Μού ήρθε με το πρωϊνό ταχυδρομείο. Πρόσκληση.
Τον Θανάση Μπακογιώργο τον έχω συνδέσει με μιά κρύα βροχερή νύχτα και την Θεσσαλονίκη του, πόλη όπου ζεί και εργάζεται (ευρυτάνας ο ίδιος) με το πενάκι του. Εκεί στο λοξό δρομάκι, την Λούη, στ' αριστερά ανεβαίνοντας την Ναυαρίνου και τον Ιππόδρομο.
Περιπλανώμενος αλώνιζα, ξέμπαρκος πάλι, ένας Θεός ξέρει τί γυρεύοντας. Γύρω σκοτάδι κι είχε μέσα φώς. Τράβηξαν το βλέμμα μου οι βυζαντινότροποι πίνακες και στο βάθος ο ίδιος. 'Ανοιξα και μπήκα. Δεν ξέρω γιατί. Κάτι οι πίνακες, κάτι το ζωντανό θέμα, γάτης που νιαούριζε. Πάλευε κάποιες λεπτομέρειες ακόμη. 'Εκθεση ετοίμαζε και βιαζόταν να προλάβει τις ημερομηνίες. Κάναμε κουβέντα. Δεν έλεγε όχι στην συντροφιά -ώρα περασμένη- να δείξει το έργο του κιόλας.
Ζεστός ο λόγος του, ανοιγόταν στην καρδιά που ήθελε επιτέλους να τα βρεί, με τί αλήθεια; Να αρθρώσει δυό λέξεις από την κοινή εμπειρία, που διψάγαμε κι οι δυό και άλλες εφτά χιλιάδες σαν κι εμάς. Νιώσαμε αμέσως φίλοι. Πώς γίνεται βρέ παιδί μου; Φεύγοντας, πέρα από τα κεράσματα (κάτι τυπωμένες κάρτες με το έργο του (δές ένα δείγμα εδωδά), τη βυζαντινή Θεσσαλονίκη (ιδού μια λεπτομέρεια), τα τείχη, τον άγιο που σκέπει την πόλη, καράβια, γυμνόστηθες γλυκειές σαν το κρασί γυναίκες), δώσαμε τα χέρια. Την άλλη μέρα ξαναπέρασα. Γνωριστήκαμε. Δεν γινόταν αλλιώς.
Μετά τόσα χρόνια με θυμήθηκε, ξανά. Το δίχως άλλο, θα κατέβω να τον δώ αύριο στις 19:00 στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, Ακαδημίας 50. Να δώ πώς κύλησε μέχρι τα σήμερα το έργο του. Να κοιτάξω τα χρώματα. Να τον δώ, και να δώσουμε τα χέρια, ξανά. Τόσες σιωπές απ' ανάμεσα.
(Ρίξε και σ' αυτό το κείμενο μια ματιά. Παρουσιάζει ενδιαφέρον).
9 σχόλια:
Nάρθω κι εγώ;;;;;
Τι είδους κριτική είναι αυτή; ‘‘Δεν είναι λαϊκός ζωγράφος όπως γνωρίζουμε τον όρο, δεν είναι, δεν αντέγραψε την λαϊκή παράδοση. (Θεόφιλο, Πανσέληνο κλπ)‘‘, γράφει (στο λινκ που βαλατε). Να με σχωρνάει, αλλά από τον όρο αυτός ο κριτικός δεν γνωρίζει και δεν καταλαβαίνει μία.
Νομίζω έχω δει το φίλο σας στην ΕΤ3, στην εκπομπή του Ζουράρι, προ ετών. Θυμάμαι καλά;
Mirandolina μου γλυκειά, θα σάς μαλώσω. Διαβάστε, παρακαλώ, με προσοχή, όχι επί τροχάδην: το "δεν είναι" λαϊκός του ευκαιριακού αυτού αρθρογράφου ερμηνεύεται με το "δεν αντιγράφει" την λαϊκή παράδοση, γιατί -προφανώς- την βιώνει ο ίδιος, την νιώθει ζωντανή στον εσώτερό του κόσμο - μέσα του. Και την αποδίδει. Αυτό, άλλωστε, φαίνεται ξεκάθαρα σ' όλη τούτη την παρουσίαση, που είναι παρόμοια με αυτήν που τού έκανα κι εγώ. Είναι τυχαίο, αλήθεια, ότι σταθήκαμε κι οι δυό (-εγώ κι αυτός, ο ευκαιριακός αρθρογράφος-) στα ίδια πάνω κάτω στοιχεία της προσωπικότητας του λαϊκού τούτου ζωγράφου;
Για την εκπομπή της ΕΤ3, θα σάς γελάσω. Δεν την είδα. Και δεν ξέρω.
