το κορμί

Ο πόνος του κορμιού! Δεν υπάρχει τίποτ' άλλο που να κάνει πιο δυστυχισμένη την ψυχή και το πνέμα. 'Ολ' αυτά είνε κορμί. Και σαν πονά το κορμί όλα πάνε κατά διαβόλου. Ο κόσμος είνε ωραίος, κι ο άνθρωπος είνε καλόκαρδος, μεγαλόψυχος ή ευτυχισμένος, κι όλα τα καλά πράματα έχουν αξία, μονάχα σαν είνε γερό το κορμί. Η πλάση υπάρχει μόνο μέσο του κορμιού. Η ισορροπία της κρατιέται από την ισορροπία του.

Στρατής Μυριβήλης, Η ζωή εν τάφω

'Oπως σταχυολογείται από τον Roderick Beaton (Εισαγωγή στη νεότερη ελληνική λογοτεχνία, Νεφέλη 1996, σ. 185).

σφετέρησιν ατασθαλίησιν

"Ατρείδη, μη ψεύδεσαι, ενώ ειξεύρεις να ομιλήσης ορθώς· ημείς σού καυχώμεθα, ότι είμεθα πολύ καλλίτεροι των πατέρων (ημών)· ημείς και εκυριεύσαμεν τον τόπον των επταπύλων Θηβών, ενώ ολιγώτερον στρατόν ωδηγήσαμεν ενώπιον ισχυροτέρου τείχους, επειδή είχομεν πίστιν εις τα σημεία των θεών και εις την βοήθειαν του Διός· εκείνοι όμως κατεστράφησαν διά τας ιδίας αυτών αμαρτίας. δια τούτο μη μού βάζης ποτέ τους πατέρας (ημών) εις ομοίαν (με ημάς) τιμήν." (Δ 404-410)

Απόλογος του Σθένελου, υιού του Καπανέως προς τον στρατηγό Αγαμέμνονα.


[στο πρωτότυπο έχει ως εξής:]

"Ατρείδη, μη ψεύδε' επιστάμενος σάφα ειπείν.
ημείς τοι πατέρων μέγ' αμείμονες ευχόμεθ' είναι·
ημείς και Θήβης έδος είλομεν επταπύλοιο
παυρότερον λαόν αγαγόνθ' υπό τείχος άρειον,
πειθόμενοι τεράεσσι θεών και Ζηνός αρωγή.
κείνοι δε σφετέρησιν ατασθαλίησιν όλοντο.
τω μη μοι πατέρας ποθ' ομοίη ένθεο τιμή".

σάφα = αληθώς, ορθώς
ημείς = εγώ και ο Διομήδης, ως κοινωνοί της στρατείας των Επιγόνων.
καί = ανήκει εις το είλομεν: ημείς δεν επολιορκήσαμεν μόνον, όπως οι πατέρες ημών, αλλά και εκυριεύσαμεν. Τούτο εγένετο δέκα έτη μετά την στρατείαν των Επτά.
τοι = σοι
Θήβης έδος = περίφρασις του Θήβην
έδος = κυρίως κάθισμα, είτα σημαίνει κατοικίαν, τόπον
παυρότερον = ολιγώτερον στρατόν ή οι πατέρες ημών
άρειον = καλλίτερον τ. έ. ισχυρότερον. Μεγάλην αντίθεσιν αποτελεί προς το παυρότερον. Αμφότερα εξαίρουσι την αρετήν των Επιγόνων· διότι με στρατόν ολιγώτερον του των Επτά εκυρίευσαν το τείχος των Θηβών, ό ην ισχυρότερον ή επί των Επτά. Είχον λοιπόν ενισχύσει οι Θηβαίοι τα τείχη αυτών μετά την προσβολήν των Επτά.
πειθόμενοι = αιτιολογεί το είλομεν
Ζηνός αρωγή = αύτη εδηλούτο εν τοις αισίοις των θεών σημείοις. Ο Σθένελος αντιτάσσει την ευσέβειαν των Επιγόνων προς την ασέβειαν των Επτά (πλην του Αμφιαράου).
ατασθάλλω, ατάσθαλος, ατασθαλίη = ανοησία, αλαζονεία, ασέβεια
τω = διά τούτο
ομοίη ένθεο τιμή = μη τους βάζης εις την αυτήν τιμήν, μη τους κάμνης ισοτίμους προς ημάς τους Επιγόνους.
μή ποτε = μηδέποτε

(απόδοση, υπό Α.Ξ. Καραπαναγιώτου (1893), έκδοση βασισμένη στην Ιλιάδα του J. La Roche.)

'Αλλο απόσπασμα από το ίδιο έργο εδωδά.

ένα παιδί

«Μάς χωρίζει μια αναπνοή» μού είχε πεί η Μιράντα «εγώ εισπνέω, ενώ εσύ φυσάς τον αέρα από τα πνευμόνια σου, προσπαθώντας να τα αδειάσεις. Εγώ θέλω να γεμίζουν, θέλω να πάρω μέσα μου τον κόσμο, γι' αυτό θέλω ένα παιδί... 'Ενα παιδί είναι ο κόσμος μέσα σου».

Μαρία Μήτσορα, Με λένε λέξη (έκδ. Πατάκη, σσ. 156-157).

μαύρα τακούνια

"οράν φάος ηελίοιο" σημαίνει στον 'Ομηρο "ζω"

Σαν σήμερα κηδεύαμε την Τερέζα
'Εβρεχε κι οι πιο πολλές ομπρέλες δεν είχαμε.
Εμείς φτάσαμε με τον ηλεχτρικό, με τα λεωφορεία άλλες.
'Ηταν η Νότα, όλο έκλαιγε, κι η Λόλα –τότε ζούσε
κι η Φωτεινή με μαύρο πανωφόρι κι άλλες που δεν τις ξέραμε
από την πιάτσα της σκοτωμένης.
'Οταν κατέβασαν το φέρετρο, με τα χώματα να το σκεπάσουν
βγήκε μπροστά απ' τα φτυάρια, τον ιερέα έπιασε η Χαρίκλεια·
κάτι πήγε να φωνάξει – καθάρματα; γαμημένοι;
'Εκλαιε, δεν μπόραε.
Μείναμε μέχρι που έπεσεν ο ήλιος. Μάς βγάλανε μετά
γιατί τις πόρτες κλείνουνε μόλις βραδιάσει.

Κείνο το βράδυ στης Βιολέτας μαζευτήκαμε.
'Αντρες σ' αυτά δεν είχαμε. Δε θέλαμε.

Γιώργος Χρονάς, από τη συλλογή Τα μαύρα τακούνια (Εγνατία - τραμάκια 1979) – στον άρτι εκδοθέντα συλλογικό τόμο Τα ποιήματα 1973-2008 (Οδός Πανός 2008) σ. 97. Το ποίημα έχει κάτι το καβαφικόν στην εκφορά.