ένα είδος «ποιοτικού άλματος»

Έως το φώς
έπεσε
ο εωσφόρος.*

[…] μια μικρή παρένθεση αναφερόμενοι σε έναν σημαντικό σταθμό στη μακρά εξέλιξη του ανθρώπινου σώματος. Είναι αναμφισβήτητο ότι ανάμεσα στη Μόνα Λίζα και τη γυναίκα των σπηλαίων υπάρχει ένα είδος «ποιοτικού άλματος».

Ωστόσο στη γυναίκα των σπηλαίων βρισκόταν ήδη όλη η υπόσχεση της ομορφιάς του ανθρώπινου όντος. Γιατί «η όρθια στάση» υπήρξε η αφετηριακή στιγμή μιας καθαρά ανθρώπινης ύπαρξης. Αυτή η όρθια στάση οδήγησε σε μια τριπλή απελευθέρωση. Απελευθέρωσε τα χέρια, γεγονός το οποίο επέτρεψε τον Homo faber. Απελευθέρωσε τη γλωττίδα και τη φωνητική χορδή, γεγονός που επέτρεψε στην ανθρώπινη φωνή να γίνει αυτό το μαγικό εργαλείο για το λόγο και το τραγούδι, και στον άνθρωπο να γίνει αυτό το όν της γλώσσας και της σκέψης.

Τέλος, απελευθέρωσε το πρόσωπο. Αντί να είναι ένα «ρύγχος» που προχωράει έρποντας στο έδαφος σαν του ζώου που περιπλανιέται διαρκώς αναζητώντας την τροφή του, το πρόσωπο αποτελεί πλέον μέρος του κεφαλιού, που στέκεται ήρεμα και ευγενικά πάνω στους ώμους. Αυτό το πρόσωπο μπορεί να στρέψει, με μια κυρίαρχη άνεση, το βλέμμα του ψηλά και μακριά, να ανταλλάξει ένα χαμόγελο με τους ομοίους του, να αφήσει να φανούν συναισθήματα και συγκινήσεις που προέρχονται από τα βάθη, υψώνονται προς την κορυφή και που εντέλει το διαμορφώνουν.

Τολμάμε να διαβεβαιώσουμε ότι, αν κάθε πρόσωπο που δείχνει μίσος είναι άσχημο, αντιθέτως, κάθε ανθρώπινο πρόσωπο που δείχνει καλοσύνη είναι ωραίο. Το πρόσωπο είναι αυτός ο μοναδικός θησαυρός που ο καθένας μας προσφέρει στον κόσμο. Αρμόζει να μιλάμε για το πρόσωπο μ' αυτούς ακριβώς τους όρους, της προσφοράς ή του ανοίγματος. Γιατί το μυστήριο και το κάλλος ενός προσώπου δεν μπορούν τελικά να γίνουν αντιληπτά και να αποκαλυφθούν παρά μόνο από άλλα βλέμματα ή ένα άλλο φώς.

François Cheng, Πέντε στοχασμοί για την ομορφιά (μτφρ. Μ. Παπαδήμα-Μ. Λεοντάρη, έκδ. Εξάντας, Αθήνα 2011, σσ. 54-55).

-----
* Στο motto όμως στιχάκι μόνο του π. Γενναδίου Δεμερτζή, Εικόνες (έκδ. Μικρός Αστρολάβος, Αθήνα 2009, σ. 23).