μουσειολογίας πέρι

[...]

Η έλλειψις καταλόγου της τε Βιβλιοθήκης και του Μουσείου [Δημητσάνης], ιδίως δε της νομισματικής αυτού συλλογής, ου μόνον καθιστά δυσχερή την επιστημονικήν αυτού επίσκεψιν και εκτίμησιν, αλλά και επισφαλή την ύπαρξιν αυτού, διότι πας τις δύναται ν' αφαιρέση ό,τι βούλεται εκ των μικρών και πολυτίμων εκείνων αντικειμένων, χωρίς να νοηθή, ένεκεν της πλήρους εμπιστοσύνης, μεθ' ης προσφέρεται ο ελλόγιμος και ακάματος της τε Βιβλιοθήκης και του Μουσείου διευθυντής κ. Ιερώνυμος Βογιατζής, αρχιμανδρίτης, προς πάντα ξένον επισκεπτόμενον τα ιδρύματα ταύτα.

Καλόν νομίζω να παύση εις το μέλλον η εμπιστοσύνη αυτή, διότι δεν είνε σπάνια τα παραδείγματα καθ' α άνδρες εντιμότατοι και λογιώτατοι μεν, πλην εμμανείς της αρχαιότητος λάτραι, ουδέ προ αυτού του αισχρού της κλοπής πάθους υποχωρούσι, προκειμένου περί αρχαίου νομίσματος ή ειδωλίου κτλ., δι' ού δύνανται να πλουτίσωσι τας συλλογάς αυτών.

Πιθανόν πολλών των αντικειμένων εκείνων ν' αγνοήται η ποιότης και αξία υπό του διευθυντού του Μουσείου, διότι μόνον ίσως ειδικοί νομισματογνώμονες δύνανται να εκτιμήσωσι και ταξινομήσωσι ταύτα κατ' επιστήμην, αλλά τούτο δεν κωλύει όπως καταγραφώσιν άπαντα εν διπλώ ή τριπλώ καταλόγω, έστω και υπ' αύξοντα μόνον αριθμόν, αφιεμένου προ αυτών χώρου κενού, ίνα, εν πάση ευκαιρία επισκέψεως του Μουσείου υπό εντριβούς περί τας τοιούτου είδους μελέτας ανδρός, συμπληρωθή το κενόν, δια της αναγραφής της ορθής ερμηνείας του αντικειμένου.

Καλόν δ' επίσης νομίζω, προ εκάστου τούτων να γράφηται και το όνομα του δωρησαμένου ή πωλήσαντος αυτό εις το Μουσείον, ίνα ούτως υπεκκαίηται ο ζήλος και των λοιπών κατόχων ομοίων αντικειμένων αρχαίας τέχνης και ιστορίας και δωρώνται ή πωλώσι ταύτα τω Μουσείω.

Τοιουτοτρόπως δύνανται, κατ' εμήν γνώμην, συν τω χρόνω προϊόντι, να πλουτισθή και να καταρτισθή επί το τελειότερον και επιστημονικώτερον το πολύτιμον της Δημητσάνης Μουσείον, να συνταχθή δε και ο παντί τω επισκεπτομένω τούτο χρησιμώτατος και απαραίτητος αυτού κατάλογος. Τα νυν, την έλλειψιν του καταλόγου, αναπληροί εν πολλοίς η ισχυρά μνήμη του διευθυντού αυτού, αλλά τίς εγγυάται ημίν την αθανασίαν αυτού;

Ο κατάλογος δύναται να καταρτισθή ταχέως και ευχερώς, πρώτον μεν καθ' ύλην, κατόπιν δε, όταν γνωσθή η αξία και σημασία εκάστου των αντικειμένων, να γείνη εκ τούτου ο οριστικός κατ' επιστήμην και χρονολογικήν σειράν και η συνωδά τούτω των αντικειμένων κατάταξις.

Προς καταρτισμόν δε του πρώτου στοιχειώδους καταλόγου δύναται ο κ. διευθυντής να εκλέξη 3-4 εκ των καλλιγραφωτέρων μαθητών των ανωτάτων του Γυμνασίου τάξεων και να υπαγορεύη αυτοίς, ό,τι περί εκάστου των εν τω Μουσείω εμπεριεχομένων γνωρίζη από μνήμης, αριθμών αυτά και προσκολλών επ’ αυτών (ή παρατιθέμενος τοις μικροτέροις) τον οικείον αριθμόν∙ περί όσων δε ουδέν γνωρίζει, ας αφήνη προ αυτών χώρον κενόν, ον να συμπληροί, διδομένης ευκαιρίας, ως εν τοις πρόσθεν είρηται.

Δια του πολλαπλού τούτου καταλόγου και το Μουσείον ασφαλίζεται από πάσης καταχρήσεως, φυλασσομένων εν τω μέλλοντι επιμελέστερον (έστω και μέχρις αγροικίας) των πολυτίμων αυτού αντικειμένων, και η εν αυτώ σπουδή καθίσταται ευχερεστέρα και μάλλον καρποφόρος.

*

Τας παρατηρήσεις ταύτας υποβάλλω τω σεβαστώ και λογιωτάτω του Μουσείου διευθυντή και τοις λοιποίς της Δημητσάνης λογίοις, εξ αγνού προς την επιστήμην και την κλασσικήν αρχαιότητα έρωτος και σεβασμού, ουδαμώς προτιθέμενος να καταμεμφθώ ουδενός επί ολιγωρία. 'Εχω δε δι' ελπίδος ότι ταχέως η εμή πρότασις (ή ετέρα πρακτικωτέρα) τεθήσεται εις έργον, εν δε μελλούση επισκέψει μου (Θεού θέλοντος) ευρήσω το Μουσείον κατηρτισμένον, ως επιθυμεί πας ο τοιαύτα ιδρύματα επισκεπτόμενος, ουχί περιεργείας, αλλά σπουδής χάριν.

Κορύλλος Π. Χρίστος (έζησε από του 1843 έως μετά το 1919), Πεζοπορία από Πατρών εις Σπάρτην [1889], (επανεκδ. Πανεπιστημίου Πατρών, Πάτρα 1997, σσ. 57-60).