νύχτα...

Νύχτα, χάρισέ μου ένα κορμί,

δεν εξετάζω αν το στήθος είναι όμορφο,

αν τα μπράτσα είναι ψημένα στη δουλειά,

ούτε και νοιάζομαι για των ματιών το χρώμα,

όνομα, επάγγελμα και ηλικία.

*

Μα πάνω στου σπασμού την αποθέωση,

που εκμηδενίζει κάθε άλλη ομορφιά,

νά 'χω τη δύναμη να πώ «Κύριε, όχι άλλο»-

κόβοντας τις υπερωρίες της καταστροφής μου.-

Ενδεικτικές ποιητικές στροφές από την ποίηση του Ντίνου Χριστιανόπουλου, περιεχόμενες στο Περικλής Σφυρίδης, Χριστιανόπουλος – Καβάφης. Αποκλίσεις σε βίους παράλληλους. Μελέτη (έκδ. Τα τραμάκια, Θεσσαλονίκη 1993, σσ. 62, 71).

τοκογλυφίας πέρι, canto XLV

Με την τοκογλυφία οίκο δεν έχει ο άνθρωπος από πέτρα καλή

λείος ο κάθε αρμός και σωστά ταιριασμένος

οπού το σχέδιο να καλύπτει μπορεί το πρόσωπό των,

με την τοκογλυφία

δεν έχει ο άνθρωπος παράδεισο ζωγραφισμένο στης εκκλησιάς του τον τοίχο

Harpes et luthes

ή όπου η παρθένος το μήνυμα έλαβε

και προβάλλει φωτοστέφανος από τη χάραξη μέσα

με την τοκογλυφία

ο άνθρωπος δεν αντικρύζει τον Gonzaga μήτε τους κληρονόμους του μήτε τις παλακίδες του

καμμιά ζωγραφιά δεν φτιάχνεται για να διαρκέσει κι ούτε μ' αυτή να ζήσεις

παρά μονάχα για να πουληθεί γρήγορο πούλημα

με την τοκογλυφία, κρίμα ενάντια στη φύση,

ένα ξεροκόμματο ακόμα παραπάνω είναι ο άρτος σου

είναι ο άρτος σου ξηρός σαν το χαρτί

δίχως σιτάρι στοιβαγμένο, δίχως αλεύρι δυνατό

με την τοκογλυφία παχειά γίνεται η γραμμή

με την τοκογλυφία απλώνουν τα ορόσημα

και τόπο δεν βρίσκει ο άνθρωπος για κατοικία του.

Ο λατόμος από την πέτρα του αποκόβεται

κρατιέται μακριά από τον αργαλειό του ο υφαντής

ΜΕ ΤΗΝ ΤΟΚΟΓΛΥΦΙΑ

στην αγορά δεν φτάνει το μαλλί

το πρόβατο κέρδος δεν αποφέρει με την τοκογλυφία

η τοκογλυφία είναι αρρώστια, η τοκογλυφία

στο χέρι της κόρης τη βελόνα στομώνει

κι αδέξιος ο κλώστης γίνεται. Ο Piero Lombardo

δεν έγινε με την τοκογλυφία

ο Duccio δεν έγινε με την τοκογλυφία

μήτε ο Pier della Francesca· δεν έγινε με την τοκογλυφία ο Zuan Bellin

κι ούτε που ζωγραφίστηκε μ' αυτήν η «La Calunia».

Δεν έγινε με την τοκογλυφία ο Angelico· δεν έγινε ο Ambrogio Praedis,

καμμιά εκκλησιά δεν φτιάχτηκε από πέτρα που πάνω της σκαλίστηκε: Adamo me fecit.

Δεν έγινε με την τοκογλυφία ο St. Trophime

Δεν έγινε με την τοκογλυφία ο Saint Hilaire

Την σμίλη η τοκογλυφία οξείδωσε

Οξείδωσε το τέχνημα και τον τεχνίτη

Στον αργαλειό την κλωστή κατατρώγει

Κανείς δεν έμαθε το χρυσάφι να υφαίνει κατά το σχεδιό της·

το γαλάζιο με έλκη σπιλώνεται απ' την τοκογλυφία· ακέντητη απομένει η πορφύρα

Κι ο Memling δεν υπάρχει πια με το σμαράγδι

Η τοκογλυφία μέσα στη μήτρα σφάζει το μωρό

Πάνε τα ερωτόλογα του νέου

Και στο κρεββάτι την παράλυση έχει φέρει, ανάμεσα στην νύφη σέρνεται και στον αγαπημένο της

CONTRA NATURA

Πόρνες για την Ελευσίνα εκόμισαν

κορμιά πεθαμένα στο συμπόσιο ρίχτηκαν

Γιατί έτσι η τοκογλυφία επρόσταξε.

