πατρός αδήλου

ενταύθα την 'Ηραν φασίν
Αργείοι
κατά έτος λουμένην
παρθένον γίνεσθαι *

Ακούμε πως στην πελασγική Αττική οι άντρες σμίγανε με τις γυναίκες ανάκατα∙ πως τα παιδιά δεν ξέραν τους πατεράδες∙ πως πρώτος ο Κέκροπας έκαμε τα ζευγάρια αντρόγυνα και πως, ίσαμε τη βασιλεία του, τα παιδιά γενεαλογούνταν από τη μεριά των Μανάδων. Οι μυθικές αυτές πληροφορίες βεβαιώνουνται ξαφνικά από το νόμιμο της Αττικής που επιτρέπει το γάμο με ετεροθαλή ομοπάτρια αδερφή, όχι με ομομήτρια όμως. [...] Από μιαν αρχαιότερη, μ' άλλα λόγια κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από κάποιο τύπο Ομαδικού Γάμου, αληθινά αδέρφια στην πατριαρχική Αττική ξακολουθούνε νά 'ναι μοναχά τα γεννημένα από την ίδια μάνα.

Παναγής Λεκατσάς, Η Μητριαρχία. Και η σύγκρουσή της με την ελληνική Πατριαρχία (έκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2006 (1977), σ. 23).


-----
1. Οι ως άνω αντιλήψεις έχουν εκτοπιστεί από την Ανθρωπολογία και εμφανίζονται πια «μόνο σε μερικά φεμινιστικά κείμενα» (κατά πως σημειώνει στο οπισθόφυλλο ο ανθρωπολόγος Σ. Δημητρίου), αντιλήψεις οι οποίες όμως ασκούν ακόμη γοητεία σε μένα. Οι δυο λεξούλες πάλι του τίτλου ήδη από την αρχαιότητα ομολογούσαν αυτό ακριβώς το κατάλοιπο της εποχής της μητριαρχίας και γι' αυτό έχουν σχετική σημασία (ό.π., σ. 9).

2. Για το motto, άνοιξε και ίδε τα Κορινθιακά του Παυσανία (2, 38, 2). Η παράγραφος (σε μτφρ. έκδοσης Κάκτου) έχει ως εξής: «Στην Ναυπλία υπάρχει ιερό του Ποσειδώνα, λιμάνια και πηγή που λέγεται Κάναθος∙ εκεί, όπως λένε οι Αργείοι, κάθε χρόνο λούζεται η 'Ηρα και γίνεται παρθένα». Δεν είναι και λίγο να κερδίζει μια γυναίκα την παρθενιά της κάθε που λούζεται σε μια πηγή! Τέτοια πρέσβευαν οι Αργείοι μεταξύ των Ελλήνων. Κι ας ωκτείρει ο απόστολος τους 'Ελληνες... ['Ελλησι δε μωρίαν (-κατά την Α' προς Κορινθίους επιστολή (1, 23)-) ο εσταυρωμένος!]. Αυτός εγώ.-