απ’ αφορμή την Μόνα Λίζα

κοντολογίς
έπεσα οικειοθελώς σε όλες σου τις παγίδες *

Η ομορφιά της δεν βασίζεται μόνο στο συνδυασμό των εξωτερικών χαρακτηριστικών, αλλά φωτίζεται από ένα βλέμμα και ένα χαμόγελο, ένα χαμόγελο αινιγματικό που μοιάζει να θέλει να πεί κάτι. Πόσο θα θέλαμε ν' ακούσουμε τη φωνή της! Η ίδια η φωνή, αλλά και αυτό που λέει η φωνή αποτελούν μέρος της ομορφιάς μιας γυναίκας.

Με τη φωνή η γυναίκα εκφράζει ό,τι αισθάνεται, αλλά επίσης και ό,τι νοσταλγεί, ό,τι ονειρεύεται και το ανείπωτο, που προσπαθεί ωστόσο να ειπωθεί. Η επιθυμία του λόγου συγχέεται με την επιθυμία της ομορφιάς. Η επιθυμία του λόγου προστίθεται στη γοητεία της ομορφιάς.

Είναι τελικά πασιφανές ότι η ομορφιά της γυναίκας δεν προκύπτει απλώς από μια σωματική εξέλιξη, αλλά ότι είναι μια κατάκτηση του πνεύματος. Αυτή η κατάκτηση μάς αποκαλύπτει ότι η αληθινή ομορφιά είναι συνείδηση της ομορφιάς και ορμή προς την ομορφιά, ότι γεννάει την αγάπη και ότι εμπλουτίζει την αντίληψή μας για την αγάπη.

*

Υπάρχει πράγματι ένα μυστήριο του βλέμματος. Από πού προέρχεται η ομορφιά ενός βλέμματος; Οφείλεται απλώς στη φυσική όψη των ματιών, βλέφαρα, βλεφαρίδες, απόχρωση της ίριδας κλπ; Η φυσική ομορφιά των ματιών μπορεί ασφαλώς να συμβάλει σε αυτό, στο βαθμό που μπορεί να αφυπνίσει στο πλάσμα που την αντίκρισε την έννοια της ομορφιάς. Αλλά εξαιτίας αυτού ακριβώς, το βλέμμα είναι κάτι περισσότερο από τα μάτια.

Όλες οι γλώσσες δεν δέχονται την ιδέα ότι τα μάτια είναι «το παράθυρο της ψυχής»;

Η ομορφιά του βλέμματος έρχεται από ένα φώς που αναδύεται από τα βάθη του Όντος. Μπορεί επίσης να έρχεται από ένα εξωτερικό φώς που τη φωτίζει, ιδίως όταν το βλέμμα συλλαμβάνει στιγμιαία κάτι το ωραίο ή συναντά ένα άλλο βλέμμα αγάπης και ομορφιάς.

François Cheng, Πέντε στοχασμοί για την ομορφιά (μτφρ. Μ. Παπαδήμα-Μ. Λεοντάρη, έκδ. Εξάντας, Αθήνα 2011, σσ. 55-56, 58).

-----
* Το motto εκ της Σάρας Θηλυκού, Στον κήπο γυναίκα (αυτοέκδοση, Αθήνα 2020, σ. 29).