Τρίτη 17 Αυγούστου 2021

εγκατάστασις Σλαύων...


Ο Φαλλμεράυερος έχει την ανυπόστατον γνώμην, ότι οι Σλάβοι κατέκτησαν διά των όπλων την Πελοπόννησον το 589 από γεννήσεως Χριστού έτος. […] Η αλήθεια είναι ότι, καθ' όλας τας μαρτυρίας μα και καθ' όλας τας πιθανότητας, μόνιμος εγκατάστασις Σλαύων εις το Βυζαντινόν Κράτος, εντός του έκτου αιώνος, δεν εγένετο ουδεμία. Αι εποικήσεις των φυλών τούτων ήρξαντο εντός της επομένης εκατονταετηρίδος και εξετελέσθησαν ουχί διά κατακτήσεως της Βυζαντινής χώρας αλλά δυνάμει συμβάσεων μετά της Βυζαντινής κυβερνήσεως, προς εκτέλεσιν οικείων αυτής βουλευμάτων. Εξ ού και η σιωπή των ιστοριογράφων.

Οι Σλάβοι δεν ήσαν έθνος έν, συμπαγές και υπό εθνάρχην έναν διατελούν, αλλά ήσαν διηρεμένοι εις πολλάς φυλάς, εχούσας ιδίους φυλάρχους και ίδια συμφέροντα. Εξερχόμενοι εις πόλεμον δεν οδηγούντο υπό ενός αρχηγού, ούτε υπήκουον εις μίαν γενικήν προσταγήν και έν γενικόν σχέδιον, ούτε εμάχοντο συντεταγμένοι, αλλά αγεληδόν, έκαστος κατά την ιδίαν αυτού βούλησιν και την ατομικήν γενναιότητα και τόλμην. Τοιούτος εσωτερικός οργανισμός, τοιούτος τρόπος πολέμου, καθιστούν τα έθνη ανίσχυρα προς κατάκτησιν αλλοτρίων χωρών και ανίκανα προς μόνιμον, διά του πολέμου εγκατάστασιν.

Η εποίκησις Σλαβικών τινών φυλών εις Πελοπόννησον συνέβη ότε λοιμικός θάνατος έβοσκεν και ερήμωνε την χώραν, αλλά και διότι οι κατηκοίσαντες τας βορείους επαρχίας του Βυζαντινού κράτους Σλάβοι, στερεωθέντες και πολλαπλασιασθέντες, ήρχισαν να στασιάζωσι, να αποποιώνται την πληρωμήν των φόρων και εν γένει να παραγνωρίζωσιν την Βυζαντινήν κυριαρχίαν. Η κυβέρνησις ησθάνετο προ πολλού την ανάγκην να ελαττώσει τας δυνάμεις αυτών και τα πλήθη, μετατοπίζοντας τινάς εις άλλας επαρχίας.

Οι δε Σλάβοι δεν εδυσκολεύθησαν να ενδώσωσιν εις τας περί τούτου αποφάσεις της, διότι, μακρυνόμενοι τοιουτοτρόπως από το κέντρον της Βυζαντινής εξουσίας, είχον ελπίδας μεγαλυτέρας ανεξαρτησίας, εισέτι δε επρόκειτο να μεταβώσιν εις χώραν πλουσιωτέραν, ως ολιγότερον παθούσα από τας καταστροφάς των παρελθουσών εκατονταετηρίδων, πιθανώτατον δε είναι και να έλαβον προνόμια περισσότερα, της Βυζαντινής κυβερνήσεως επειγομένης να επιτύχη τον διπλούν σκοπόν της.

Καθ' όσον ηξεύρομεν, αι φυλαί αύται εκατοίκησαν το πρώτον εις Ηλείαν, εις Μεσσηνίαν και εις Λακωνίαν. Σλάβοι, εγκατεστημένοι εις την Ηλείαν και την Πυλίαν, ήσαν πιθανώτατα και οι προσβάλοντες τας Πάτρας, περί τας αρχάς του ενάτου αιώνος, υποχρεωθέντες, μετά την ήτταν των, να δουλεύωσιν διά την εκκλησίαν του Αγίου Ανδρέου.

Εις δε την Λακωνίαν αναφέρονται υπό του Κωνσταντίνου Πορφυρογεννήτου, όστις διηγούμενος την επί Μιχαήλ του βασιλέως σταλείσαν εις την Πελοπόννησον εκστρατείαν, διά να καθυποταχθούν οι αποστατήσαντες Σλάβοι, αναφέρει: Μόνο δε οι Εζερίται και οι Μηλιγγοί κατελήφθησαν ανυπότακτοι εις την Λακεδαιμονίαν και το Έλος και επειδή όρος εστίν εκεί μέγα και υψηλότατον και τραχύτατον, καλούμενον Πενταδάκτυλος, κατώκησαν εις τας πλευράς του όρους εν μέσω τω ενί μέρει οι Μηλιγγοί, εν δε τω ετέρω οι Εζερίται.

Κατά την μαρτυρίαν ταύτην, οι Σλάβοι της Λακωνίας κατέφυγον εις τους βράχους του Ταϋγέτου, όπου ήλπισαν ότι θέλει εύρουν ασφαλές κατά της Βυζαντινής κυριαρχίας άσυλον. Επί του όρους τούτου εμφωλευμένους τους εύρον οι Φράγκοι, κατά τον δέκατον τρίτον αιώνα.

Οι Σλάβοι λοιπόν επώκησαν, το πρώτον, κατά τας δυτικάς και μεσημβρινάς επαρχίας της Πελοποννήσου, άτινας εμάστισεν η λοιμώδης νόσος του 746 έτους. Αν και αλλαχού της Χερσονήσου απαντώμεν Σλαβικά τινά ονόματα, ταύτα εξηγούνται ευκόλως, εκ των μεταναστεύσεων αυτών των ιδίων Σλάβων της Πελοποννήσου από επαρχίας εις επαρχίαν, εκ της μεταγενεστέρας εποικήσεως και άλλων Σλαβικών ή Σλαβιστί λαλουσών φυλών, ως και Βουλγάρων κατά τα τέλη του δεκάτου αιώνος, και τέλος εκ της επελεύσεως των Αλβανών, οίτινες βεβαίως έφερον μεθ’ εαυτών τινά Σλαβικά ονόματα της Ηπείρου εις Πελοπόννησον.

Κώστας Βούλγαρης, Ο Καρτέσιος στην Τρίπολη (έκδ. Πόλις, Αθήνα 2003, σσ. 70-74).

Δεν υπάρχουν σχόλια: