για τις εμφανίσεις του αναστάντος

Σύμφωνα με την προπαύλεια ομολογία και τον σχετικό παύλειο κατάλογο, ο αναστημένος Ιησούς πρώτα φανερώθηκε στον Πέτρο, ύστερα στο σύνολο των «Δώδεκα», και ακολουθούν οι εμφανίσεις προς τους πεντακοσίους αδελφούς, προς τον Ιάκωβο τον Αδελφόθεο, προς όλους τους Αποστόλους και τέλος προς τον ίδιο τον Παύλο. Ο Πέτρος τίθεται εδώ ως ο πρώτος στον κατάλογο των εμφανίσεων.

Η παράδοση αυτή των εμφανίσεων που διαφυλάχθηκε και προβλήθηκε από όλες τις πλευρές των ιερών κειμένων (βλ. Λουκ. 24, 34· Ιωάν. 21, 15 εξ., Α΄ Κορ. 15, 5), έχει ως σκοπό να διαμορφώσει μάλλον και έναν «τύπο» κλήσεως στην αποστολικότητα με κριτήριο πάντοτε την εμπειρία της ανάστασης. Η ιστορική και θεολογική σημασία της συγκεκριμένης περίπτωσης εμφάνισης του Αναστάντος ονομαστικά προς τον Πέτρο είναι πολύ μεγάλη και έχει την έννοια της αποκατάστασης του μαθητή στην αποστολικότητα μετά το γεγονός της άρνησής του. Κατά συνέπεια, κάθε κλήση στην αποστολικότητα παραμένει έγκυρη όχι μόνο εξαιτίας της ύπαρξης των βασικών προϋποθέσεων, αλλά κυρίως εξαιτίας του κριτηρίου της κοινωνίας με τον αναστάντα Χριστό (βλ. Α΄ Κορ. 15, 8).

Μια δεύτερη ονομαστική αναφορά στον κατάλογο των εμφανίσεων είναι κι εκείνη προς τον αδελφόθεο Ιάκωβο, που αναφέρει ο Απόστολος Παύλος (Α΄ Κορ. 15, 7) και που εντυπωσιάζει γιατί η ξεχωριστή αυτή εμφάνιση δεν μνημονεύεται από κανέναν άλλο ιερό συγγραφέα. Έχει μάλιστα υποστηριχθεί από πολλούς ερμηνευτές, ότι η παράδοση αυτή για την εμφάνιση του Αναστάντος στον Ιάκωβο μπορεί να θεωρηθεί και ως η αρχαιότερη από όλες, γιατί ανήκει σε μια καθαρά ιουδαιοχριστιανική και παλιά ιεροσολυμητική παράδοση. Επομένως, το σχετικό με τον Ιάκωβο χωρίο του Αποστόλου Παύλου (Α' Κορ. 15, 7), πιθανώς να εκφράζει παλαιότερη παράδοση και από εκείνην περί του Πέτρου (Α΄ Κορ. 15, 5) και είναι δυνατό να τοποθετηθεί πολύ πριν το 55 μ.Χ., χρόνο συγγραφής της Επιστολής αυτής. Φαίνεται να είχε ως σκοπό την προβολή ως «πρώτου» του «επισκόπου» Ιεροσολύμων Ιακώβου.

Μόνο αργότερα ο Πέτρος εμφανίζεται στην κεφαλή του καταλόγου των εμφανίσεων και θα είχε ως σκοπό και πάλι την προβολή από άλλες πλέον κοινότητες ως «πρώτου» τη τάξει του δικού τους Αποστόλου. Ακριβώς γι' αυτό και η αντιοχειανή χριστιανική κοινότητα, με την οποία συνδέεται στενά η «νεότερη» παράδοση του Παύλου (Α΄ Κορ. 15, 5), αποσιωπά τον Ιάκωβο και προτάσσει τον Πέτρο, όπως εξάλλου κάνουν μετά ταύτα και όλοι οι άλλοι ιεροί συγγραφείς (βλ. Λουκ. 24, 34· Ιωάν. 21, 15 εξ.).

*

Το «σώμα» του Αναστάντος, αν και τώρα είναι «σώμα πνευματικόν» (Α΄ Κορ. 15, 44-49), δεν παύει να είναι σώμα αληθινό και πραγματικό, μεταμορφωμένο από το ίδιο το Πνεύμα (βλ. Ρωμ. 1, 4) και αναστημένο από τον ίδιο τον Θεό Πατέρα (βλ. Πράξ. 2, 24). Αυτό το «σώμα» δεν υπόκειται τώρα στους περιορισμούς της παρούσας ζωής (Ιωάν. 20, 19 εξ.), υπόκειται όμως σε επιβεβαιώσεις και «ψηλαφήσεις».

*

Στα ιερά κείμενα των Ευαγγελίων, παράλληλα με τις επιβεβαιώσεις για τις εμφανίσεις του Αναστάντος, έχουμε συνεχώς και αντίστοιχες αμφισβητήσεις και λογικές αντιδράσεις, που φανερώνουν μια πλήρη έλλειψη ενθουσιαστικών τάσεων και εσχατολογικών εξάρσεων. Ούτε μπορούμε να πούμε, πως η ανάσταση ξεπήδησε ως θεολογική «ιδέα» από κάποια θρησκευτική πίστη. Συνέβη μάλλον το εντελώς αντίθετο. Η πίστη ξεπήδησε από το γεγονός της ανάστασης.

Ο Αναστάς είναι σήμερα παρών στην πίστη και στη ζωή της Εκκλησίας,
όχι μόνο διά μέσου του ιστορικού εκείνου γεγονότος
και διά μέσου της μαρτυρίας των πρώτων αυτοπτών μαρτύρων,
αλλά κυρίως τώρα διά μέσου των μυστηρίων της Εκκλησίας
και ιδιαίτερα του μυστηρίου της θείας Ευχαριστίας, όπου εκεί,
και συγκεκριμένα «εν τη κλάσει του άρτου», «αναγνωρίζεται» και πάλι ο Ιησούς

από τους πιστούς του ως ο ζών Κύριος της ζωής και της ιστορίας (Λουκ. 24, 35).*

Γεώργιος Πατρώνος, Η ιστορική πορεία του Ιησού από τη φάτνη ώς το κενό τάφο (έκδ. Δόμος, Αθήνα 1991, σσ. 518-519, 522, 527). -Η κατακλείδα εκ του ιδίου (ό.π., σ. 529).