η θέωση και το παλιό πλατωνικό θέμα

[...] ο Συμεών, όπως όλοι οι μυστικοί ύστερα από τον Μάξιμο, επιζητεί την ένωση του ανθρώπου με το Θεό, τη θέωσή του, ενώ σύμφωνα με τον Πλάτωνα ο άνθρωπος μπορεί μόνο να ομοιάσει αλλά όχι να ενωθεί με το Θεό.

'Οπως βλέπουμε, η βυζαντινή πνευματικότητα, γεννημένη από τη λαϊκή ασκητική, που και αυτή κατάγεται άμεσα από τους κυνικούς, μπόρεσε να ξαναβρεί στο εσωτερικό της χριστιανικής σκέψης με το δρόμο της θεωρητικής ζωής το παλιό πλατωνικό θέμα του Φαίδωνα: τη θεοποίηση της ψυχής με την κάθαρση των παθών, κάθαρση που ενώνεται με τη θεώρηση του θείου. Στη στάση αυτή η βυζαντινή πνευματικότητα προσέδωσε μια εντελώς μυστική χροιά. Το πνεύμα δε συλλογίζεται, βλέπει. 'Οσα λέγουν για το Θεό οι άγιοι και οι Γραφές δεν είναι νοήματα αλλά θεώρηση πραγματικών όντων.

Β. Ν. Τατάκης, Η βυζαντινή φιλοσοφία [1949], (μτφρ. Ε. Καλπουρτζή, έκδ. Σχολή Μωραΐτη, Αθήνα 1977, σ. 147).

*

Τείχος αρραγές ακλόνητον, κατά των δαιμόνων
οι πιστοί προβαλλόμεθα,
το πηγάζον εκ των λειψάνων,
θείον έλαιον χριόμενοι.

Το αψευδές τούτο τροπάριο ανήκει στην τρίτη ωδή του κανόνος του όρθρου της ΙΘ' Απριλίου, ότε μνήμην ποιούμεθα του αγίου ιερομάρτυρος Παφνουτίου. Εκ του αναλόγου Μηναίου. Ο ίδιος.