[…] ώς τις ύστατες εξελίξεις της θεογονίας, ο τεκνοποιός έρωτας εξακολουθεί να είναι η διέπουσα αρχή. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει αμεταβλησία στον έρωτα: δεν παύουν και σ' αυτόν να εκδηλώνονται βαθιές μεταμορφώσεις. Αν στα όντα της γενιάς των Τιτάνων διαπιστώσαμε ότι ο Έρωτας ωθούσε στην τεκνοποιία, χωρίς ιδιαίτερες μάλιστα εκλεπτύνσεις, εδώ τα πράγματα αλλάζουν. Οι Κρονίδες έχουν πιο διακριτή ατομικότητα απ' ό,τι οι πρόγονοί τους. Διαθέτουν μια πιο πλούσια και πιο κατεργασμένη προσωπικότητα. Η ερωτική παρόρμηση γίνεται ήδη σ' αυτούς πιο συνειδητή και εξελίσσεται σε μια έφεση για ηδονή. Παράλληλα, ο έρωτας παίρνει σιγά-σιγά και μια συναισθηματική επένδυση. Τώρα χρειάζεται και στον έρωτα στρατηγική. Το βλέπουμε στην Ιλιάδα του Ομήρου. [...]
Ο Ησίοδος πάλι, με τρόπο αλήθεια πολύ διακριτικό, επισημαίνει επίσης αυτή την εξέλιξη των ερωτικών ορμέμφυτων. Για να υποδηλώσει ενώσεις οι οποίες επιτελούν ακόμα, στους απογόνους του Κρόνου, μια θεογονική και μόνο λειτουργία, ο Ησίοδος μεταχειρίζεται εκφράσεις παρόμοιες μ' εκείνες που είχε χρησιμοποιήσει και στην περίπτωση προγενέστερων θεών. Ενώνονται, λέει, και κάποτε προσθέτει και το «εν φιλότητι». Ωστόσο, ο Ησίοδος δίνει τώρα, κάπου-κάπου, και μια καινούργια διασαφητική λεπτομέρεια. […] ένα επίθετο ή ένα άλλο συμπλήρωμα προορισμένο να υπογραμμίσει τα θέλγητρα αυτής […]
*
Αυτό το ψυχολογικό βάθεμα του έρωτα έχει σπουδαίες συνέπειες. Από κίνητρο για τεκνογονία, ο έρωτας γίνεται στο εξής μια διψασμένη αναζήτηση για ηδονή, μια διάφανη εξωτερίκευση ενός συναισθήματος, δίχως γενετικό επακόλουθο. […] Έτσι, ο Έρως δεν είναι πλέον μόνο ο δυναμικός υποκινητής της αναπαραγωγικής διαδικασίας, του οποίου η δραστηριότητα εξασφάλιζε την εξέλιξη της κοσμογονίας. Ο μικρός αυτός γιος της Αφροδίτης συνεχίζει βέβαια και τώρα να συμβάλλει στη διαιώνιση του σύμπαντος, αλλά, από δώ και στο εξής, μπορεί επίσης να πειραματιστεί πιο ελεύθερα με την εξουσία του. Η μητέρα του είναι μια πολύ σημαντική θεά.
Αυτή η μετάλλαξη του έρωτα κατά την εποχή των απογόνων του Κρόνου συνοδεύεται κι από μιαν άλλου τύπου, διπλή εξέλιξη. Οι θεοί, καθώς είναι τώρα προικισμένοι με ποικίλους και αλληλοσυμπληρούμενους ρόλους, συγκροτούν πια μια οργανωμένη κοινωνία. Οι άνθρωποι πάλι δέχονται τον εκπολιτισμό. [...]
Και μάλιστα, πέρα από τη δράση της στους τεκνοποιούς δεσμούς που εξασφαλίζουν τη διαιώνιση των ήδη δημιουργημένων ειδών, μπορεί και σμίγει ακόμα και «ζευγάρια» που είναι από τη φύση τους στείρα. Σ' αυτά, η ομορφιά κι η ευτυχισμένη πληρότητα που προσφέρει η Αφροδίτη είναι αυτοσκοποί. Και να που τα δώρα της θεάς του έρωτα δεν είναι πια αποκλειστικά στολίδια για γυναικεία πρόσωπα. Ομορφαίνουν επίσης και τους νέους άντρες. Έτσι, ο Δίας θα ερωτευθεί το Γανυμήδη· ο Απόλλωνας τον Υάκινθο.
Jean Rudhardt, Έρως και Αφροδίτη στα κοσμολογικά συστήματα των αρχαίων Ελλήνων (μτφρ. Ν. Πετρόπουλος, έκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα 1996, σσ. 78-79, 81, 82, 83-84).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου