Ο άγγελος στην εικόνα μας (Πιν. 12Β΄), με το μακρουλό λεπτό πρόσωπο, τη σοβαρή έκφραση, τη μακριά κυρτή μύτη, τα σφικτά μικρά χείλη, το φρύδι που φτιάχτηκε με σταθερή πινελιά και τα φώτα κάτω απ’ το μάτι και στο μήλο της μύτης -που αποδίδονται με βραχείες πλατειές γραμμές και κηλίδες- παρουσιάζει, νομίζω, περισσότερες ομοιότητες με τις εικόνες του Αγ. Προκοπίου (τέλους 14ου αι.) και του Αγ. Γεωργίου (αρχές 15ου αι.) τις οποίες δημοσίευσε ο Α. Ξυγγόπουλος στον κατάλογο των εικόνων του μουσείου Μπενάκη, παρά με έργα του 16ου και 17ου αι. όπως είναι π.χ. δυό κεφαλές του Αγ. Γεωργίου από εικόνες της Πάτμου τις οποίες ενδεικτικἀ αναδημοσιεύουμε (Πιν. 12α΄γ΄).
σημ. 273: Χατζηδάκης, Εικόνες Πάτμου, 75 αριθμ. εικ. 23, πιν. 92, για την οποία σημειώνει, ότι ο τύπος του Αγ. Γεωργίου πρέπει να δημιουργήθηκε στην Κρήτη από ζωγράφους του 15ου αι., πάνω σε πρότυπα εικόνων της εποχής των Παλαιολόγων και ότι πρέπει ο τύπος αυτός να έχει επιτυχίες, γιατί σώθηκε σε πολλά παραδείγματα που κλιμακώνονται χρονολογικά μέχρι το 17ο αι. [...]
*
σημ. 269: [...] Ο τύπος της «Παναγιάς του Σταυρού» με το ομώνυμο επίθετο είναι γνωστός από μερικές εικόνες της συλλογής Τσακύρογλου (Αγάπης Καρακατσάνη, Εικόνες συλλογής Γεωργίου Τσακύρογλου, Αθήνα 1980, εικ. 239-241) που όμοιές τους είδα στο ιδιωτικό εκκκλησάκι του Αγ. Λουκά Χώρας Πάτμου, και παριστάνει την Παναγιά να κρατάει στην ποδιά της μικρών διαστάσεων σταυρωμένο Χριστό. Ο τύπος αυτός είναι «δυτικός», γνωστός και με την ονομασία 'Παναγία η Λυπημένη' (Βλ. Γ. Σωτηρίου, Περί των μεταβυζαντινών εικόνων, [...]). Μαρτυρείται επίσης και σε νοταριακά έγγραφα ως 'Mia Panagia che Gratti ton Afendi ton Christo Estavromeno'. […]
Χαρ. Κουτελάκης, Ξυλόγλυπτα τέμπλα της Δωδεκανήσου μέχρι το 1700 (διδ. διατριβή, έκδ. Δωδώνη, Αθήνα-Γιάννινα 1986, σσ. 114-115, ένθα και οι υποσημειώσεις).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου