μέσα στην καρδιά

Οι Προφήτες και οι Δίκαιοι της Παλαιάς Διαθήκης, όπως και οι Απόστολοι και οι άγιοι της Καινής Διαθήκης, είχαν καταλάβει και βεβαίωσαν από την πείρα τους ότι, όταν ο άνθρωπος θεραπεύεται, δηλαδή όταν απαλλάσσεται από την φιλαυτία και αποκτά την φιλοθεΐα και την φιλανθρωπία και δέχεται τις ενέργειες του Θεού, τότε αποκαλύπτεται ένας «χώρος» μέσα στην καρδιά, στον οποίο «χώρο» αισθάνεται μια καύση, μια κίνηση, μια θεία χαρά, έναν έρωτα πνευματικής φύσεως. Και αυτόν τον «χώρο» ονόμασαν καρδιά και την ενέργεια που εκδηλώνεται μέσα εκεί την ονόμασαν νοερά ενέργεια, νου, κατά τον π. Ιωάννη Ρωμανίδη. Αυτή η ανακάλυψη είναι θέμα εμπειρικής ζωής και όχι φιλοσοφικής ενατένισης και στοχασμού. Μέσα στην καρδιά, κατ' αρχάς στο σωματικό όργανο και στην συνέχεια στην βαθειά καρδιά, την λεγομένη πνευματική καρδιά, οι άγιοι ακούν και την αδιάλειπτη νοερά προσευχή· μέσα εκεί αισθάνονται την συνάντηση με τον Θεό· μέσα εκεί αισθάνονται την έλλαμψη και τον φωτισμό. Αυτός είναι ο νους, που λέγεται και νοερά ενέργεια.

Για να φθάση κανείς στην αποκάλυψη αυτής της νοεράς ενέργειας, με την οποία προσεύχεται αδιαλείπτως, πρέπει να προηγηθή η κάθαρση της καρδιάς από τα πάθη, δηλαδή ο άνθρωπος πρέπει να απαλλαγή από την φιλαυτία και να αποκτήση φιλοθεΐα και φιλανθρωπία.

Μητροπ. Ναυπάκτου Ιερόθεος, «Η ιατρική εν πνεύματι επιστήμη». Η πράξη της ορθόδοξης ψυχοθεραπείας (έκδ. Ι.Μ. Γενεθλίου της Θεοτόκου, 2009, σ. 281).

*

ξδ'. Κατιωθείσαν την ψυχήν τω ρύπω της ηδονής, αποκαθαίρει πόνος και αφηλοί παντελώς αυτής την σχέσιν των υλικών, της προς αυτά φιλίας την ζημίαν μεταμαθούσης∙ δι' ην αιτίαν ο Θεός συγχωρεί τω διαβόλω, κατά κρίσιν δικαίαν, τους ανθρώπους βασάνοις καταπιέζειν.

ξε'. Ηδονή και λύπη, επιθυμία και φόβος και τα τούτοις επόμενα, τη φύσει των ανθρώπων προηγουμένως ου συνεκτίσθη...

Του εν αγίοις πατρός ημών Μαξίμου, Περί Θεολογίας κεφαλαίων εκατοντάς τρίτη (Φιλοκαλία των ιερών Νηπτικών, τ. Β').