Θα σάς δώ αύριο;
"Nάρθω κι εγώ;;;;;": - Και το ρωτάς, Γεώργιε, αγαπημένε φίλε;
Μαλώστε με όσο θέλετε, αλλά αυτά τα "προφανώς" τα ξέρετε εσείς οι μορφωμένοι, εμείς οι προλετάριοι τα παίρνουμε λίγο δύσκολα τα γράμματα... Και να του πείτε αυνού να μη πιάνει το όνομα κύρη μου του Θεοφίλου επί ματαίω. Ακούς εκεί! (παρακαλώ αυτό να διαβαστεί με την ταπεινότητά του να φωνασκώ στο πλατύσκαλο, έχουσα τα χέρια στη μέση, τα μανίκια μαζεμένα και το πασουμάκι στο πάνω κάτω, πάνω κάτω)
Ο λαϊκός μας πολιτισμός είναι ένας προηγούμενος, μακραίωνος, ιερά δομημένος και σε βάθος βιωμένος πολιτισμός, που κάθε άνθος του και κάθε φύλλο του προδίδει τον κοινό κορμό και το σχηματισμό των ριζών του (αυτά τα λόγια τα διδάχθηκα, δεν ειν δικά μου, μα είν δικά μου πια).
Ο λαϊκός τεχνίτης, ο μεγάλος άρχοντας, πριν γίνει αυτός ο ακριβός ακριβώς, αντιγράφει. Αντιγράφει και καλά κάνει, διότι τέτοιοι πολιτισμοί απαιτούν μαθητεία. Ωσπου να γίνει λαϊκός. Η περίοδος της αντιγραφής, είναι μαθητεία. Η μαθητεία είναι τιμή και γιορτή στα καθ ημάς.
Ο λαϊκός ποτέ δεν αντιγράφει. Κι όποιος δεν καταλαβαίνει, δεν ξέρει που τραβά και που πηγαίνει (και για να σας προλάβω, εγώ ξέρω που τραβω και που πηγαίνω: στην κουζίνα μου όπου αναπαύεται η ψυχή μου).
Να με δείτε στην έκθεση, δύσκολο. Εκτελώ καθήκοντα σινγλ μάδα’ τουέντιφο’ σεβεν, και αύριο είναι ημέρα ελληνικών, αριθμητικής, αγγλικών, γαλλικών και άλλων σπουδαίων. Να φανταστείτε όλα έχουν αντιγραφή στο χομουερκ. Θα κοιτάξω να περάσω όμως, μετά του μονακριβου μου, το ΠΣΚ.
Είδα στον ύπνο μου ότι το φίλο σας κάποτε τον παρατηρούσε από την πόρτα στο εργαστηρι του, ενώ έφτιαχνε ένα ταβάνι, ένα περίεργο αγοροκόριτσο. Μπήκε και τον ρώτησε: "θα θέλατε να έρθετε στην εκπομπή του ΚΖ;". Περίεργο όνειρο, ε;
Να μου φιλήσετε τον Χοιροβοσκό κατά τον τρόπο της σερβικής παραδόσεως.
ταπεινότητά μου, ήθελα να πω!
'Αχ, αχ, αχ! Γιατί μού το κάνετε αυτό; Καρφί δεν μού καίγεται για τον ευκαιριακό αρθρογράφο. Μη στέκεστε σ' αυτόν. Είναι το μόνο ηλεκτρονικό κείμενο που μιλάει για τον ζωγράφο μας. Αυτό βρήκα. Γιαυτό και το έβαλα. Αν και κατανοώ το πώς έγραψε αυτό που έγραψε. Και σάς εξήγησα. Προσπάθησε ο άμοιρος να δώδει μια διέξοδο στην γενική κατηγορία που αποδίδουν οι πολλοί μιλώντας γενικά για αντιγραφές. Εντάξει, εσείς το αποδόσατε καλύτερα.
Για τον θείο Θεόφιλο έχουμε ξαναπεί: είναι αυτός που έλεγε:
συναντηθήκαμε και δώσαμε και τα χέρια!
Μα η παράδοση είναι συντήρηση ή ποταμός, και ρυάκι ακόμη αν θέλετε που μάς γονιμοποιεί;
(Ζωντανή η εικόνα της λοκαντιέρας με σηκωμένα τα μανίκια στο πλατύσκαλο. Χαίρομαι πραγματικά το μπρίο σας. Απ' όλα αυτά το μόνο που με ενδιαφέρει είναι ο νεαρός εκεί που μαθαίνει γραμματάκια. Να μού τον φιλήσετε κατά τον τρόπο της μητρικής παραδόσεως. Θα τα πούμε).
Δεν ξέρετε τί πληγές ξύνετε, μ' αυτό το: "σείς οι μορφωμένοι", που μου γράφετε...
Ενδιαφέρουσα η πρόταση-πρόσκληση.
Νάρθω κι εγώ;
Ενημέρωση για την έκθεση, σας παρακαλώ; Στιγμές συγκίνησης από μια συνάντηση που μας κάνατε κι εμάς να την αναμένουμε;
Δημοσίευση σχολίου