Ezra Pound, Επτά και ένα Cantos (μτφρ. Στέφανου Ροζάνη, έκδ. 'Ερασμος, Αθήνα 1993 (3η), σσ. 29-30).

τύψεις

'Οσο περνούν οι μέρες και μακραίνει

η ηλικία της σεμνότητας, αισθάνομαι

τις ανεπαίσθητες ραγισματιές εντός μου

από νύχτα σε νύχτα να πληθαίνουν:

δρόμοι που πήρα με χαμηλωμένα μάτια,

φώτα που πέσαν πάνω μου ανελέητα,

λόγια πιο πρόστυχα κι απ' τις χειρονομίες-

μα πιο πολύ, η όψη της μητέρας μου,

όταν γυρνώ αργά το βράδυ και τη βρίσκω

μ' ένα βιβλίο στο χέρι να προσμένει

βουβή, ξαγρυπνισμένη και χλομή.

Μελωποιημένος Ντίνος Χριστιανόπουλος, περιεχόμενος στο Περικλής Σφυρίδης, Χριστιανόπουλος – Καβάφης. Αποκλίσεις σε βίους παράλληλους. Μελέτη (έκδ. Τα τραμάκια, Θεσσαλονίκη 1993, σ. 69).

και πριν της κολάσεως το στόμα...

Και πριν της κολάσεως το στόμα· ξερή πεδιάδα

και δυό βουνά·

Πάνω στο ένα βουνό, μορφή που έτρεχε,

και κάποια άλλη

Στο γύρισμα του λόφου· σε σκληρό ατσάλι

Ο δρόμος όπως το αργό στρίψιμο της βίδας,

Η γωνιά σχεδόν ανεπαίσθητη,

έτσι που το γύρισμα μόλις να φαίνεται·

Και η μορφή που έτρεχε, γυμνωμένη, ο Μπλαίηκ,

Κραυγάζοντας, συστρέφοντας τα μπράτσα του, τ' ακούραστα μέλη,

Ουρλιάζοντας ενάντια στον δαίμονα,

τα μάτια του αναστραμένα

Στριφογυρίζοντας καθώς οι ρόδες άμαξας που πήρανε φωτιά,

και το κεφάλι του ριγμένο προς τα πίσω ν' ατενίζει

τον δαίμονα

Καθώς έτρεχε μακριά,

να κρυφτεί στ' ατσάλινο βουνό,

Κι όταν φαινότανε ξανά από τη βορεινή μεριά·

τα μάτια του καίγοντας κατά το στόμα της κολάσεως,

Ο λαιμός του γερμένος προς τα μπρος,

και σαν κι αυτόν ο Peire Cardinal.

Και στο δυτικό βουνό, Il Fiorentino,

Βλέποντας την κόλαση μες στον καθρέφτη του,

και Lo Sordels

Κοιτάζοντάς την μες στην ασπίδα του·

Κι ο Αυγουστίνος, ατενίζοντας το αόρατο.

[...]



Σχόλια:

Peire Cardinal: Ο [Τροβαδούρος] Peire Cardinal ήταν από το Veillac από την πόλη Pui Mu Donna, και καταγότανε από τιμημένη γενιά, γιος ενός ιππότη και μιας κυράς. Και όταν ήταν μικρός ο πατέρας του τον έβαλε να διδαχθεί στην cunonica mazior του Puy· και έμαθε γράμματα, και γνώριζε καλά πώς να διαβάζει και να τραγουδά κι όταν έφτασε να γίνει άντρας ήξερε πολύ καλά την ματαιότητα αυτού του κόσμου, γιατί ένοιωθε ζωηρός και ωραίος και νέος. Και μιλούσε όμορφα και έφτιαχνε πολλά όμορφα τραγούδια. Και έφτιαχνε Canzos, όμως έφτιαχνε μονάχα λίγα, και σάτιρες» (Miquel de la Tour, Ezra Pound: Literary Essays, σ. 104).

Il Fiorentino: ο Δάντης

Lo Sordels (Sordello): «Για τον Shayton (του οποίου το έργο γνώριζε πολύ καλά ο Pound) ο Sordello ήταν ένας σημαντικός ποιητής κυρίως επειδή αντιπροσώπευε ένα μεταβατικό στάδιο ανάμεσα στην Προβηγκιανή και την Τοσκανική άποψη για τον έρωτα. Στην ποίησή του ο έρως έχει γίνει περισσότερο μια μυστική ιδέα παρά μια άμεση αγάπη για μια συγκεκριμένη κυρά» (βλ. Stuart C. McDougal: Ezra Pound and the Troubadour Tradition, σ. 71).

