με την ελπίδα να προωθήσει ένα διαφορετικό μέλλον

[...] Το σύνθημα [βασανίζομαι] στους τοίχους εγκαινιάζει ένα κεφάλαιο της ιστορίας όπου οι άνθρωποι, έχοντας κουραστεί να αισθάνονται ένοχοι, να αποφεύγουν να αναλάβουν την ευθύνη και να μεταθέτουν τις κατηγορίες και έχοντας βαρεθεί τις πολιτικές διαμάχες, τον φανατισμό και τα μεγαλόστομα ιδεώδη, παραδίδονται σε μια καπιταλιστική δυστοπία.

Παρ' ὀλα αυτά, το γεγονός ότι η ιστορία του Δημητρίου προτάσσει το βασανίζομαι έρχεται σε αντίφαση με την παρουσίαση της κρίσης ως «ημέρας της κρίσεως» βασισμένης σε παμπάλαιες κατηγοριοποιήσεις. Αν η βάσανος είναι μια οδυνηρή διεργασία αναζήτησης της αλήθειας, η μέση φωνή του βασανίζομαι υποδεικνύει ένα άλλο είδος αλήθειας πέρα από την απόδοση ευθυνών με το προτεταμένο δάχτυλο, μέσα από νέες γραμματικές και υποκειμενικότητες.

Από τη λογοτεχνική φαντασία του Δημητρίου ώς τους ελληνικούς τοίχους, το βασανίζομαι προτάσσει την ανάγκη για μια γραμματική που όχι μόνο θα αναπαριστά την κρίση αλλά θα προκαλεί και μια κρίση στην αναπαράσταση και στην υποκειμενικότητα, με την ελπίδα να προωθήσει ένα διαφορετικό μέλλον.

Μαρία Μπολέτση, “Από το υποκείμενο της κρίσης στην κρίση του υποκειμένου: η μέση φωνή στους ελληνικούς τοίχους”, στο: Documenta 14, Reader (Μόναχο 2017, σ. 466). Αρχικά όμως στο: Journal of Greek Media & Culture 2, τχ. 1 (Απρίλιος 2016), απ’ αφορμἠ την ομόθεμη νουβέλα του Σωτ. Δημητρίου.

μετά την άλωσιν

Ἀλλὰ τί; προφθάνει μου τὸν λόγον τὸ βάρβαρον καὶ τοῦ πτεροῦ τῆς ἱστορίας ταχυπετέστερον φέρεται καὶ οὐδέ πῃ ὡς ἀντίξουν ἐπέχεται. ἡ μὲν γὰρ ἔτι προνομεῦον αὐτὸ τὰς Θήβας καὶ χειρούμενον Ἀθήνας, τῆς δ᾿ Εὐβοίας ἐπιβαῖνον διέξεισι· τὸ δέ, ὡς μὴ πεζαίτερον ὄν, ἀλλὰ πτηνὸν καὶ ἀέριον, ὑπερπτὰν τὴν ἱστορίαν χωρεῖ πρὸς Ἰσθμόν, τροποῦται τὸ πρὸ Ἰσθμοῦ προσεδρεῦον Ῥωμαϊκόν, πρόεισιν εἰς πόλιν πρὸς Ἰσθμῷ κειμένην καὶ πάλαι ἀφνειὸν τὴν Κόρινθον, μεθίσταται πρὸς Ἄργος, περιπαπταίνει τοὺς Λάκωνας, ἐς Ἀχαΐαν ἔνθεν προσβάλλει, ἐκ τοῦδε τὴν Μεθώνην μετέρχεται καὶ ὁρμᾷ πρὸς Πύλον τὴν πατρίδα Νέστορος. οἶμαι δ᾿ ὡς Ἀλφειῷ ἐπιστὰν ἀρύσεται τοῦ ῥείθρου καὶ λούσεται καὶ μνήμην λήψεται παλαιοῦ χαρίεντος διηγήματος· καὶ μαθὸν τὸν ποταμὸν τῷ τῆς Ἀρεθούσης ὑγραινόμενον ἔρωτι, Σικελικῆς πηγῆς καὶ παῖδας Ἰταλῶν ποτιζούσης, δέδια μὴ καὶ αὐτὸ τυραννῆσαν τὸ ὕδωρ γράψῃ καθ᾿ ὑγρῶν καὶ δι᾿ Ἀλφειοῦ τοῖς ἐκ τοῦ γένους ἐκεῖσε διασαφήσειε τὰ καθ᾿ Ἑλλήνων ἀνδραγαθήματα.

Ἀλλ᾿ ὦ Ἕλλην ποταμὲ Ἀλφειέ, ῥεῦμα ῥέον δι᾿ ἅλμης πότιμον, ξενίζον ἄκουσμα, ἐμπύρευμα ἔρωτος, μὴ δὴ τὰ Ἑλλήνια δυσπραγήματα τοῖς ἐν Σικελίᾳ βαρβάροις διατρανώσειας, μηδ᾿ ἔκπυστα θείης ὅσα οἱ ἐκ σφῶν ἐπιστρατεύσαντες Ἕλλησι καθ᾿ Ἑλλήνων ἐμεγαλούργησαν, ἵνα μὴ χοροὶ στῶσι καὶ παιᾶνες ᾀσθῶσι καὶ πλείους κατάρωσιν οἱ διάφοροι. βραχύ τι ἐπίμεινον· ἀλλοπρόσαλλος ἡ μάχη, πεττευτὰ τὰ ἀνθρώπινα, καὶ νίκη ἐπαμείβεται ἄνδρας. οὐδ᾿ Ἀλεξάνδρῳ φασὶ τὰ ἐπὶ πᾶσιν ἀπρόσκοπα, οὐδ᾿ ἀδιάπτωτος ἡ τύχη παράπαν τοῦ Καίσαρος. ναὶ πρὸς αὐτῆς τῆς Ἀρεθούσης καὶ τῶν ἀνεπάφων ἅλμης φιλοτήτων καὶ τοῦ ἐρωτόεντος νάματος. ἀλλ᾿ εἶεν.

(Διήγησις Χρονική Νικήτα Χωνιάτου,  
ΤΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΙΝ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ
 ΣΥΜΒΑΝΤΑ ΤΟΙΣ ΡΩΜΑΙΟΙΣ, σ. 259).

Άλλο απόσπασμα από το ίδιο έργο εδωδά.

περιγραφή

Η αυστηρή κάθετος σε πίνακα του Μόντριαν
Η μετέωρη παύση σε φούγκα του Μπαχ
Οι ομόκεντροι κύκλοι σε χορό του Νιζίνσκι
Η ακίνητη κίνηση σε άγαλμα Κούρου
Ο Ολυμπιονίκης Πετρούνιας *

Ζωγράφον τινά μεταστέλλεται [=στέλλει και προσκαλεί] αριστόχειρα [=άριστον] και οίος αυτώ την μορφήν ο όσιος το σχήμα, την τρίχα, την στολήν τω λόγω πάντα υπέγραφε και διεξήει [=περίγραφε και διηγείτο], και ενέσκηπτε χρωματουργήσαι [=παρήγγειλε να ζωγραφίση] την του αγίου εμφέρειαν [=το ομοίωμα] επί σανίδος.

*

ο ουρανοέραστος του Θεού άνθρωπος και της αρετής έμψυχος στήλη των κάτω απαίρειν [=να αφήση την γή] και προς τον Θεόν εκδημείν, όν εξόχως ηγάπησεν [...] προς τούτοις και τον θείον και καθαρόν έρωτα του αοράτου πατρός, όν είχεν εγκεκρυμμένον εν τοις της ψυχής απορρήτοις στρεφόμενον, έκδηλον εποίει τοις παρούσιν όσης τε της εκ Θεού ροπής έτυχε και οίας ηυμοίρησε χάριτος του παναγίου Πνεύματος [...].

Βίος και Πολιτεία και μερική θαυμάτων διήγησις του Οσίου Νίκωνος του Μετανοείτε (νεοελ. απόδ. Γ. Κατσούλα, έκδ. Τήνος, Αθήνα 1997, σ. 159, παραγρ. μδ΄ 13-17 και σ. 163, παραγρ. με΄ 6-9, 22-27).


-----
* Στο motto μικρό ποίημα της Τζίνας Πολίτη, με τίτλον «Περιγραφή», όπως δημοσιεύθηκε στην Κυριακάτικη Αυγή της 07/05/2017 (απ' εδωδά ειλημμένο). Ο ίδιος.

