου (ό.π., σ. 127).

Δεν υπάρχουν σχόλια: