περί βιβλικών γλωσσών

Η Βίβλος γράφτηκε σε τρεις γλώσσες: Κλασική Εβραϊκή, Βιβλική Αραμαϊκή (ή Χαλδαϊκή) και Ελληνική γλώσσα (Ελληνιστική Κοινή).

Το μεγαλύτερο μέρος της Παλαιάς Διαθήκης είναι γραμμένο στα Εβραϊκά, υπάρχουν όμως και ορισμένα κείμενα στα Αραμαϊκά, καθώς και δέκα βιβλία γραμμένα στα Ελληνικά, τα λεγόμενα Δευτεροκανονικά.

Η Καινή Διαθήκη είναι γραμμένη στην Ελληνιστική Κοινή, παρότι παρουσιάζονται περιστασιακά αραμαϊκές λέξεις - χωρίς να προκαλεί έκπληξη το γεγονός αυτό, καθώς τα Αραμαϊκά ήταν η γλώσσα που φαίνεται πως μιλούσαν ο Ιησούς και οι σύγχρονοί του Ιουδαίοι.

*

Η κλασική Εβραϊκή γλώσσα ανήκει σε μια κατηγορία γλωσσών γνωστών ως «Κλασικές Σημιτικές γλώσσες» (Εβραϊκή, Συριακή, Αιθιοπική, Αραμαϊκή και Ακκαδική). Αυτή ήταν η κυρίαρχη γλωσσική ομάδα στην Εγγύς Ανατολή την εποχή της Παλαιάς Διαθήκης
Η κλασική Εβραϊκή έγινε η γλώσσα των Εβραίων όταν αυτοί εισήλθαν στη Χαναάν [...].
Αρχικά η Παλαιά Διαθήκη ήταν γραμμένη με λέξεις που αποτελούνταν μόνο από σύμφωνα. Αυτό ίσχυε μέχρι την εποχή των Μασοριτών (600-900 μ.Χ.), οπότε προστέθηκαν τα φωνήεντα και τα σημεία στίξης που υπάρχουν στις σημερινές έντυπες εκδόσεις της Εβραϊκής Βίβλου.

*

Η βιβλική Αραμαϊκή γλώσσα (Χαλδαϊκή). Όσο οι Ασσύριοι αποκτούσαν δύναμη, ανέπτυξαν την Αραμαϊκή ως την κοινή γλώσσα της αυτοκρατορίας τους, και αυτή απέκτησε ευρεία χρήση στην Εγγύς Ανατολή. Πρώτα η νεοβαβυλωνιακή αυτοκρατορία (605-539 π.Χ.) και στη συνέχεια η Περσική Αυτοκρατορία μετά την κατάκτηση της Βαβυλώνας (539-330 π.Χ.) συνέχισε αυτή την εκτεταμένη χρήση. Καθώς τα Αραμαϊκά αποτέλεσαν την lingua franca της Περσικής αυτοκρατορίας, ένα επίσημο αραμαϊκό ύφος υιοθετήθηκε για τα επίσημα και τα νομικά κείμενα. Αυτή η επίσημη Αραμαϊκή επηρεάστηκε από διάφορες προφορικές διαλέκτους κι έτσι κατέληξε στη μορφή των γραπτών Αραμαϊκών που βρίσκουμε στα αραμαϊκά τμήματα της Παλαιάς Διαθήκης.

[...] Η μορφή των Αραμαϊκών που χρησιμοποιείται στα κείμενα αυτά χρησιμοποιήθηκε από τους Εβραίους για μεγάλο χρονικό διάστημα τουλάχιστον μέχρι τον Μεσαίωνα. Η δημοτικότητα όμως της Αραμαϊκής γλώσσας, όπως είναι προφανές, ξεθώριασε με την προαγωγή της ελληνικής αυτοκρατορίας.

Παρότι η Καινή Διαθήκη γράφτηκε στα Ελληνικά, ο Ιησούς και οι σύγχρονοί του Ιουδαίοι θα πρέπει να χρησιμοποιούσαν τα Αραμαϊκά ως καθομιλουμένη. Για τον λόγο αυτόν, βλέπουμε ορισμένα ξεκάθαρα παραδείγματα αραμαϊκών επιρροών στο κείμενο της Καινής Διαθήκης όσον αφορά τόσο τις λέξεις όσο και το ύφος που έχουν υιοθετηθεί.

*

Παραδείγματα αραμαϊκών λέξεων που χρησιμοποιούνται στην Καινή Διαθήκη

Ματ 5:22 ρακά (σημαίνει «ανόητε»: όρος περιφρόνησης)
Ματ 16:17 Σίμων Βαριωνά (Βαρ είναι η αραμαϊκή λέξη που σημαίνει «Υιός»)
Ματ 27:46 και Μαρ 15:34 ηλί ηλί, λιμά σαβαχθανί (που σημαίνει «Θεέ μου, Θεέ μου, γιατί με εγκατέλειψες;»)
Μαρ 5:41 ταλιθά, κούμι (που σημαίνει «κορίτσι, σε διατάζω να σηκωθείς»)
Μαρ 7:34 εφφαθά (που σημαίνει «άνοιξε»)
Μαρ 10:51 ραββουνί (που σημαίνει «Πατέρα»), το ίδιο και Ρωμ 8:15· Γαλ 4:6
1Κο 16:22 μαράν αθά (που σημαίνει «έρχου, Κύριε»)

Reid Debra - Manser Martin, Ο συνοπτικός Οδηγός της Βίβλου (μτφρ. Ανν. Σουμέκα, επιμ. Κ. Χιωτέλλη, έκδ. Ελληνική Βιβλική Εταιρεία, Αθήνα 2016, σσ. 10-11, 12, ).