πόδες πάντες ἄωροι

μέσσῳ δ᾿ ἐν σκοπέλῳ ἔστι σπέος ἠεροειδές,
πρὸς ζόφον εἰς Ἔρεβος τετραμμένον, ᾗ περ ἂν ὑμεῖς
νῆα παρὰ γλαφυρὴν ἰθύνετε, φαίδιμ᾿ Ὀδυσσεῦ.
οὐδέ κεν ἐκ νηὸς γλαφυρῆς αἰζήιος ἀνὴρ
τόξῳ ὀιστεύσας κοῖλον σπέος εἰσαφίκοιτο.
ἔνθα δ᾿ ἐνὶ Σκύλλη ναίει δεινὸν λελακυῖα.
τῆς ἦ τοι φωνὴ μὲν ὅση σκύλακος νεογιλῆς
γίγνεται, αὐτὴ δ᾿ αὖτε πέλωρ κακόν: οὐδέ κέ τίς μιν
γηθήσειεν ἰδών, οὐδ᾿ εἰ θεὸς ἀντιάσειεν.
τῆς ἦ τοι πόδες εἰσὶ δυώδεκα πάντες ἄωροι,
ἓξ δέ τέ οἱ δειραὶ περιμήκεες, ἐν δὲ ἑκάστῃ
σμερδαλέη κεφαλή, ἐν δὲ τρίστοιχοι ὀδόντες
πυκνοὶ καὶ θαμέες, πλεῖοι μέλανος θανάτοιο.
μέσση μέν τε κατὰ σπείους κοίλοιο δέδυκεν,
ἔξω δ᾿ ἐξίσχει κεφαλὰς δεινοῖο βερέθρου,
αὐτοῦ δ᾿ ἰχθυάᾳ, σκόπελον περιμαιμώωσα,
δελφῖνάς τε κύνας τε, καὶ εἴ ποθι μεῖζον ἕλῃσι
κῆτος, ἃ μυρία βόσκει ἀγάστονος Ἀμφιτρίτη.

*

Στη μέση εκεί του θαλασσόβραχου, στραμμένη στο σκοτάδι,
στα δυσμικά, μια μαύρη ανοίγεται σπηλιά᾿ και σεις εκείθε
θα προσδιαβείτε λέω με τ' άρμενο, περίλαμπρε Οδυσσέα.
Να ρίξει κι ένας χεροδύναμος θνητός με το δοξάρι
κάτωθε, απ' τ' άρμενο, δε δύνεται να φτάσει στην κουφάλα
του σπήλιου. Μέσα η Σκύλλα κάθεται κι άγρια αλιχτάει᾿ κι αν είναι
σαν κουταβιού μικρού, νιογέννητου το γαύγισμά της, όμως
ατή της άγριο είναι παράλλαμα᾿ θωρώντας τη μπροστά του
κανείς δε θα 'νιώθε αναγάλλιαση, κι αθάνατος αν ήταν.
Έχει μαθές ποδάρια δώδεκα, μισερωμένα, κι έξι
λαιμούς ψηλούς, κι από 'να υψώνεται στις άκρες τους κεφάλι
τρομαχτικό, που ανοιεί το στόμα του με τρεις αράδες δόντια
πυκνά, σφιχτοδεμένα, θάνατο που ξεχειλίζουν μαύρο.
Με το μισό κορμί της κρύβεται στο βαθουλό το σπήλιο,
κι απ' τα φριχτά του βάθη βγάζοντας τις κεφαλές της όξω
ψαρεύει αυτού, στο βράχο ολόγυρα γυρεύοντας δελφίνια,
σκυλόψαρα, για κι αν τρανότερο θεριόψαρο τσακώσει,
από τα μύρια που η βαριόμουγκρη θεά Αμφιτρίτη βόσκει.

*

Μηδέ πιδέξιος τοξευτής μέσ' από το καράβι
ρίχνοντας τη σαγίτα του δε θα ΄φτανε στο σπήλιο.
Κει μέσα η Σκύλλα κατοικεί και φοβερά γαυγίζει·
έχει φωνούλα σκυλακιού νιογέννητου, κι ωστόσο
είναι κακότροπο θεριό, κι ούτε θνητός κανένας,
κι ούτε θεός θα χαίρονταν θωρώντας το αντικρύ του.
Έχει και πόδια δώδεκα, που ξέκρεμα είναι όλα,
κι έξι θεόμακρους λαιμούς, και στον καθένα απάνω
κεφάλι στέκει τρομερό με τρεις αράδες δόντια,
πυκνά και σφιχτοκάρφωτα και θάνατο γεμάτα.
Μες στο βαθύ το σπήλιο της ως τα μισά χωμένη,
από το μαύρο βάραθρο τ΄ άγρια κεφάλια βγάζει,
κι εκεί ψαρεύει, ψάχνοντας ολόγυρα στο βράχο,
δελφίνια και σκυλόψαρα κι άλλα θαλασσαγρίμια,
που μύρια η κυματόβροντη τα βόσκει η Αμφιτρίτη.
Ναύτης δεν το παινέθηκε πως ξέφυγε με πλοίο
από κει πέρα απείραγος· με κάθε της κεφάλι
αρπάει απ' το μαυρόπλωρο καράβι κι έναν άντρα.


Οδύσσεια, κείμενο μεν, παράφραση, αλλά και μετάφραση και δη και Αργύρη Εφταλιώτη, εκ της ραψωδίας μ 83-97.

«Οι Σύροι άκουγαν “Ρουμ” και έκλαιγαν»

«Ηταν δύσκολο να αντιληφθώ τι έβλεπαν σε μένα άνθρωποι που δεν είχαν ακούσει τίποτα για τον Παρθενώνα και τον Χρυσό Αιώνα του Περικλέους. Τι αντιπροσώπευε γι’ αυτούς εκείνο το “Ρουμ” (Ρωμιός, Ρωμιά), που όταν το άκουγαν με έβλεπαν με θαυμασμό, με αγάπη, με δάκρυα στα μάτια».

«Μια παραδοσιακή κοινωνία, προτουριστική και προκαταναλωτική, που ζούσε ακόμα με τα παραμύθια των γιαγιάδων από γενιά σε γενιά. Μου έδειχναν στην έρημο πηγάδια και δεξαμενές της εποχής του Ιουστινιανού και άπλωναν με ευγνωμοσύνη τα χέρια, λέγοντας “Ρουμ!”, σαν να τα είχε κατασκευάσει κάποιος δικός μου. Δρόμοι, γέφυρες, υδραγωγεία, καστρομονάστηρα που ελέγχουν μέχρι σήμερα τα ορεινά περάσματα, πύλες, αγορές, ολόκληρες πόλεις, όλα ήταν καμωμένα από τους Ρουμ. Χρειάστηκε να αναθεωρήσω πολλά για να αποδεχτώ ποιοι είμαστε οι “εμείς” και τι ήμουν εγώ για εκείνους που δεν ήξερα εγώ για μένα».

Η Μαριάννα Κορομηλά στο Λεβάντε!

Νίκος Βατόπουλος (απ' εδωδά ειλημμένο, Καθημερινή, 22.06.2017).

στο μουσειο

στο μουσειο
ριχνω ματιες στη συλλογη
διαβαζω τις περιγραφες
κατω απο τα εργα
μηπως και καποιο αποκτησει ενδιαφερον

φωτογραφιζομαι
διπλα στο ξυλινο γλυπτο
κι υστερα μονος μου
στο φως που προοριζεται για αυτο

ο εξαερισμος ψιθυριζει να φυγω

μην αγγιζετε, μην εισερχεστε, εξοδος κινδυνου

το κοριτσι της γκαρνταρομπας
ζηταει τον αριθμο μου «Σας αρεσε η εκθεση;» Της λεω για εσενα

που, νωριτερα, στον χωρο προβολης
εβαλες ενα πατατακι στο στομα σου
και δεν το μασησες
το αφησες να λιωσει

και μετα βρεθηκαμε στο μπανιο
τυχαια
κι ακουγα το κατουρο σου
κι ακουγα τον λαιμο σου
κι επλυνα τα χερια μου σα να 'ταν τα δικα σου

Το κοριτσι μου δινει τα ρουχα μου
Ειναι σιδερωμενα, ακομη και το σωβρακο.

iacovos camchis (απ' εδωδά,
την 10/05/17 αναρτημένο).

σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία

- Τί θα θέλατε για το μέλλον;

Όλια Λαζαρίδου: «Να υπάρξει παρόν».

(Συνέντευξη) *

«Μήδεια2»

Είδα και βίωσα
δίχως να βιώσω
την επιθυμία
και την προαίσθηση της παγίδας
όπως την μαγεία της ένωσης
όταν τέλος τα σώματα συσπώνται.

Κατερίνα Τραγάκη, Ζωή σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία. Σημειώσεις (έκδ. Αρμός, Αθήνα 2010, σσ. 67). Το motto εκ του ιδίου (ό.π., σ. 69). 

*

Λέων ο Σγουρός

Ὁ δὲ δὴ Σγουρὸς ἐπὶ τούτοις ἠπορηκὼς καὶ τὸ Ἄργος ὁρῶν ἐχόμενον καὶ τὰς περιοικίδας πόλεις συνειλημμέναις ὡς ἐς ἄντρον λάσιος θὴρ ἢ ὡς ὄφις ἑρπυστὴς ἐς χειὰν συσπειρᾶται τὸν Ἀκροκόρινθον· ὁ δέ ἐστιν ἡ τῆς πάλαι πόλεως Κορίνθου ἀκρόπολις, ἐπ᾿ ἀνάντους ὄρους κειμένη καὶ δυσάλωτος τοῖς προσβάλλουσιν. ἀποκρουσθεὶς τοίνυν τοῦ Ἀκροκορίνθου μαρκέσιος, ἀλλὰ μηδὲ τὴν ἐς τὸ Ναύπλιον πάροδον ῥᾳδίαν θεώμενος διὰ τὴν τῶν ἐρυμάτων ἐχυρότητα καὶ τὴν τῶν ἀπομαχομένων ἰσχυρότητα, χρονοτριβεῖν ἐφ᾿ ἑκατέροις προτίθησιν, ἐς δὲ τὸν Ἀκροκόρινθον καὶ φρούριον ἀντίθετον ἀνίστησιν ᾗ μάλιστα ἐπίμαχος ὁ χῶρος αὐτῷ κατεφαίνετο.

(Διήγησις Χρονική Νικήτα Χωνιάτου, σ. 259).

εκ του της Εγκυκλοπαιδικής Βάσεως Θησαυρού

το Α. Στοιχείον.
Άδωρος· Indonatus· Senza doni· Sans avoir des présents.
Άδωρος, ου. Ο μη δωρεαίς προσέχων τον νουν.

το Ε. Στοιχείον.
Έχω χρείαν· Indigeo· Aver bisogno· Avoir bésoin.
Χρήζω, ήσω, ηκα. Χρηΐζω, ίσω, ικα.

το Η. Στοιχείον.
Ημέραι της εβδομάδος. Dies septimanae. Giorni della settimana. Jours de la sèmaine.
Πρώτη. Κυριακή, ηλιακή, η του ηλίου.
Δευτέρα. Σεληνιακή, η της Σελήνης.
Τρίτην. Αρεϊκήν, η του Άρεως.
Τετάρτην. Ερμική, η του Ερμού.
Πέμπτη. Διϊκή, η του Διός.
Έκτη. Παρασκευή. Αφροδίσιος, η της Αφροδίτης.
Εβδόμη. Σάββατον. Κρόνιος, η του Κρόνου.

το Ι. Στοιχείον.
Ιατρικόν. Remedium. Remedio. Remêde.
Αλέξημα, ατος. Αξεξητήριον, ου. Αλεξιφάρμακον, ου. Αλκτήριον, ου. Άκεσις, ιος, Άκεσμα, ατος.

το Μ. Στοιχείον.
Μάχη. Pugna. Battaglia. Bataille. Μάχη, ης. Διαμάχη, ης.

το Χ. Στοιχείον.
Χωρίς. Sine. Senza. Zans.

Thesaurus encyclopedicae basis quadrilinguis etc. Ed. castigata
Θησαυρός της Εγκυκλοπαιδικής Βάσεως Τετράγλωσσος (ελληνικής, λατινικής, ιταλικής, γαλλικής) εκ διαφόρων παλαιών τε και νεωτέρων Λεξικών συλλεχθείς παρά Γερασίμου Βλάχου του Κρητός, Καθηγουμένου της Μονής του μεγάλου Γεωργίου Σκαλωτού, Κήρυκος του Ιερού Ευαγγελίου, Μητροπολίτη Φιλαδελφείας εκδοθέντος, παρά τω φιλογενή τυπογράφω Νικολάω τω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων, Ενετίησιν, αω΄. 1801 Venezia 31 Ottobre 1800.