Βρίσκω μεγάλο ενδιαφέρον στο άρθρο του ερευνητή-ιστορικού Αναστ. Φιλιππίδη με θέμα: Το "κλείσιμο" της Ακαδημίας Αθηνών το 529 μ.Χ.
Μετά το πόνημα της αγαπητής μας Μαριάννας Κορομηλά, "εν τω σταδίω", που αφορούσε την παρανόηση των στοιχείων για το αν και κατά πόσο ο Μέγας Θεοδόσιος απαγόρευσε τους Ολυμπιακούς αγώνες το 395 μ.Χ., έρχεται ο διακεκριμένος ιστορικός και ερευνητής, με προσεκτική μελέτη των αποκατεστημένων πια πηγών (ύστερα από τις κριτικές των κειμένων -του χρονογράφου Μαλάλα- εκδόσεις), και προχωρεί στην αποκατάσταση μιάς άλλης ιστορικής πλάνης.
Τί ακριβώς έκλεισε ο Ιουστινιανός στην Αθήνα και ποιές -τί είδους- "φιλοσοφικές" έρευνες απαγορεύτηκαν κατά τον 5-6 μ.Χ. αι. στην πάλαι ποτέ ένδοξη πόλη;
Αντιγράφω ένα μικρό απόσπασμα:
... στην Αλεξάνδρεια οι παγανιστές φιλόσοφοι έπεισαν τους Χριστιανούς ότι θα μπορούσαν να έχουν μια δογματικά ανόθευτη εκπαίδευση, χωρίς να διακινδυνεύουν την πίστη τους. Οι φιλόσοφοι της Αθήνας απέτυχαν σε αυτό.
Επομένως, υποστηρίζει ο Watts, το πρόβλημα με την Σχολή της Αθήνας δεν ήταν ότι εκεί διδασκόταν κάποια αντίθετη προς το Χριστιανισμό φιλοσοφία, αλλά ότι η Σχολή «προσπαθούσε να επηρεάση ευθέως την εκτέλεση θρησκευτικών πράξεων.
Σε άλλα μέρη η παγανιστική διδασκαλία συνέχισε να πληροφορή χωρίς να προσηλυτίζη και ήταν ευρέως δεκτή ως μια λειτουργία εντελώς χωριστή από την θρησκευτική πίστη».
[...]
Στην πράξη, όπως φαίνεται και από τα “Παράδοξα” του Δαμάσκιου, στη σχολή της Αθήνας, “φιλοσοφία”, αστρολογία και μαντική αποτελούσαν ένα ενιαίο σύνολο ανορθολογικών δεισιδαιμονιών το οποίο ο Ιουστινιανός προσπάθησε να αποβάλλη από την κρατικά μισθοδοτούμενη εκπαίδευση.
[...]
Με άλλα λόγια, η πολιτική του Ιουστινιανού διασφάλιζε το διακριτό ρόλο Κράτους και Θρησκείας, μη επιτρέποντας σε θρησκευτικές ομάδες να επεμβαίνουν στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Στάση που ασφαλώς θα χειροκροτούσαν και οι πιο ακραιφνείς διαφωτιστές στην Ελλάδα σήμερα!
[...]
Κατά την εποχή του Ιουστινιανού συγγράφηκε το ένα τρίτο των συνολικών ελληνικών σχολίων στον Αριστοτέλη τα οποία σώζονται μέχρι σήμερα... Αν μη τι άλλο, αντιλαμβανόμαστε ότι δύσκολα θα ονομάζαμε αυτά τα χρόνια «εποχή σκοταδισμού και διώξεων κατά της αρχαιοελληνικής φιλοσοφίας».
(Ολόκληρο το άρθρο εδωδά, όπως δημοσιεύθηκε στην τρέχουσα έκδοση (Ιούνιος 2007, σσ. 8-9) της Εκκλησιαστικής Παρέμβασης -μηνιαία έκδοση της Μητρ. Ναυπάκτου).
Με ενδιαφέρον παρακολούθησα τα στοιχεία που παραθέτει ο ερευνητής για την τύχη του έργου του Δαμάσκιου, τελευταίου διδάσκαλου της σχολής των Αθηνών, ενώ την ίδια στιγμή, την έκδοση του Φιλόπονου από το ΜΙΕΤ παρουσιάζει η "Βιβλιοθήκη" (Ελευθεροτυπία) της προηγούμενης (13-7-07) μόλις εβδομάδας, εδωδά...
1 σχόλιο:
Πολύ ενδιαφέρον. Παραθέτω συζήτησή μου με κάποιον φίλο προ δεκαετίας περίπου, σε κάποια λίστα συζητήσεως, για να καταλάβει ο κόσμος τι εστί Ιωάννης Φιλόπονος. (Αλλά το ίδιο αν όχι περισσότερο ενδιαφέροντα, είναι και τα περί Πλατωνικής Ακαδημίας. Ένα-ένα καταρρέουν τα αντιβυζαντινά μυθεύματα του «Δαυλού»...)
---------
Auto pou egw qewrw eksairetika endiaferon, istorikhs shmasias, pou den exei omws ereunhqei sobara istorika, einai to ekshs: H episthmh sth Dush ousiastika ksekinaei oxi me ton Koperniko (opws lene sunhqws), alla me ton _Galileo_. Autos katafere na anakalupsei thn ennoia ths _baruntikhs epitaxunshs_, kai sunepws twn adraneiakwn susthmatwn anaforas, kai epi tou opoiou basisthke olh h Neutwnia mhxanikh, kai kat' epektash olh h sugxronh episthmh. Epishs o Galileos apaithse to peirama kai h euresh newn metrhtikwn organwn (px, qermometra, xronometra akribeias, piesometra) na einai h _psuxh_ ths neas episthmhs. Alla, h euresh adraneiakwn susthmatwn eixe hdh _kaqara_ anakalufqei, kai malista enantion autwn pou presbeue o Aristotelhs (pou elege oti h pleon "fusiologikh kinhsh" htan auth ths epibradunshs, ousiastika), apo enan Byzantino tou 6ou aiwna (onoma;). Elege autos oti ean den uphrxe o aeras, tote ola ta swmata (aneksarthtws megeqous, barous, ulikou) pou afhnontai eleuqera tautoxronws, qa eprepe na peftoun (logw barous) sto edafos epishs tautoxronws. O,ti upotiqetai ekane o Galileos ston purgo ths Pizas! Twra, o Galileos ezhse ton 16o aiwna, opou Byzantio pleon den uphrxe pro pollou (ara kai o logos antiparaqeshs kai arnhsews twn italiwtwn se kaqe buzantino, apo xeri) kai opou ta Buzantina ellhnika grapta htan aneta melethsima. Idou loipon to erwthma: Eixe gnwrisei o Galileos ta grapta tou buzantinou
episthmona tou 6ou aiwna;! Einai dunaton auto na ereunhqei istorika;
---------
Polu evdiaferov. Prokeitai loipov gia tov Iwavvn tov Filopovo (Ale3avdreia, peripou 500-550 m.X.). Xristiavos (veoplatwvizwv) filosofos, ma8nmatikos kai astrovomos, ma8ntns tou veoplatwvikou filosofou Ammwviou tou Ale3avdrews. (Alloi ma8ntes tou teleutaiou ntav oi veoplatwvikoi Damaskios kai Simplikios.) Upestnri3e kai oti ta ouravia swmata dev kivouvtai "upo w8nsews proerxomevns apo vontika ovta, alla upo tns kivntikns duvamews, nv e8ese se auta o 8eos". (Toutestiv, oi kivnseis twv ouraviwv swmatwv eivai fusikes.) 8ewreitai etsi 8emeliwtns tns ouraviou mnxavikns. Prwtos avafer8nke stnv idea tns adraveias. Egraye episns polla sxolia se suggrammata tou Aristotelous.
---------
Opws eipa kai se prohgoumeno, pragmati htan o Filoponos.
Apo de to komati tou pou paraqeses pio panw, menw pio polu ekplhktos. O logos einai aplos. H xristianikh qrhskeia presbeue (kai presbeuei) oti h drash tou Qeou sta egkosmia einai sunexhs kai adiallhpth. "Autos krata ton kosmo en fusikh uparksei" (qa to elega). Auth einai kai h basikh filosofikh qesh tou _qe.i.smou_ ("theism" agglisti). Kai mia teteia qesh einai se safh rhksh me thn allh filosofikh qesh twn _de.i.stwn_ ("deism" sta agglika), opou o kosmos upotiqetai "kourntisthke" kapote apo ton Qeo, alla ektote den exei kamia douleia gia na parembainei sta tektainomena autou tou kosmou. Einai pasifanes oti o Filoponos eksefraze antilhpsh mh (epishmh) xristianikh, ara mou kanei entupwsh pou den tou fagane to kefali. Isws epeidh akoma ta basika qeologika dogmata den eixan akomh ksekaqaristei epi thn epoxh tou (ginane kai meta oikoumenikes sunodoi, etsi den einai; ), na mporese na glutwsei to kefali tou. Isws. Edw akomh kai o Neutwnas emeine gera sth qe.i.stikh qesh, legontas oti h xrhsh twn "kentromolwn baruntikwn dunamewn", pou ekanan tis eksiswseis tou na anaparistoun me arketh akribeia tis planhtikes kinhseis, htan to apotelesma oti "ebale tous aggelous na traboun apo ta mesa, anti na sprwxnoun apo ta eksw tous planhtes"!:-) Polu meta ton Neutwna, kai kuriws apo ton Laplace, ftasame sto gnwsto "ma o Qeos den mpainei pouqena stis eksiswseis mou,- den ton xreiazomai san upoqesh ergasias!".
Shmera bebaia, logw kbantikhs kai piqanokratias, _ean_ kapoios _tautisei_ to "qe.i.ko xeri" me thn "mh-anagwgisimh stoxastikothta", tote oi qe.i.stes bgainoun apo panw!... (Se auto to shmeio,- kai enantion twn de.i.stwn).
Δημοσίευση σχολίου