Ezra Pound, Επτά και ένα Cantos (μτφρ. σχόλια Στέφανου Ροζάνη, έκδ. 'Ερασμος, Αθήνα 1993 (3η). -Εδώ απόσπασμα από το Canto XVI, σσ. 12, 39-40). - Ωστόσο, πιο δόκιμη η απόδοση του Γιάννη Λειβαδά, στο: 'Εζρα Πάουντ, 32 ποιήματα (έκδ. Κουκούτσι, Αθήνα 2013, σσ. 49 κ.εξ.).

και τον άκουγαν να διδαχτούν

'Ετρεξαν τότε κοντά τα παιδιά,

η Γεωργίτσα κι ο Βασίλης

και τον άκουγαν να διδαχτούν.

'Εδειχνε προχωρώντας κι ονόμαζε τις τοποθεσίες.

Περπατούσανε στην Ελλάδα. Είδε την πατρίδα του

κι από μακριά τη χαιρετά.

Ν.Γ. Πεντζίκης, Ο πεθαμένος και η ανάσταση (26.8.1938).

μέτρον

Σιγά-σιγά να στάζει η Αγάπη

το νέκταρ των αγγέλων

στη διψασμένη γη.

Οι ξεραμένες μας καρδιές

πνίγονται στη βροχή

και τα στήθη μας σπάνε

καθώς ρουφάνε ουρανό.

Σιγά-σιγά, Κύριε

είμαστε πολύ φτωχοί

η συγγένειά μας μακρινή

και οι ώρες βαριές

σαν τις φιλά η Εδέμ.

Ο μπρούσκος σου αφρίζει

στα παλιά μας ασκιά.

Σιγά-σιγά, Κύριε

Μη μάς συντρίψει ο ουράνος.

Πάνος Λιαλιάτσης, από τη συλλογή «Ο φράχτης» [1965]», Λυρικό Ημερολόγιο (έκδ. Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού, 2014. σ.42).

ώ ψυχή περισπωμένη...

Επίλογος 2014

Γυρίζω σε Σένα

Μεγάλε Φίλε της νιότης μου

που έθρεψες τις ημέρες μου

με πόνο και ελπίδα.

Γυρίσω σε Σένα

Μεγάλε Φίλε της νιότης μου

που υπόμεινες τις αμαρτίες

της τρυφυλής έπαρσής μου.

Θα σε προσμένω

στο αντίο της υποκρισίας μου,

στον ανοιχτό ουρανό των πεφορτισμένων

ώς τον επερχόμενο ύπνο

κι ώς την κοινήν Ανάσταση.

Πάνος Λιαλιάτσης, Λυρικό Ημερολόγιο (έκδ. Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού, 2014. σ. 186).


-----
* Στον τίτλο λεξούλες σημαδιακές, ειλημμένες εκ του Θηκαρά και δη και εκ της Ασκητικής Ακολουθίας, Εις την ενάτην 'Ωραν (έκδ. Ι.Μ.Παντοκράτορος, 'Αγιον 'Ορος 2008, σ. 352).-

εις την σταύρωσιν

Ζων εις Θεός συ και νεκρωθείς εν ξύλω, 

ώ νεκρέ γυμνέ και Θεού ζώντος Λόγε *

ξενυχτησα σε μια εκκλησια
ψιθυριζαν γυρω μου οι γριες, ονοματα ζωων



ο αερας στην πορτα αναποφασιστος

και δυο ελαφια απο τα οστα της προσευχης μου εφτυναν στα ποδια μου το σιροπι του θανατου

                deneisaidentro

ποίημα δημοσιευμένο στις 15.4.2014 

στο προσωπικό του blog (δες εδωδά). 

----- 
* Στο motto, όμως, σημαίνον δίστιχο επίγραμμα Εις την σταύρωσιν, του Χριστόφορου του Μυτιληναίου, ειλημμένο εκ της σμικράς μελέτης του Θεοδώρου Ξύδη, Ο βυζαντινός ποιητής Χριστόφορος ο Μυτιληναίος (εν Δελτίον ΧΑΕ 1964-1965, Περίοδος Δ΄, 246). Το επίγραμμα αυτό αναγιγνώσκεται στο συναξάρι του όρθρου των Αγίων Παθών, της Μεγάλης σήμερα Παρασκευής, εις την σταύρωσιν και είναι τω όντι γλαφυρότατο. Καλή ανάσταση. Ο ίδιος.-

ακάνθινος στέφανος

[...]

