μαχμουρλίκι τουρκικόν

Ο γερο-Γιατζίνος μού έκαμε καφέν, χωρίς να τού παραγγείλω.
Δεν ήτο η ώρα τώρα δι' ομιλίαν. Εις τας ώρας του ροδίνου λυκαυγούς
κανέν τοιούτον δεν έχει τον τόπον του. Δεν είχε σκάσει ακόμη τ' αφιόνι.
Ήτο η ώρα διά μαχμουρλίκι τουρκικόν...*

[…] η Μαχούλα στα διηγήματα «Αμαρτίας Φάντασμα» και «Η Φαρμακολύτρα» που την αναφέρει ο Παπαδιαμάντης «ως συγγενή του ογδόου βαθμού», είναι ασφαλώς από τους συγγενείς του πατέρα του παπ' Αδαμαντίου, τους Εμμανουήλ, που ήταν όλοι τους ναυτικοί. Δεν μπόρεσα, δυστυχώς, να βρώ συγκεκριμένα στοιχεία γι' αυτή.

Επίσης η Μοσχούλα στο διήγημα «Όνειρο στο κύμα», πιστεύω ότι είναι φανταστικό πρόσωπο, καθώς και τα περισσότερα στοιχεία που αναφέρονται στ’ άλλα πρόσωπα στο διήγημα αυτό δεν είναι πραγματικά. Καμμιά ανάμνηση δεν υπάρχει στο νησί, ότι υπήρξε ποτέ έπαυλη στην περιφέρεια αυτή που αναφέρει το διήγημα κι έζησαν εκεί τα πρόσωπα που αναφέρονται. Μόνο το πρόσωπο του πάτερ Σισώη είναι πραγματικό.

Η Πολύμνια εξάλλου στο διήγημα «Ολόγυρα στη λίμνη» ήταν ασφαλώς κόρη δημοσίου υπαλλήλου που υπηρετούσε στο νησί. Και για το Λαλιώ στο διήγημα «Η Νοσταλγός» δεν μπόρεσα επίσης να βρώ περισσότερα στοιχεία από αυτά που αναφέρει ο Παπαδιαμάντης.

Ιω. Φραγκούλας, Ανεξερεύνητες πτυχές της ζωής του Αλεξ Παπαδιαμάντη (έκδ. Ιωλκός, Αθήνα 2002 (β΄), σσ. 208-209).

*

Ξαναμμένος καθώς ήμην εγώ, οχούμενος επάνω εις το Κοκκινέλι,
μού ήλθε να είπω εις τον καπετάν Κωνσταντήν:
- Μού δίνεις την άδειαν να πώ ένα τραγούδι της κυρίας; - Ευχαρίστως.
Και τότε απήγγειλα:
Ασπροκολοβολούσα μου, και άσπρη σαν το γάλα,
σένα σού πρέπει λεβεντιά, σού πρέπει και καβάλα.**

-----
* Το motto εκ του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, Άπαντα (έκδ. Δόμος, τόμος Δ΄, Αθήνα 1985, σ. 225), απ’ «Τα ρόδιν’ ακρογιάλια».
** Η κατακλείδα του ιδίου, εκ του διηγήματος: «Άσπρη σαν το χιόνι», Άπαντα (έκδ. Δόμος, τόμος Δ΄, Αθήνα 1985, σ. 197). Ο Ιω. Φραγκούλας το αποδίδει: «Ασπροκαβαλούσα μου» (ένθ. ανωτέρω, σ. 172).