Lepanto dalli Latini detto...

LEPANTO dalli Latini detto Naupactus, dal volgo Epactos, e dalli Turchi Einebachti, giace nella Livadia alle rive poco discoste dalla bocca del Golfo, che di Lepanto pure si chiama: questa e Citta Archiepiscopale situata d' intorno a picciola Montagna di figura Conica, nella di cui sommita euui la Fortezza recinta con quattr' ordini di grosse mura, separate da alcune Valli, ne quali vi dimorano gl' Habitanti. Il suo porto non gira, che cinquecento piedi, e potrebbe chiudersi a catena, non havendo la bocca larga, che cinquanta. *

Ανέβηκα σε τούτο το κάστρο. Το αναφέρει κι ο Κόντογλους στον προαναφερθέντα γουστόζικον τόμο, όπου σημειώνει για τον 'Επαχτο:

στην πλαγιά του βουνού Ριγάνι, σε γκρεμνό απάνου, έχοντας σκαλωτά τειχιά, πέντε απανωδιαστές μάντρες, κι επάνω στην κορφή είναι το ψηλόκαστρο, χτισμένο από αρχαία λιθάρια... (ο.π. σ.152-3).

Δεν ξέρω πού βρήκα την δύναμη κι ανέβηκα στη κορφή. 'Ενα φυσικό οχυρό, όπως η ίδια ακριβώς η φύση το προσέφερε στους πάλαι ποτέ αρχόντους, που γύρεψαν και το οχυρό έπηξαν. Ο κορινθιακός (aka Golfo) έρχεται ως εδώ και σάμπως να κλείνει, στενεύει το πέρασμα, η γη προτάσσει σε μιά της γλώσσα τούτο το κωνικό ύψωμα, τούτο τον βράχο, όπου με τα κανόνια που στήθηκαν εδώ αψηλά, κάθε κίνηση για τ’ ανατολικά φυλάσσεται αρκούντως από τους ξένους εισβολείς.

Αντίκρυ, το Παναχαϊκόν, χιονοσκεπές τέτοια εποχή, χύνεται κάτου ώς στην θάλασσα, και πέρα στου δειλινού τα μέρη, τα τελευταία υψώματα της Αχαΐας πριν από το Ζάντε.

Χορταριασμένο πιά λύει, καταλύει το ετοιμοπόλεμον. Ανάμεσα στις πλίνθους και τα λιθάρια φυτρώνουν λουλουδάκια... 'Ω! Κάστρα τα ειρηνοποιά! Κάστρα γέμοντα ιερών:

Quattr' erano quivi i Tempij all' Idolatria, quando sussisteva il Gentilesco, in ciascheduno de quali adoravasi un particοlar falso Nume, cioe Nettuno, Venere, Esqulapio, e Diana: ad Esculapio v' eresse colla machina gl’ Altari Falisio in adempimento del Voto fatto nel mentre foggiaceva a grave infermita degl' occhi. *

* τα ξενικά αποσπάσματα από το παλαιό βιβλίο: "Il memorie istoriografiche delli regni della Morea e Negroponte", (έκδ. Venezia 1685).