Καθ' άπασαν την μεταξύ Στεμνίτσης και Καρυταίνης οδόν, ιδίως δε από του Μουλατσίου* και εντεύθεν, συναντά ο οδοιπόρος δασίδια, αποτελούμενα σχεδόν εκ Ράμνου της μελαίνης, του κοινώς παλιουρίου καλουμένου (Paliurus australis), δενδρυφίου θαμνώδους, ακανθοφόρου, ανήκοντος εις την τάξιν ή ομοιογένειαν, (κατά τον καθ. κ. Ηρ. Μουτσόπουλον), των Ράμνων.

[Σημ. Πρότερον εγένετο χρήσις των ελαιούχων του φυτού τούτου σπερμάτων κατά στηθικών νοσημάτων και της δυσουρίας, των δε στυπτικών αυτού ριζών και φύλλων κατά της διαρροίας. Οι νεαροί κλάδοι και τα φύλλα των παλιουρίων δίδουσι κίτρινα και κιτρινοπράσινα χρώματα, χρησιμοποιούμενα εις βαφήν υφασμάτων. 'Ωσπερ παρ' ημίν, τόσω και εν Γαλλία και Ιταλία, οι κλάδοι των παλιουρίων χρησιμοποιούνται εις κατασκευήν δυσυπερβλήτων φραγμών. Ο παλίουρος γαλλιστί καλείται Epine de Christ, γερμανιστί δε Judendorn (άκανθα των Ιουδαίων), διότι πιστεύεται ότι εκ του φυτού τούτου κατεσκευάσθη ο επί της κεφαλής του Χριστού τεθείς ακάνθινος στέφανος.]

Κορύλλος Π. Χρίστος (έζησε από του 1843 έως μετά το 1919), Πεζοπορία από Πατρών εις Σπάρτην [1889], (επανεκδ. Πανεπιστημίου Πατρών, Πάτρα 1997, σσ. 70 & 104-105). Το παρόν postάκι έπεται των δύο προηγουμένων και ανταποκρίνεται στην θεματική τους, πέραν του καίριου της μεγαλοβδομάδας! Βλέπε κατ' αρχήν εδωδά, το [Ι] και κατόπιν εδωδά, το [ΙΙ]. Ο ίδιος.-


-----
* Μουλάτσιον, τα νυν Ελληνικό, δηλαδή η αρχαία Γόρτυνα, δεξιά του Λούσιου ποταμού. Αντιστοίχως, η Καρύταινα εκαλείτο στα χρόνια πριν από τον αγώνα Παλαιόκαστρο, πίσωθέ της βέβαια και πίσω και από τον Ατσίχολο και τα τελευταία αρκαδικά υψώματα, η μυκηναϊκή τοποθεσία, στον έσω μυχό της εκείθεν 'Ηλειδος κοιλάδος, Παλαιόχωρα με μηκυναϊκούς τάφους και κτερίσματα στο Αρχ. Μουσείο Τριπόλεως! Ο ίδιος πάντοτε.

rhamnus graeca

Ασπάλαθος· κρητική ονομασία του ράμνου

Θυμίσου! Ραμνούντας· αρχαιολογικός χώρος της Αττικής κοντά στον Μαραθώνα, στον τόπο δηλαδή όπου, αντίστοιχα, φύεται πολύς ο μάραθος. Πρβλ. στους κατωιταλιώτικους Επιζεφύριους Λοκρούς την ομόηχη τε και ομόρριζη τοποθεσία, Μαρασά! 

*

Στο Λεξικό των Δημωδών ονομάτων των φυτών της Ελλάδος του Θεόδωρου Χελντράϊχ (έκδ. Τολίδη, σ. 24) δηλώνεται για την οικογένεια Rhamnacae: 

Rhamnus Graeca· μαυραγκαθιά, μαύρη ασπαλάθρα

Rhamnus cathartica· λευκαγκάθα

Rhamnus alaternus· κιτρινόξυλο

Αλλά και (σ. 27) στην οικογένεια Papilionacae σημειώνεται:

Calycotome villosa Vahl.· Ασπάλαθος, ασπαλαθιά

*

Ράμνος ίσως λογίζεται και το Lycium europaeum (ό.π., σσ. 68-69) της οικογενείας των Σολανιδών [Solanaceae], στην οικογένεια δηλαδή της γνωστής μας εδώδιμης πατάτας [Solanum tumberosum] και της πιπεριάς [Capsicum annuum], αλλά και της τομάτας [Lycopersicum esculentum – Solanum lycopersicum]! Στην ίδια οικογένεια, βέβαια, και η Datura το stramonium, ο Hyoskyamus, ο Mandragora officinarum, και η Atropa η belladonna (ό.π., σσ. 68-69).

Σημείωνα εν μέσω φυτολογίων περί την πρώτη ημέρα της άνοιξης του '997, απ' αφορμή (ως ήδη κατέγραψα στο άρτι παρελθόν postάκι) ολίγον Σεφέρη. Ο ίδιος.-