μαντάνια και νεροτριβές

Απ' τη δέση στις «τατάρνες»
τις μεγάλες νερομάνες *

Είχε μύλο με ζοριό
που άλεθε όλο το χωριό
και πιο πάνω οι «τατάρνες»
οι μεγάλες νερομάνες *

Τσώλια, κάπες και φλοκάτες
δεν γινότανε αφράτες
αν δεν πήγαιναν μαντάνια
στο νερό με τα καλάνια

Τα μαντάνια είχαν κοπάνια
πάνω σε μικρό τροχό
που χτυπούσαν με ρυθμό
το καθένα υφαντό...

Δούλευαν με το νερό
πού 'πεφτε από ψηλά
σε ξυλένια φτερωτή
να γυρίζει τον τροχό...

Αφού γίνονταν αφράτα
τα καινούργια υφαντά
τά 'ριχναν νεροτριβή
για να λάμψουν κι από κεί...

Ίδια πάλι τεχνική
το νερό από ψηλά
τα χτυπούσε δυνατά
για να γίνουν μαλακά...

Στροφιλίζοντάς τα μόνο
σε λεκάνι κωνική
που ήτανε μέσα στη γή
πέτρινη και καθαρή...

Τα παλιά τα υφαντά
όταν πέρναγαν μαντάνια
ή απλή νεροτριβή
λαμπιρίζανε ξανά.

              *

ΞΑΣΙΜΟ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣΜΑ ΜΑΛΛΙΩΝ

Πεντακάθαρα μαλλιά
από πρόβατα κι αρνιά
τώρα πρέπει να ξαστούν
και τουλούπες να γινούν.

Ξάσιμο είναι καλό
αν το κάνεις σαν αφρό
το μαλλί το καθαρό
με λανάρισμα σωστό

Χειροχτένισμα μετά
να χωρίσουν τα μαλλιά
για στιμόνι μερικά
και υφάδι τα λοιπά.

              *

ΓΝΕΣΙΜΟ ΚΑΙ ΒΑΨΙΜΟ ΜΑΛΛΙΩΝ

Οι τουλούπες το μαλλί
έτοιμες για την κλωστή
δένονται απαλά στη ρόκα
σε διχάλα με μια πρόκα.

Και αρχίζαν στη στιγμή για
να γνέθουν το μαλλί
με τ' αδράχτι να τυλίγει
την κλωστή καθώς γυρίζει.

Γνέθοντας πάνε παντού
οι γυναίκες του χωριού
Ένα χέρι για κλωστή
τ' άλλο την κάνει στριφτή

Απ' τ' αδράχτι στην ανέμη
που είναι δίπλα ετοιμασμένη
να μαζέψει την κλωστή
πριν αρχίσει η βαφή.

Μπούκλες-μπούκλες οι κλωστές
μπαίνουνε για τις βαφές
σε καζάνι με βαφή
πού 'χουν φτιάξει φυσική

Με «ριζάρι» για να βγεί
κόκκινο, πορτοκαλί
φλούδες, φύλλα καρυδιάς
να μαυρίσουν μονομιάς

Κίτρινο θα γίνει χρώμα
με «ξυνίδα» λίγη ακόμα
Το γαλάζιο με λουλάκι
με λιγότερο νεράκι.

Βασίλης Αποστολόπουλος, Οι μνήμες ξαναχτίζουν το χωριό μου (αυτοέκδοση, Αγία Παρασκευή 2017, 2021(β΄), σσ. 27, 85, 87). -Τα motto εκ του ιδίου (ό.π., σσ. 13, 17).