Θά 'λεγε κανείς: Έστω ότι τα παραπάνω είναι σωστά, τί αποδεικνύουν πέραν τού ότι οι ηχομιμητικές ρίζες μπορούν να εμφανίζωνται με διάφορες εναλλακτικές μορφές; Εκείνο, νομίζω, που αποδεικνύουν, με την βοήθεια όχι μόνο της αρχαίας αλλά και της νεοελληνικής -ιδιαιτέρως μάλιστα αυτής- είναι ότι όχι μόνο ηχομιμητικές ρίζες αλλά και ηχοποίητες λέξεις με πλήρως διαμορφωμένα επιθήματα (του τύπου: βορβορυγή / κορκορυγή / βορβορυγμός / κορκορυγμός, πρβλ. ν.ε. γουργουλήθρα / βουρβουλήθρα / μπουρμπουλήθρα / πουπ'λήθρα) μπορούν να εμφανίζουν το φαινόμενο της ιδιάζουσας φωνητικής ποικιλίας και στα δύο σκέλη της αναδιπλασιασμένης ρίζας (κάτι για το οποίο έχουμε προτείνει τον όρο «συναμφετεροίωση»).
Δεν πρόκειται επομένως για την παράδοξη συμπεριφορά μιας ουρανοκατέβατης «προελληνικής» γλώσσας αλλά για τα παμπάλαια απομεινάρια μιας εκπληκτικής φωνητικής ρευστότητας που χαρακτήριζε την πρωτοελληνική και πρωτοΐνδοευρωπαϊκή στην αργή και βασανιστική της πορεία από την μίμηση στην δημιουργία.
*
[...] επιμένουμε και στην άποψη ότι η «νέα» ελληνική / «γραικική» διασώζει πρωτοελληνικούς λεξιλογικούς τύπους που κάνουν την πρώτη τους εμφάνιση στις λιγοστές πινακίδες της μινωικής Γραμμικής Α΄ γραφής.
*
Εύλογα, λοιπόν, προκύπτει το συμπέρασμα ότι οι αρχαιοελληνικές λέξεις κράββατος (κράβαττος) και κλήμα ετυμολογούνται πιθανώτατα βάσει ενδείξεων όχι μόνο ή τόσο της αρχαίας αλλά κυρίως της νέας ελληνικής, και ότι επίσης η φωνητική εναλλαγή β/μ έχει επισυμβή στο απώτατο παρελθόν της καθ' όλου ελληνικής, είναι δηλαδή χαρακτηριστική της πρωτοελληνικής.
Κι εδώ, βέβαια, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τις προκαταλήψεις των ξένων γλωσσολόγων, οι οποίοι, μη μπορώντας να εντάξουν την συγκεκριμένη εναλλαγή -ή και άλλες παρεμφερείς- στο σύστημα των δήθεν επιστημονικών νόμων που διέπουν την φωνητική συμπεριφορά των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών, αποφαίνονται ότι η εναλλαγή β/μ είναι χαρακτηριστική της λεγόμενης «προελληνικής», ήτοι μιας -κατά την άποψή τους- μη ελληνικής και μη ινδοευρωπαϊκής γλώσσας.
Ήρθε όμως καιρός να ξεστομίσουμε, χωρίς ίχνος έπαρσης, αλλά με τη σιγουριά των ανθρώπων που έρχονται σε επαφή με τα πράγματα από πρώτο χέρι, πως οι ξένοι επιστήμονες, παρά την ομολογουμένως απέραντη σοφία τους, εν προκειμένω υποπίπτουν σε μέγα σφάλμα, διότι δεν γνωρίζουν και συνακόλουθα δεν λαμβάνουν υπ' όψη τους τις πολύτιμες μαρτυρίες της νέας ελληνικής και των κατά τόπους περιφρονημένων διαλέκτων και ιδιωμάτων της.
*
Πάνε δύο αιώνες και παραπάνω, από τότε που ο Αδαμάντιος Κοραής διατύπωσε με κρυστάλλινη διαύγεια την μεγάλη αλήθεια, ότι η «γραικική», ήτοι η καταχρηστικώς ονομαζομένη «νέα» ελληνική, «σώζει πολλάς λέξεις ελληνικάς, και πολλάς σημασίας λέξεων, τας οποίας ματαίως ήθελέ τις ζητήσειν εις τα λεξικά, πολλά παράγωγα των οποίων εις τους συγγραφείς δεν ευρίσκονται παρά τα πρωτότυπα, και πρωτότυπα, των οποίων εις αυτούς δεν σώζονται παρά τα παράγωγα...»
Έκτοτε, μετά από ένα σύντομο «αιολοδωρικό» διάλειμμα, παγιδευθήκαμε στις επιστημονικοφανείς απόψεις των γερμανών νεογραμματικών που μετέφερε στα καθ' ημάς ο Γεώργιος Χατζηδάκις ήδη από το 1981, και, βοηθούντος και ενός κακώς εννοουμένου πατριωτισμού, υιοθετήσαμε την άποψη ότι όλα, μα όλα τα «νεο»ελληνικά γλωσσικά στοιχεία που συνδέονται με την αρχαιοελληνική είναι καρπός εξέλιξης της αττικής διαλέκτου -τη εξαιρέσει της τσακωνικής, της οποίας η συγγένεια με τη αρχαία δωρική διάλεκτο είναι προφανής.
Στις μέρες μας, μετά και την αποκρυπτογράφηση της μυκηναϊκής Γραμμικής Β΄, καθώς και την καθοριστική συμβολή των E. Furnée και R. Beekes στην μελέτη της λεγομένης «προελληνικής», της γλώσσας που ωμιλούνταν σ' αυτόν τον τόπο πολύ προ του 2.000 π.Χ., αποκτά και πάλι επικαιρότητα η άποψη του Κοραή, αφού πολλά «προελληνικά» λεξιλογικά στοιχεία (π.χ. βουνός / γουνός - βέφυρα / γέφυρα / δέφυρα κ.λ.π.) όχι μόνο είναι κοινότατα στην «νέα» ελληνική, αλλά και τα «παράδοξα» φωνητικά φαινόμενα που παρουσιάζουν (π.χ. εναλλαγή β/γ - γ/δ κ.λ.π.) ερμηνεύονται βάσει της «νέας» ελληνικής φωνητικής συμπεριφοράς. [...]
*
[και μία πρόταση:] η ταχύτατη ηλεκτρονική έκδοση του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής της Ακαδημίας Αθηνών, έκδοση η οποία θα είναι δυνατόν να αναπροσαρμόζεται και να εμπλουτίζεται καθημερινά με την προσθήκη και νέου υλικού.
Χρίστος Δάλκος, ενδοσυγκριτικά (εξαμηνιαίο βιβλιοπεριοδικό γλωσσικής, εθνικής και πολιτισμικής αυτοσυνειδησίας - τεύχος 1, 2021, έκδ. Δίαυλος, σσ. 17, 24, 32, 33-34, 43).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου