'Ελληνες και Βαρβάροι

[...]
Μέσα στον ύπνο μου άκουσα
Θά 'μουν ακόμη αγέννητος
Την έκρηξη του αλφαβήτου που έσπερνε
Τα πύρινα κομμάτια
Ενός πυρήνα νοήματος,
Ν' ανάβουν γύρω εκατοντάδες
Γαλαξίες με λέξεις.*

[...] εκατό χρόνια περίπου μετά τον Αλέξανδρο, ο μεγάλος σοφός Ερατοσθένης επέκρινε αυτούς που, ακολουθώντας τον Αριστοτέλη, χώριζαν τους ανθρώπους σε 'Ελληνες και Βαρβάρους και ζητούσε να τούς διακρίνουν μάλλον σύμφωνα με τον τρόπο του Αλέξανδρου, δηλαδή σύμφωνα με τις ηθικές και πνευματικές τους ιδιότητες, σε καλούς και κακούς, γιατί, όπως έλεγε, «ακόμα και ανάμεσα στους 'Ελληνες, βρίσκονται πολλοί κακοί άνθρωποι, ενώ ανάμεσα στους Βαρβάρους υπάρχουν άνθρωποι με υψηλό πολιτισμό όπως οι Ινδοί και οι 'Αριοι (Ιρανοί)· και άλλοι, όπως οι Ρωμαίοι και οι Καρχηδόνιοι, που είναι αξιοθαύμαστοι για τα πολιτικά τους χαρίσματα» [Στράβων, Γεωγραφία Ι, κεφ. IV.-Πλούταρχος, Περί της Αλεξάνδρου τύχης ή αρετής, Α΄6].

Αυτόν τον οικουμενισμό εξέφραζε και ο Ζήνων, ο θεμελιωτής του στωικισμού, όταν σκιαγραφούσε το όραμα ενός κόσμου που μοιάζει με μια μεγάλη ενιαία πόλη η οποία υπακούει σε έναν ενιαίο θεϊκό νόμο.

Κώστας Παπαϊωάννου, Η κληρονομιά του Αλεξάνδρου (μτφρ. Χριστίνα Σταματοπούλου, έκδ. Εναλλακτικές εκδόσεις, Αθήνα 2013, σ. 24).

-----
* Το motto σπάραγμα του ποιήματος «Ο πυρήνας του νοήματος» του Αντώνη Φωστιέρη από την συλλογή Θάνατος ο Δεύτερος (περ. Το Κοράλλι, τ. 35-36, Οκτ.2022-Μαρ.2023, σσ. 71-72).