Κυριακή 14 Μαΐου 2023

οι πλατωνικοί διάλογοι σε σειρά και τετραλογίες


Από τους διαλόγους του Πλάτωνα υπάγονται στο φυσικό είδος ο Τίμαιος, στο ηθικό η Απολογία, στο λογικό ο Θεάγης, ο Κρατύλος, ο Λύσις, ο Σοφιστής, ο Λάχης και ο Πολιτικός, στο ελεγκτικό ο Παρμενίδης και ο Πρωταγόρας, στο πολιτικό ο Κρίτων, η Πολιτεία, ο Φαίδων, ο Μίνως, το Συμπόσιον, οι Νόμοι, οι Επιστολές, η Επινομίς, ο Μενέξενος, ο Κλειτοφών και ο Φίληβος, στο πειραστικό ο Ευθύφρων, ο Μένων, ο Ίων και ο Χαρμίδης, στο μαιευτικό ο Αλκιβιάδης και στο ανατρεπτικό ο Ιππίας, ο Ευθύδημος και ο Γοργίας.

[...] ας πούμε επιπλέον από ποιούς λόγους αρχίζοντας πρέπει να καταπιαστούμε με το λόγο του Πλάτωνα. Διότι έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις· άλλοι αρχίζουν από τις Επιστολές, άλλοι από το Θεάγη·

υπάρχουν κάποιοι που έχουν χωρίσει τους διαλόγους σε «τετραλογίες» και ως πρώτη «τετραλογία» ορίζουν αυτήν που περιέχει τον Ευθύφρονα, την Απολογία, τον Κρίτωνα και το Φαίδωνα· τον Ευθύφρονα, επειδή σ' αυτόν γίνεται εξαγγελία της δίκης του Σωκράτη, την Απολογία, επειδή τού είναι αναπόφευκτο να απολογηθεί, στη συνέχεια τον Κρίτωνα για την παραμονή του Σωκράτη στη φυλακή και έπειτα το Φαίδωνα, επειδή σ' αυτόν τελειώνει η ζωή του Σωκράτη.

*

[...] θέλουμε να βρούμε την αρχή και την κατάταξη της σοφής διδασκαλίας. Υποστηρίζουμε λοιπόν ότι η αρχή του λόγου του Πλάτωνα δεν είναι μία και καθορισμένη· διότι αυτός φαίνεται ότι είναι τέλειος σε τέλειο κυκλικό σχήμα· όπως λοιπόν δεν υπάρχει μία και καθορισμένη αρχή, έτσι δεν υπάρχει ούτε στο λόγο του.

[...] Λοιπόν όποιος είναι καλά προικισμένος από τη φύση, όποιος από άποψη ηλικίας βρίσκεται σε κατάλληλη ώρα να φιλοσοφήσει, όποιος πλησιάζει το λόγο κατά την προαίρεσή του, για να ασκήσει την αρετή του, όποιος κατά έξη έχει τελειωθεί πρωτύτερα με όσα έμαθε και όποιος έχει χαλαρώσει από τις πολιτικές περιστάσεις, αυτός θα αρχίσει από τον Αλκιβιάδη, για να τραπεί, να γυρίσει και να καταλάβει τί πρέπει να φροντίσει.

Έπειτα, σαν για να δεί ένα ωραίο παράδειγμα, τι είναι ο φιλόσοφος και ποια είναι η δραστηριότητά του και για ποιο θέμα ο λόγος του οδηγείται, θα χρειαστεί να καταπιαστεί στη συνέχεια με το Φαίδωνα· διότι σ' αυτόν αναφέρεται ποιος είναι ο φιλόσοφος, τι είναι η δραστηριότητά του και με βάση ότι η ψυχή είναι αθάνατη αναπτύσσει το λόγο γι' αυτόν.

Μετά από αυτό πρέπει να καταπιαστείς με την Πολιτεία· διότι αρχίζοντας από την πρώτη γένεση υπογραμμίζει όλη την εκπαίδευση, που χρησιμοποιώντας την θα μπορούσε να φτάσει κάποιος στην απόκτηση της αρετής.

Επειδή όμως πρέπει να γνωρίσει κάποιος και τα θεϊκά πράγματα, ώστε να μπορεί αποκτώντας την αρετή να ομοιωθεί μ' αυτά, θα καταπιαστούμε με τον Τίμαιο· διότι έχοντας καταπιαστεί με τη γνώση της φύσης και με τη λεγόμενη θεολογία και με την τακτοποίηση όλων θα αντικρίσουμε με ενάργεια τα θεϊκά πράγματα.

Αλβίνου, «Εισαγωγή εις τους Πλατωνικούς διαλόγους», εν Πλάτων. Πολιτεία (εισ. μτφρ., ανάλυση, προλεγ. κλπ. Θεόδωρος Μαυρόπουλος, έκδ. Ζήτρος - Τα Νέα 2021, σσ. 165-166, 166, 166-167, 167-168).

Δεν υπάρχουν σχόλια: