Παρασκευή 8 Μαρτίου 2019

ο αιγυπτιακός κανόνας


Ο αιγυπτιακός κανόνας έχει μελετηθεί από πολλούς και ο συστηματικός τρόπος με τον οποίο οργάνωναν τα γενικά στοιχεία της παράστασης του ανθρώπινου σώματος στη ζωγραφική, τα ανάγλυφα και τη γλυπτική, τεκμηριώνεται άμεσα από έναν αριθμό δοκιμαστικών κομματιών που άφησαν πίσω τους οι γλύπτες.

Οι τάφοι των Θηβών, κυρίως της 18ης Δυναστείας (γύρω στο 1500 π.Χ.), είναι διακοσμημένοι με τοιχογραφίες σε πολλές από τις οποίες διακρίνονται ακόμη οι οδηγοί, δίνοντας πολύ σαφή εικόνα του συστήματος χάραξης. Όπως γράφει και ο διακεκριμένος αιγυπτιολόγος Heinrich Schäfer, «Παρατηρούμε ότι η μέθοδος παράστασης με βάση τη μετωπική απεικόνιση, στα χέρια ενός λαού με αίσθηση γεωμετρίας όπως αυτή που είχαν οι Αιγύπτιοι, αποτελεί το πλέον κατάλληλο έδαφος για να γεννηθεί και να αναπτυχθεί ένα σύστημα προσδιορισμού των αναλογιών. Μόνο μέσα σ' ένα τέτοιο σύνολο συσχετισμών έχει θέση η πληθώρα γραμμών και κουκίδων που δηλώνουν αναλογίες, που στην Αίγυπτο τις βλέπει κανείς όπου κι αν στρέψει το βλέμμα του».

*

Η σύγχρονη έρευνα έδειξε επιπλέον ότι κατά πάσα πιθανότητα οι κούροι και μερικά ακόμη ελληνικά γλυπτά χαράζονταν με προσοχή, σύμφωνα με κανόνες αναλογιών, όπως και τα αρχαιότερα γλυπτά των Αιγυπτίων (χωρίς οι κανόνες να έχουν υποχρεωτικά τους ίδιους νόμους).

Γραπτή αναφορά του γεγονότος αυτού μάς δίνει ο Διόδωρος, που τον 1ο π.Χ. αιώνα έγραφε για τον Θεόδωρο και τον Τηλεκλή δύο Σάμιους γλύπτες του 6ου π.Χ. αιώνα, που εφαρμόζοντας το «αιγυπτιακό» σύστημα κατασκεύασαν δύο ημίση ενός αγάλματος του Πυθίου Απόλλωνα –ένα στην Έφεσο και ένα στη Σάμο- τα οποία στη συνέχεια ενώθηκαν με θριαμβευτική επιτυχία.

Colin Renfrew, Το Κυκλαδικό Πνεύμα. Αριστουργήματα της Συλλογής Νικολάου Π. Γουλανδρή (μτφρ. Κλ. Παλυβού, έκδ. Ομώνυμο Ίδρυμα & Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Αθήνα 1991, σσ. 134-135).

Δεν υπάρχουν σχόλια: